Anh Lăng Văn Cừ, thôn Bản Lành, xã Hòa Cư (Cao Lộc) chia sẻ: Gia đình tôi có hơn 300 cây mận đang cho thu hoạch. Năm nay, do thời tiết khô hạn, ít mưa vào giai đoạn ra hoa và đậu quả khiến năng suất, chất lượng quả giảm. Mọi năm, gia đình tôi thu được từ ba đến bốn tấn quả, năm nay chỉ thu được khoảng 1 đến 1,5 tấn. Thời điểm đầu vụ, mận được thương lái thu mua với giá dao động từ 35-40 nghìn đồng/kg. Để mở rộng thị trường, tôi phải tăng cường quảng bá sản phẩm trên các trang mạng xã hội nên mận cũng được giá hơn so với các hộ khác, với giá từ 5 đến 15 nghìn đồng/kg (tùy kích cỡ quả), ước tính năm nay gia đình thu về khoảng 20 đến 30 triệu đồng.
Cũng như gia đình anh Cừ, ông Lương Văn Thưởng, thôn Tồng Riền, xã Hải Yến (Cao Lộc) vui vẻ cho biết: Vườn mận cơm của gia đình tôi có 260 cây chủ yếu là những cây từ 7 đến 10 năm tuổi. Trước đây gia đình rất ít chăm sóc, cắt tỉa hay bón phân cho nên cây ra hoa nhiều nhưng đậu quả kém, năng suất không ổn định. Song, hai năm trở lại đây, nhờ triển khai biện pháp thâm canh tổng hợp theo hướng dẫn của các nhà khoa học, năng suất, chất lượng quả mận tăng, đặc biệt quả to, đều, đẹp, hương vị thơm ngon hơn nên giá thu mua hơn 16.000 đồng/kg.
Theo ông Dương Trung Hiếu, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện: Mận là một trong những cây trồng phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng trên địa bàn, giúp người dân tăng thu nhập. Trong những năm gần đây, nhiều hộ gia đình tận dụng vườn đồi trồng mận cơm, mỗi hộ trung bình trồng từ 50 đến 100 cây. Cây mận dễ trồng nên người dân trồng trên vườn đồi, khe suối và các chân ruộng một vụ thiếu nước, chỉ sau ba năm đã cho quả và khả năng cho quả kéo dài hơn 20 năm… Có hộ nông dân do biết ứng dụng khoa học-kỹ thuật vào chăm sóc cây mận nên năng suất, chất lượng đều tăng và là nguồn thu nhập chính, giúp hộ gia đình thoát nghèo, xây dựng được nhà ở kiên cố, lo cho con cháu ăn học…
Hiện nay, toàn huyện có hơn 255 ha mận, diện tích cho thu hoạch khoảng 205 ha, chủ yếu là giống mận cơm chín sớm. Đây cũng là huyện có diện tích trồng mận lớn nhất trên địa bàn tỉnh. Cây mận được trồng tập trung ở các xã như: Hòa Cư, Hải Yến, Lộc Yên… Mận là một trong những cây trồng đem lại hiệu quả kinh tế cho người dân trên địa bàn huyện. Quả mận lúc xanh rất giòn, có vị chua nhưng không gắt, khi chín thì mọng nước, có vị chua ngọt vừa phải nên được rất nhiều người ưa thích. Ước tính năm nay, năng suất mận đạt khoảng 3,5 tấn/ha, sản lượng khoảng 720 tấn, giảm 97 tấn so với năm 2024.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lạng Sơn, ông Hoàng Văn Chiều cho biết: Toàn tỉnh hiện có hơn 700 ha mận cơm, trong đó, diện tích cho quả là hơn 570 ha, sản lượng khoảng 2.680 tấn. Cây mận cơm được trồng chủ yếu tại các huyện: Cao Lộc, Văn Lãng, Văn Quan, Lộc Bình... Nhờ đặc điểm cho thu hoạch sớm hơn các loại mận khác, mận cơm đã mang lại cho nông dân nguồn thu nhập đáng kể. Nhận thấy, mận cơm là giống cây ăn quả đặc sản bản địa có giá trị kinh tế cao cần được bảo tồn lâu dài, từ năm 2021, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đã đưa việc bảo tồn giống cây này vào nhiệm vụ khoa học cấp tỉnh, với việc triển khai dự án “Nghiên cứu bảo tồn và phát triển nguồn gien mận cơm tại Lạng Sơn”. Hiện nay, dự án đã được nghiệm thu, đem lại hiệu quả thiết thực cho người trồng cây mận chín sớm.
Tuy nhiên, hiện nay việc phát triển cây mận trên địa bàn tỉnh còn manh mún, nhỏ lẻ. Hầu hết là do người dân làm một cách tự phát, vì thế, cây mận không được chăm sóc đúng quy trình như: bón phân, tỉa cành, phòng trừ sâu bệnh... nên năng suất chưa cao và ổn định. Trong thời gian tới, tỉnh cần chú trọng tuyên truyền, vận động và hướng dẫn người dân tiếp tục mở rộng diện tích mận, coi cây mận là một trong những loại cây hàng hóa, có thể hình thành vùng chuyên canh cây ăn quả sạch cung cấp cho thị trường trong và ngoài tỉnh...
