Còn người - còn cầu

4 giờ 30 phút ngày 27 tháng 4, Đại đội 1 bắt đầu nổ súng đánh chiếm cầu Ghềnh. Một mũi bí mật tiếp cận mục tiêu và bất ngờ tập kích lực lượng canh giữ cầu, địch hoảng hốt bỏ chạy; ta chiếm cầu và tổ chức lực lượng chốt giữ. Sau 20 phút chiến đấu, ta làm chủ cầu Gềnh mà không ai thương vong. Nhưng nhiệm vụ giữ và bảo vệ cầu tiếp theo mới thực sự diễn ra vô cùng quyết liệt.

8 giờ 30 phút ngày 27, địch tổ chức phản kích chiếm lại cầu. Chúng sử dụng pháo binh từ Thủ Đức, Châu Thới, Biên Hòa, Long Bình bắn liên tục trong gần một giờ; sau đó bộ binh kết hợp xe tăng địch từ nhiều hướng tiến công vào khu vực ta chiếm giữ. Trận đánh diễn ra quyết liệt; sau 2 giờ chiến đấu, bộ đội ta đánh lui những đợt phản kích của địch, giữ được cầu nguyên vẹn.

Kết hợp với xung lực và hỏa lực mặt đất để phản kích, địch sử dụng cả máy bay trinh sát L19 phát hiện lực lượng và trận địa phòng ngự của ta. Cả ngày 27, các đơn vị giữ cầu đã phối hợp với các lực lượng đánh lui 4 đợt tiến công mạnh bằng xung lực kết hợp với hỏa lực và xe tăng của địch. Cầu vẫn giữ được nguyên vẹn. Ban ngày liên tục đánh địch phản kích, đến đêm lợi dụng địch tạm dừng tiến công, bộ đội ta tiếp tục củng cố công sự, bố trí lại lực lượng, chuẩn bị cho những trận chiến đấu tiếp theo.

Mờ sáng ngày 28, 5 máy bay lên thẳng của địch từ Sài Gòn lao tới, bắn tên lửa và đạn 12,7mm vào các chốt của ta ở hai đầu cầu. Sau đó, địch bắn phá tiếp 2 đợt nữa bằng pháo binh, rồi sử dụng xe tăng và bộ binh hình thành các mũi tiến công. Chiều hôm đó, địch chiếm được cầu Ghềnh.

Đêm 28, Đại đội 1 tổ chức lực lượng tập kích bí mật tiêu diệt địch và chiếm lại được cầu. Suốt đêm đó, cả Tiểu đoàn 23 và 2 đại đội pháo binh của Tiểu đoàn 174 tổ chức củng cố công sự, chuẩn bị vũ khí, quyết tâm đánh bại các đợt tiến công tiếp theo của dịch.

Từ 7 giờ đến 8 giờ sáng 29, địch sử dụng pháo binh bắn vào các chốt, đồng thời dùng máy bay trinh sát trận địa ta.

Đến 9 giờ 30, địch sử dụng xe tăng và bộ binh chiếm lại cầu Ghềnh. Đại đội 1 và Đại đội pháo phải lùi ra 200 mét chiếm địa hình có lợi để đánh địch. Một chiến sĩ đã bắn cháy 5 xe tăng. Lúc này ban chỉ huy Đại đội 1 bị địch bao vây. Ba cán bộ đại đội đã chiến đấu rất kiên cường, dũng cảm, phân tán đánh ở nhiều chỗ, nghi binh lừa địch, kéo dài cuộc đọ sức với hàng trăm lính dù có cả xe tăng, pháo binh yếm trợ. Cả ba đồng chí đã đánh địch đến viên đạn cuối cùng, tiêu diệt một số địch và anh dũng hy sinh. Sau gần 3 ngày chiến đấu liên tục, quyết liệt với địch, hơn 50 cán bộ chiến sĩ của đại đội 1 đã hy sinh ở cầu Ghềnh.

Cuối ngày 29, cả đại đội chỉ còn 4 đồng chí vẫn kiên cường chiến đấu; cầu Gềnh vẫn được giữ vững.

Sáng 30 tháng 4, chủ lực ta đã vượt qua cầu tiến vào nội đô Sài Gòn, hợp lực giải phóng hoàn toàn miền nam.

Âm vang từ cây cầu năm ấy

50 năm sau ngày giải phóng, bên dòng sông Đồng Nai trong xanh, Cầu Gềnh vẫn đứng hiên ngang, vững chãi và vẫn ngân vang chiến cồn của những người lính đặc công anh dũng, đã ngã xuống để giữ từng mối nối, từng thanh ray cho đất nước được nối liền một dải. Đó là sự hy sinh lặng thầm mà vĩ đại, là bản anh hùng ca được viết bằng xương máu của những người lính đặc công.

Giữa cuộc sống thanh bình hôm nay, bản anh hùng ca của các chiến sĩ đặc công đã viết ở Cầu Gềnh năm 1975 vẫn âm thầm vọng lại, nhắc mỗi chúng ta về cái giá của độc lập, tự do và sứ mệnh tiếp bước cha anh bằng trí tuệ, bản lĩnh và tình yêu Tổ quốc, xây dựng đất nước phát triển, hùng cường.

Cầu Gềnh không chỉ mang dáng hình của một công trình giao thông. Cầu Gềnh là biểu tượng, là ký ức. Nơi đó, những người lính đặc công đã từng viết nên một chương sử bằng máu, bằng lòng quả cảm, bằng sự hy sinh thầm lặng để thống nhất non sông.