Vào đầu tháng 1/2024, Đan Mạch đã trải qua sự kiện thời tiết khắc nghiệt khi bão tuyết kèm theo tuyết rơi dày, mưa lớn, gió mạnh và sóng biển cao ở phần lớn các vùng ven biển. Khu vực phía bắc Jutland hứng chịu lượng tuyết rơi lên tới 30 cm. Viện Khí tượng Đan Mạch (DMI) khi đó đã phát cảnh báo nguy cơ cao về bão tuyết và tuyết rơi dày ở Jutland, cảnh báo mưa lớn cho phía đông nam Đan Mạch, giúp giảm thiệt hại kinh tế, xã hội.
Cũng vào năm 2024, mưa lớn và lũ lụt đã gây hậu quả nghiêm trọng ở Valencia (Tây Ban Nha) làm hơn 200 người chết, dù trước đó dự báo lũ quét đã được các nhà khoa học cảnh báo. Điều này cho thấy việc thiếu hụt thông tin liên lạc và các điều kiện thông tin phổ biến tới người dân đã gây hậu quả đáng ngại.
Khắp nơi trên thế giới, hiện tượng thời tiết cực đoan đang gây ra tác động kinh tế, xã hội ngày càng rõ rệt và được công nhận là thách thức toàn cầu. Thí dụ, siêu bão Florence năm 2018 bộc lộ “tác động kép” khi nước dâng do bão và dòng chảy trên đất liền tạo thành lũ quét, gây thiệt hại nặng nề ở hai bang Bắc và Nam Carolina (Mỹ). Mặt khác, bão Harvey năm 2017 cho thấy biến đổi khí hậu có thể gây ra lượng mưa cực lớn và lũ lụt trở nên nghiêm trọng hơn tại nhiều khu vực của Mỹ.
Những sự kiện thời tiết phức tạp này đặt ra yêu cầu đưa dự báo thời tiết thành ngành dịch vụ và tích hợp vào quy hoạch kinh tế - xã hội, qua đó chuẩn bị tốt hơn và giảm thiểu tác động của các sự kiện thời tiết cực đoan. Theo các nhà nghiên cứu Jian Su và Jonas Wied Pedersen thuộc Khoa Nghiên cứu Thời tiết của DMI, yêu cầu thực tiễn hiện nay đã dẫn đến sự liên kết các quan sát, dự báo thời tiết với dự báo nguy cơ, dự báo tác động kinh tế - xã hội của một khu vực, một vùng kinh tế.
Các chuyên gia của DMI cho rằng, dù nghiên cứu về các sự kiện thời tiết phức hợp đang gia tăng, song việc triển khai vận hành dịch vụ kinh tế khí tượng mới chỉ ở giai đoạn đầu. Dự báo và cảnh báo các sự kiện phức hợp đòi hỏi mô hình tiên tiến, dữ liệu chất lượng cao và kiến thức khí tượng, địa lý tại địa phương.
Ông Pedersen nhấn mạnh, đang có một “thung lũng truyền thông" trong chuỗi giá trị của kinh tế khí hậu. “Thung lũng truyền thông” này là khoảng cách giữa các dự báo khoa học và sự hiểu biết của công chúng, do khó có thể truyền đạt hiệu quả những số liệu chi tiết khí tượng tới cộng đồng. “Vì vậy cần thu hẹp những thung lũng này, rút ngắn khoảng cách cập nhật thông tin từ cơ quan quan trắc tới người dân. Cần thiết kế riêng những thông điệp cảnh báo cho cộng đồng, phản ánh nguy hiểm và tình trạng dễ bị tổn thương tại địa phương, giúp người dân hiểu rõ hơn về các hành động ứng phó lập tức”, nghiên cứu kết luận.
Là một trung tâm dịch vụ khí tượng quốc gia, DMI cũng đang nâng cấp hệ thống cảnh báo và đa dạng hóa danh mục dịch vụ thời tiết cho khách hàng, có thể là cơ quan chính phủ, địa phương, doanh nghiệp hàng hải, doanh nghiệp xây dựng đô thị… DMI cung cấp dịch vụ của họ thông qua trang web với dịch vụ miễn phí và thu phí, ứng dụng thời tiết chuyên dụng, cảnh báo qua email cho các đối tác cung cấp dịch vụ khẩn cấp. Ngoài ra, họ cũng duy trì cảnh báo cộng đồng qua tin nhắn SMS, các chương trình phát sóng trên truyền hình và radio. DMI cũng gửi cảnh báo riêng cho từng thành phố, địa phương và tổ chức dựa trên các thỏa thuận dịch vụ.
Đan Mạch đang phải đối mặt tình trạng mực nước biển dâng cao, gia tăng triều cường đe dọa các vùng ven biển trũng thấp và cơ sở hạ tầng của nước này. Tác động kết hợp của triều cường và sóng biển tạo ra thêm một tầng rủi ro, gia tăng nguy cơ lũ lụt và xói mòn bờ biển. Quá trình đô thị hóa càng làm trầm trọng những vấn đề này, vì việc mở rộng đô thị gây biến đổi dòng chảy và làm giảm khả năng thoát nước tự nhiên, tăng nguy cơ ngập úng mùa mưa. Do đó, dữ liệu khí tượng có tiềm năng trở thành ngành kinh tế dịch vụ quan trọng, đóng góp vào giải quyết những thách thức này.
