Tạo nền tảng để kiến tạo một nước Việt Nam hùng cường

Cụ thể, công bố Lệnh của Chủ tịch nước về Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung điều 10 của Pháp lệnh Dân số đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV thông qua.

Tại cuộc họp báo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy nêu rõ, trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đặt ra yêu cầu cấp thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 để tạo cơ sở hiến định cho việc thực hiện nhiệm vụ sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp theo hướng gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn. Đồng thời mở ra cục diện mới, thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.

Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm có 2 điều, trong đó điều 1 sửa đổi, bổ sung 5/120 điều của Hiến pháp (gồm Điều 9, Điều 10, khoản 1 Điều 84, Điều 110 và Điều 111); Điều 2 quy định về hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp.

Cụ thể, sửa đổi, bổ sung quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội; Sửa đổi, bổ sung quy định về Công đoàn Việt Nam; quyền trình dự án luật, pháp lệnh của các tổ chức chính trị-xã hội; các quy định về tổ chức đơn vị hành chính, quy định về chính quyền địa phương.

Điều 2 Nghị quyết quy định về hiệu lực thi hành, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện và điều khoản chuyển tiếp nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc kiện toàn tổ chức bộ máy của các cơ quan trong đợt sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã năm 2025 và kiện toàn tổ chức bộ máy của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân nhiệm kỳ 2021-2026 khi không còn đơn vị hành chính cấp huyện, bảo đảm các cơ quan sau khi thực hiện sắp xếp hoạt động thông suốt, đồng bộ.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp và Pháp luật Nguyễn Phương Thủy nhấn mạnh, “Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội thông qua với 100% đại biểu có mặt tán thành, đã đánh dấu khởi đầu cho cuộc cải cách sâu sắc về thể chế, thể hiện tư duy đổi mới có tính cách mạng trong tổ chức hệ thống chính trị và quản trị quốc gia, là cơ sở hiến định cho việc thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, tạo nền tảng để kiến tạo một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, người dân hạnh phúc, yên vui”.

Giới thiệu về Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, Thứ trưởng Nội vụ Trương Hải Long nêu rõ, Luật được 100% đại biểu Quốc hội có mặt biểu quyết thông qua và đã thể hiện tư duy đổi mới nhằm hướng đến quản trị địa phương hiện đại, kiến tạo phát triển, tháo gỡ “điểm nghẽn”, khơi thông nguồn lực đáp ứng mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững của các địa phương nói riêng và cả nước nói chung trong kỷ nguyên mới của đất nước.

Thứ trưởng Nội vụ Trương Hải Long khẳng định, “việc Quốc hội thông qua Luật mang ý nghĩa lịch sử rất lớn, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho tổ chức đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương hai cấp lần đầu tiên được tổ chức ở nước ta”.

Luật gồm 7 chương, 54 điều, đã xác lập đơn vị hành chính và mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Cấp tỉnh gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; cấp xã gồm: xã, phường, đặc khu trực thuộc cấp tỉnh.

Theo đó, việc phân định đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp sẽ thực hiện thống nhất trong cả nước, đồng thời thiết lập cơ sở pháp lý đầy đủ cho mô hình chính quyền địa phương ở đặc khu, hoàn thiện các quy định về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn, thực hiện triệt để nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương. Đồng thời, bảo đảm thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương.

Luật cũng phân định thẩm quyền, phân cấp, ủy quyền; quy định rõ về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương; về tổ chức hoạt động của chính quyền địa phương.

Thứ trưởng Nội vụ nhấn mạnh, việc chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương ba cấp sang hai cấp là một bước cải cách quan trọng và có tính chất lịch sử. Để bảo đảm sự liên tục, thông suốt và ổn định trong quá trình chuyển đổi này, Luật đã quy định đầy đủ, bao quát và có tính đến các vấn đề có thể phát sinh trong thực tiễn, từ việc tổ chức bộ máy, nhân sự cho đến quy trình xử lý hành chính và cơ chế hoạt động.

[Video] Ngày 16/6, Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp

16/06/2025 12:15

Đặc biệt, để kịp thời xử lý những tình huống phát sinh, đột xuất mà chưa có trong quy định của pháp luật, Luật đã thiết lập cơ chế linh hoạt, chủ động theo hướng cho phép Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm xem xét, ban hành văn bản hoặc ủy quyền ban hành văn bản để giải quyết các vấn đề phát sinh khi tổ chức chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã theo quy định của Luật này.

Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 Pháp lệnh Dân số đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội Phiên họp thứ 46 thông qua và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 3/6/2025. Thứ trưởng Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhấn mạnh, việc sửa đổi nhằm khắc phục tình trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng, đối tượng, tránh để mức sinh giảm quá thấp, không đạt mức sinh thay thế, có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bền vững của nền kinh tế, xã hội, an ninh và quốc phòng trong tương lai. Việc sửa đổi quy định về số con là một trong những nội dung nhằm duy trì mức sinh thay thế, tránh mức sinh tiếp tục giảm thấp trong thời gian tới.