Tăng cường phân quyền, bảo đảm hiệu lực quản lý đất đai ở cơ sở

Tăng tốc cải cách, trao quyền thực chất cho địa phương

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngày 1/8/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị tập huấn toàn quốc về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực đất đai. Hội nghị diễn ra trực tiếp kết hợp trực tuyến tại hơn 3.400 điểm cầu trên cả nước, quy tụ đại diện lãnh đạo Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố, sở ngành và địa phương.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân khẳng định: Đây là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tiến trình hiện thực hóa các chủ trương lớn về cải cách thể chế, nâng cao hiệu lực quản lý đất đai. Hội nghị nhằm chuẩn bị các điều kiện cần thiết để triển khai đồng bộ Luật Đất đai năm 2024, với nhiều nội dung mang tính đột phá về phân cấp, phân quyền cho chính quyền cấp tỉnh và cấp xã, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Theo Thứ trưởng, việc chuyển từ tư duy “làm thay” sang “trao quyền và giám sát” là định hướng quan trọng nhằm nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp; đồng thời bảo đảm quản lý đất đai thông suốt, hiệu quả từ Trung ương đến địa phương. Trên tinh thần đó, Bộ đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 151/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 và Thông tư số 23/2025/TT-BNNMT, hướng dẫn chi tiết thực hiện tại địa phương.

Đặc biệt, nhằm hỗ trợ đội ngũ cơ sở, Bộ đã ban hành 48 bộ thủ tục hành chính và 10 bộ thủ tục nội bộ, được tích hợp trong sổ tay điện tử với sơ đồ minh họa trực quan. Việc thống nhất tài liệu, hướng dẫn là điều kiện tiên quyết giúp đội ngũ cán bộ cấp xã nắm chắc nghiệp vụ, triển khai đồng bộ trong thực tiễn.

Tại hội nghị, đại biểu các địa phương nêu nhiều vướng mắc trong việc tiếp nhận thẩm quyền mới. Nhiều ý kiến tập trung vào việc thực hiện thủ tục đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giao-cho thuê-thu hồi đất, xác định giá đất cụ thể, hay xử lý bồi thường, tái định cư. Các nội dung được Cục Quản lý đất đai và Thứ trưởng Lê Minh Ngân giải đáp, hướng dẫn kịp thời, đồng thời cam kết sẽ tiếp thu, kiến nghị sửa đổi bổ sung phù hợp trong quá trình hoàn thiện Luật Đất đai.

Thứ trưởng Lê Minh Ngân đánh giá cao tinh thần cầu thị của các địa phương, nhất là cấp xã, nơi đang chịu áp lực lớn trong tiếp nhận và xử lý khối lượng nhiệm vụ mới. Thứ trưởng nhấn mạnh: “Hội nghị hôm nay là bước đầu quan trọng, nhưng chưa đủ. Việc tập huấn, củng cố kỹ năng và hiểu biết pháp luật phải là nhiệm vụ thường xuyên. Khi cán bộ cấp xã đủ năng lực, họ sẽ tự tin thực hiện nhiệm vụ hiệu quả”.

Thứ trưởng đề nghị các địa phương tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền văn bản pháp luật, phổ biến sổ tay điện tử; rà soát, bố trí cán bộ phù hợp yêu cầu phân cấp; đầu tư trang thiết bị, hệ thống dữ liệu; đẩy nhanh số hóa hồ sơ địa chính; lựa chọn phần mềm quản lý phù hợp để đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia, hoàn thành trước ngày 31/12/2026.

Ngoài ra, Bộ sẽ phối hợp tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu trong tháng 8, xây dựng chuyên mục tư vấn trực tuyến hàng tuần nhằm hỗ trợ địa phương giải quyết các vấn đề phát sinh. Cục Quản lý đất đai cũng được yêu cầu hoàn thiện sổ tay điện tử cập nhật nội dung hội nghị, gửi các địa phương trước ngày 6/8 để triển khai.

Cắt giảm thủ tục, tăng hiệu lực thực thi

Hội nghị tập huấn toàn quốc không chỉ cung cấp định hướng mà còn đi sâu vào nội dung cụ thể của Nghị định 151/2025/NĐ-CP - một văn bản có nhiều cải tiến mạnh mẽ trong phân cấp, cải cách hành chính đất đai.

Bà Đoàn Thị Thanh Mỹ, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, cho biết: Nghị định 151/2025/NĐ-CP đã chuyển giao một loạt thẩm quyền từ Trung ương về địa phương, trong đó 8 nội dung được giao từ Ủy ban nhân dân tỉnh về Ủy ban nhân dân xã như: giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất với các trường hợp miễn tiền sử dụng đất. Đồng thời, điều chỉnh thẩm quyền giữa Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, giúp tinh gọn bộ máy và tăng tính chủ động trong tổ chức thực hiện.

Nghị định cũng cho phép tiếp tục áp dụng quy hoạch sử dụng đất cấp huyện trong thời gian chờ quy hoạch mới; cắt giảm 11 thủ tục hành chính và 8 loại giấy tờ; mở rộng vai trò cấp xã trong tiếp nhận hồ sơ và phát triển quỹ đất tại địa phương.

Theo bà Phạm Thị Thịnh, Trưởng phòng Đo đạc và Đăng ký đất đai, quy định mới đã bãi bỏ 3/30 thủ tục, rút ngắn 44/425 ngày xử lý hồ sơ. Đặc biệt, người dân không cần nộp một số loại giấy tờ trước đây như xác nhận về tình trạng tranh chấp hay quy hoạch sử dụng đất. Việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu nay đơn giản hóa quy trình còn 3 bước, do cấp xã chủ trì kiểm tra thực địa, xác định hình thức sử dụng đất.

Nếu không thuộc diện miễn nghĩa vụ tài chính, hồ sơ sẽ chuyển lên cấp tỉnh để xác định giá và hoàn tất nghĩa vụ trước khi cấp giấy. Các hợp đồng đã ký trước ngày 1/7/2025 vẫn giữ hiệu lực đến hết thời hạn, bảo đảm quyền lợi người dân và doanh nghiệp.

Theo ông Phùng Tuấn Anh, Phó phòng Quy hoạch và Giao đất, Nghị định còn giảm thời gian giải quyết thủ tục giao, cho thuê, chuyển mục đích sử dụng đất từ 85 ngày xuống 35 ngày đối với hộ chính sách chưa có đất ở; giảm từ 20 ngày còn 7 ngày đối với điều chỉnh sai sót. 6 nhóm thủ tục hành chính được chuẩn hóa thành chín bước rõ ràng, minh bạch, tất cả do cấp xã điều hành, giúp gần dân, sát thực tế hơn.

Cần hệ thống dữ liệu đất đai sạch, sống, thống nhất và dùng chung

31/07/2025 22:47

Trong khi đó, lĩnh vực bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thu hồi đất cũng được hoàn thiện quy trình với 16 bước cụ thể theo Luật Đất đai năm 2024. Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó Trưởng phòng Kinh tế và Phát triển quỹ đất, nhấn mạnh vai trò của cấp xã trong thực hiện kiểm đếm, lập phương án bồi thường và cưỡng chế nếu cần thiết, đồng thời tăng cường minh bạch, bảo đảm quyền lợi người dân.

Công tác định giá đất cũng được đổi mới. Theo bà Nguyễn Thị Minh Phương, Phó trưởng phòng Kinh tế và Phát triển quỹ đất, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ xây dựng và công bố bảng giá đất từ 1/1/2026, cập nhật hằng năm. Giá đất cụ thể do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và xã quyết định theo thẩm quyền. Quy trình định giá gồm 12 bước chặt chẽ từ lựa chọn đơn vị tư vấn, lấy ý kiến nhân dân đến công khai và báo cáo Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Hội nghị tập huấn toàn quốc là bước đi thiết thực trong lộ trình cải cách thể chế quản lý đất đai, hướng tới mục tiêu đồng bộ, minh bạch và hiệu quả. Với việc phân cấp mạnh mẽ cho địa phương, đặc biệt là cấp xã-nơi trực tiếp gần dân, Nghị định 151/2025/NĐ-CP và Luật Đất đai 2024 hứa hẹn mở ra bước chuyển mới trong công tác quản lý, sử dụng đất đai gắn với yêu cầu phát triển bền vững trong giai đoạn tới.