Thưa ông Trần Mạnh Báo, khi bắt đầu hành trình với ThaiBinh Seed, điều gì đã thôi thúc ông lựa chọn con đường phát triển một doanh nghiệp “nông nghiệp xanh”, thay vì lối đi nhanh, lợi nhuận trước mắt như nhiều doanh nghiệp khác?

Mỗi doanh nghiệp có một chiến lược phát triển riêng, con đường một doanh nhân lựa chọn để dẫn dắt doanh nghiệp của mình do nhận thức và mục đích của người đưa ra chiến lược đó. ThaiBinh Seed là một doanh nghiệp được sinh ra với một lịch sử lâu dài hơn nửa thế kỷ kiên định một mục tiêu là giúp cho người nông dân có thu nhập cao hơn thông qua sản phẩm và dịch vụ của mình theo lời dạy của Bác Hồ vào ngày 01/01/1967.

Sau khi trở về từ chiến trường, tôi mang theo ước nguyện tuổi thơ: “Làm điều gì đó để người nông dân bớt khổ”. Tôi đã từ chối chế độ đãi ngộ dành cho thương binh, xin về ngành nông nghiệp, và sau này khi trở thành người lãnh đạo ThaiBinh Seed vào năm 2000, tôi xác định rõ: Phát triển một doanh nghiệp nông nghiệp bền vững, vì người nông dân. Chúng tôi không đặt lợi nhuận lên hàng đầu, mà kiên định đi con đường lâu dài, dựa trên khoa học công nghệ, chất lượng sản phẩm và lợi ích của người nông dân.

Trong hành trình đó, đâu là thách thức lớn nhất mà ThaiBinh Seed từng đối mặt? và động lực nào giúp ông và đội ngũ kiên định với triết lý “làm nông nghiệp sạch từ gốc rễ?”

Giai đoạn khó khăn nhất là sau năm 1986. Một cơn bão lớn đã quét sạch cơ sở vật chất của công ty. Tôi xuống hiện trường với 41 người lao động, không nhà cửa, không vốn. Nhưng tôi vẫn tin: cần đổi mới, phải thay đổi tư duy quản lý trong nông nghiệp. Và tôi quyết định lên báo cáo với đồng chí Bí thư tỉnh ủy là không có đường nào khác, chúng ta phải đổi mới.

Tôi đề xuất đề án cải tổ, lấy người lao động làm trung tâm, để họ được hưởng thành quả mình tạo ra. Tôi đã viết một đề án đổi mới nông nghiệp quốc doanh Việt Nam trên cơ sở nguyên lý là người lao động phải được hưởng thụ giá trị mà họ mang lại, chỉ khi người lao động được hưởng thụ giá trị sáng tạo mà họ tạo ra đảm bảo được đời sống của họ thì họ sẽ cống hiến được và đó chính là bước ngoặt khởi đầu cho hành trình đổi mới của ThaiBinh Seed.

Là người dành cả đời gắn bó với hạt giống và đồng ruộng, ông có thể chia sẻ điều gì khiến ông luôn tin tưởng rằng hạt giống Việt có thể chinh phục thế giới, bắt đầu từ những cánh đồng quê hương?

Bây giờ thì chúng ta đã có Nghị quyết 57, nhưng từ những năm 2000, ThaiBinh Seed đã chọn khoa học công nghệ làm trụ cột rồi. Hơn 20 năm trước, chúng tôi đã nhận thức rằng nông nghiệp Việt Nam có những lợi thế cực kỳ lớn, khí hậu đa dạng, đất đai phì nhiêu, bờ biển dài, hệ sinh thái phong phú. Ví dụ như trong khu vực Đông Nam Á thì không có nước nào trồng được khoai tây trừ Việt Nam. Một kg khoai tây ở Việt Nam chỉ có 4000 đồng nhưng đưa sang Indonesia là 1 usd, tức khoảng 26.000 đồng, chúng ta trồng được cà phê, trồng được ca cao, cây công nghiệp…

Chúng ta chỉ cần 90 ngày là có thể trồng và thu hoạch lúa, một năng suất đáng mơ ước. Mặc dù diện tích đất lúa chỉ bằng một phần ba Thái Lan, nhưng chúng ta vẫn xuất khẩu lượng gạo tương đương.

Tôi lấy ví dụ, Thái Lan có 10 triệu ha đất trồng lúa và mỗi năm xuất khẩu khoảng 7-8 triệu tấn gạo. Việt Nam chúng ta diện tích đất lúa chỉ bằng một phần ba Thái Lan, khoảng 3,2 triệu ha nhưng chúng ta vẫn xuất khẩu lượng gạo tương đương là 7-8 triệu tấn. Điều đó chứng minh năng lực nông nghiệp Việt Nam.

Vì vậy mà niềm tin của tôi không chỉ với hạt gạo Việt Nam mà hạt giống, trái cây, thủy sản nếu phát triển đúng hướng sẽ là thế mạnh chiến lược quốc gia. Đó là một nguồn tài nguyên vô giá mà chúng ta cần phải gìn giữ bảo vệ và chúng ta cần phải giữ gìn cho đất đai mầu mỡ, nước phải trong lành thì đó chính là nông nghiệp sạch.

Ông từng là một người lính trở về từ chiến trường và hôm nay là một Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, người đã dành cả đời gắn bó với hạt giống, với đồng ruộng và với người nông dân Việt Nam. Nhìn lại hành trình ấy, ông có thấy điểm chung nào giữa người lính năm xưa và người doanh nhân của hôm nay đặc biệt là trong tư duy xanh hóa” nông nghiệp từ gốc, từ giống, từ quy trình, đến thị trường?

Trường học lớn nhất đời tôi là chiến trường. Tôi đã học ở nhiều đại học trong và ngoài nước, nhưng chính trải nghiệm quân ngũ rèn cho tôi tinh thần kỷ luật, lòng trung thành, sự kiên cường. Tôi cho rằng phẩm chất người lính được rèn luyện và trải qua ranh giới giữa sự sống và cái chết, trở về làm doanh nghiệp, chúng tôi không dễ dàng đầu hàng trước khó khăn.

Hơn 50 năm làm việc trong ngành nông nghiệp, tôi tin rằng nếu còn sống, còn làm việc được thì phải cống hiến hết mình mang lại giá trị cho xã hội. Ngày 30/5 vừa rồi, tại cuộc gặp gỡ với Thủ tướng Phạm Minh Chính, tôi có phát biểu và tặng Thủ tướng một bông lúa có 1247 hạt. Đây là bông lúa có nhiều hạt nhất tôi thấy ở Việt Nam.

Đây là kết quả của việc coi trọng ứng dụng khoa học vào làm nông nghiệp từ sớm. Vì trước đây, cha ông chúng ta trồng lúa mỗi bông chỉ có từ 50 đến 100 hạt là nhiều và bây giờ chúng tôi đã làm ra những bông lúa hơn 1000 hạt, gấp tới 10 lần.