Trước đó, Báo Nhân Dân đã phản ánh: “Nhiều ngày thâm nhập địa bàn bản Lứa, xã Pi Toong, huyện Mường La, tỉnh Sơn La, chúng tôi chứng kiến những quả đồi bị xẻ thịt tan hoang, ruộng nương thành hố sâu nham nhở, dòng suối đục ngầu… Một cuộc “đại phẫu” vào lòng đất vì vàng đang diễn ra công khai với sự “bảo kê” tinh vi, thách thức chính quyền địa phương và pháp luật…”.
Chỉ ít ngày sau khi bài báo của Báo Nhân Dân được đăng tải, phản ánh tình trạng “xẻ thịt” đồi núi, đào khoét lòng suối để tìm vàng ở bản Lứa, xã Pi Toong, chiều 19/6, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La đã tổ chức cuộc họp khẩn với đầy đủ đại diện các sở, ngành, lãnh đạo huyện Mường La và xã Pi Toong.
Đây được xem là cuộc họp hiếm hoi thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ từ lãnh đạo tỉnh Sơn La đối với một vấn đề phức tạp, nhạy cảm, liên quan đến nghi vấn có "nhóm lợi ích" bảo kê hoạt động khai thác vàng trái phép.
Tại cuộc họp, ông Phùng Kim Sơn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La báo cáo: Ủy ban nhân dân tỉnh đã tổ chức nhiều đoàn kiểm tra công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản tại huyện Mường La.
Trước đó, tại xã Pi Toong, đoàn kiểm tra phát hiện có dấu hiệu khai thác trái phép với quy mô tương đối lớn, có hiện tượng đào mới, xúc mới, vận chuyển mới. Những phát hiện này trùng khớp với phản ánh của Báo Nhân Dân và người dân.
Trong sáng 18/6, sau phản ánh của Báo Nhân Dân, huyện Mường La đã phối hợp với Công tỉnh kiện toàn lại Tổ công tác theo Quyết định số 955/QĐ-UBND và thay thế Quyết định 577/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân huyện Mường La. Theo đó, Tổ công tác đã kiểm tra với 2 nội dung về hoạt động khai thác khoáng sản trái phép và sử dụng đất.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La cho biết thêm: Đã có tờ trình gửi Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La, đề nghị Công an tỉnh vào cuộc điều tra, làm rõ có hay không nhóm lợi ích đứng sau bảo kê. Nếu có vi phạm nghiêm trọng, phải xử lý hình sự, làm điểm một vụ để cảnh tỉnh cả vùng.
Tại cuộc họp, ông Nguyễn Đình Việt, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La nhấn mạnh: Về nội dung này đề nghị không được né tránh mà thẳng thắn nhìn nhận. Trên địa bàn đã xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản trái phép, có hiện tượng đào, xúc không đúng quy định pháp luật. Về nghi vấn nhóm lợi ích, yêu cầu Công an tỉnh Sơn La khẩn trương xác minh, điều tra, làm rõ để trả lời dư luận, bảo đảm tính công khai, minh bạch.
Cũng theo chỉ đạo của ông Nguyễn Đình Việt: Thanh tra Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiến hành thanh tra toàn diện công tác quản lý, sử dụng đất tại xã Pi Toong. Sẽ làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân để xảy ra sai phạm. Đồng thời, yêu cầu Công an xã Pi Toong tăng cường nắm chắc địa bàn, kiểm tra và xử lý triệt để vi phạm.
Tại cuộc làm việc, Đại tá Trần Thanh Sơn, Phó Giám đốc Công an tỉnh Sơn La, chia sẻ: Ngay sau khi Báo Nhân Dân phản ánh, tôi đã làm việc trực tiếp với lãnh đạo huyện Mường La đánh giá tình hình. Đồng thời, thống nhất lập tổ công tác do lãnh đạo Ủy ban nhân dân huyện chủ trì, phòng nghiệp vụ Công an tỉnh phối hợp cùng các đơn vị chuyên môn của huyện, xã trực tiếp kiểm tra thực địa.
Kết quả không phát hiện hoạt động đang khai thác vàng, có gần 10.000 mét vuông đất nông nghiệp của 9 hộ gia đình đã bị đào bới sâu, có dấu hiệu vi phạm về sử dụng đất, khai thác khoáng sản.
Việc xử lý hình sự hành vi hủy hoại đất hoặc khai thác vàng trái phép phải bảo đảm căn cứ pháp luật. Do yếu tố thời gian và tội phạm này (điều 227, 228 BLHS) cấu thành vật chất nên công tác củng cố chứng cứ sẽ khó khăn, nhất là sau khi bài báo đăng thì ở đó không còn hoạt động khai thác.
Đồng chí Phó Giám đốc Công an tỉnh Sơn La cũng đề nghị cơ quan truyền thông và người dân cung cấp thông tin, hình ảnh tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan Công an điều tra, xác minh làm rõ. Nếu tổ chức, cá nhân, kể cả cán bộ nào vi phạm sẽ xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật.
Một chi tiết đáng chú ý khác được ông Phùng Mạnh Hiệp, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Mường La, nêu ra: Các hoạt động trái phép có xu hướng gia tăng kể từ sau khi sáp nhập, sắp xếp lại tổ chức hành chính cấp xã hồi tháng 3/2025.
Ông Phùng Mạnh Hiệp, chia sẻ thêm: Sự xáo trộn về tổ chức, nhân sự có thể tạo ra những “kẽ hở” trong quản lý, giám sát tại cơ sở vốn đã mỏng, nay lại mỏng hơn. Trong bối cảnh đó, nếu không có sự vào cuộc quyết liệt của tỉnh và sự giám sát của báo chí, nguy cơ mất kiểm soát là điều có thể nhìn thấy rõ.
Ông Đặng Ngọc Hậu, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La, nói: Cùng với việc khẩn trương hoàn thổ toàn bộ khu vực đào xới khai thác khoáng sản trái phép, tỉnh cũng tính đến việc di dời các hộ dân khỏi khu vực có nguy cơ cao về sạt lở và huỷ hoại đất. Một mặt để bảo vệ an toàn tính mạng, mặt khác tạo điều kiện cho việc quản lý, giám sát khoáng sản sau này được hiệu quả hơn.
Với quan điểm chỉ đạo tại cuộc họp, ông Nguyễn Đình Việt, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La, nhấn mạnh: Khoáng sản là tài nguyên không thể tái tạo. Không vì khó khăn mà buông lỏng quản lý. Phải xử lý nghiêm, minh bạch để giữ kỷ cương, củng cố niềm tin của người dân.
Ông Nguyễn Đình Việt cũng yêu cầu các sở, ngành thực hiện nghiêm túc nội dung chỉ đạo tại các văn bản trước đó. Đồng thời, giao Tổ công tác báo cáo kết quả xử lý trước ngày 28/6, trước thời điểm kết thúc đợt sắp xếp tổ chức cấp huyện. Đây là mốc thời gian quan trọng để đánh giá hiệu quả của cả hệ thống chính trị trong việc xử lý một vấn đề cụ thể, sát thực tiễn.
Đề nghị phối hợp với các Liên đoàn địa chất thuộc Cục Địa chất khoáng sản Việt Nam xác định rõ tọa độ, ranh giới các mỏ vàng tại huyện Mường La và các địa phương khác. Đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường khoanh định khoáng sản phân tán nhỏ lẻ (nếu đủ điều kiện); kiến nghị bổ sung quy hoạch khoáng sản đối với các mỏ vàng thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ.
Người đứng đầu Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La cũng yêu cầu các sở, ngành liên quan khẩn trương tham mưu cho tỉnh đẩy nhanh tiến độ đề xuất thực hiện nhiệm vụ ứng dụng viễn thám trong quản lý khoáng sản và bảo vệ khoáng sản chưa khai thác hoàn thành trong năm 2025.
Sự vào cuộc nhanh chóng, đồng bộ sau phản ánh của báo chí cho thấy: Trong xã hội dân chủ, minh bạch, báo chí không chỉ là công cụ thông tin mà còn là “tai mắt” của nhân dân, là nhịp cầu kết nối giữa nhân dân và chính quyền. Việc Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La tổ chức họp, chỉ đạo xử lý thẳng thắn cũng là biểu hiện rõ nét của tinh thần cầu thị, tiếp thu ý kiến báo chí.
Một thực tế khá rõ, câu chuyện ở bản Lứa, xã Pi Toong, huyện Mường La, không chỉ dừng lại ở những hố sâu nham nhở hay dòng suối đục ngầu bùn đất. Nó phản ánh bài toán quản lý tài nguyên, nơi mà kỷ cương, trách nhiệm và lòng dũng cảm trong xử lý sai phạm phải được đặt lên hàng đầu.
Tình trạng khai thác vàng trái phép tại bản Lứa, xã Pi Toong là một vụ việc đang được khẩn trương chỉ đạo làm rõ, xử lý nghiêm đúng pháp luật không chỉ góp phần ngăn chặn sai phạm tại chỗ, mà còn là bài học cảnh tỉnh cho các địa phương khác.
Việc khẩn trương chỉ đạo làm rõ, xử nghiêm đúng quy định pháp luật sẽ là cơ sở để các địa phương trong cả nước nói chung, tỉnh Sơn La nói riêng sẽ làm tốt hơn công tác quản lý tài nguyên khoáng sản, những nơi mà tài nguyên vẫn đang nằm lặng lẽ chờ được khai thác hợp pháp và bền vững.
Báo Nhân Dân sẽ tiếp tục theo dõi phản ánh về nội dung này.
