
Tổng quan Báo chí Cách mạng Việt Nam giai đoạn 2006-2025
Giai đoạn 2006-2025 đánh dấu một chặng đường quan trọng trong lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam, diễn ra trong bối cảnh đất nước tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, đồng thời đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức từ tình hình kinh tế thế giới phức tạp, sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin và truyền thông xã hội.

Báo chí Việt Nam trong giai đoạn này được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, coi trọng vị trí, vai trò, tác dụng to lớn đối với xã hội và được định hướng phát triển theo mục tiêu xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại.
Một trong những đặc điểm nổi bật của giai đoạn này là việc tăng cường công tác lãnh đạo, quản lý báo chí của Đảng và Nhà nước. Ngay từ những năm đầu của giai đoạn, Bộ Chính trị đã ban hành các thông báo kết luận quan trọng như Thông báo kết luận số 162-TB/TW ngày 1/12/2004 và Thông báo kết luận số 41-TB/TW ngày 11/10/2006 nhằm tăng cường quản lý báo chí. Công tác quản lý nhà nước về báo chí từng bước được hoàn thiện với việc xây dựng và triển khai các văn bản pháp luật quan trọng. Luật Xuất bản được sửa đổi, bổ sung và có hiệu lực từ 1/1/2009.
Đặc biệt, Luật Báo chí năm 2016 được ban hành là một dấu mốc quan trọng, thay thế Luật Báo chí năm 1989 (sửa đổi, bổ sung năm 1999), nhằm điều chỉnh hoạt động báo chí phù hợp với bối cảnh mới. Việc quán triệt và triển khai thực hiện Luật Báo chí 2016 cùng với Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam được đẩy mạnh. Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý các sai phạm trong hoạt động báo chí được tăng cường một cách nghiêm minh, kịp thời.
Ngoài ra, Luật An ninh mạng được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 12/6/2018 và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2019 tạo ra các chuẩn mực hoạt động mới cho báo chí Việt Nam, hướng tới xây dựng môi trường thông tin lành mạnh và định hướng.

Một chủ trương lớn, mang tính chiến lược của công tác quản lý báo chí trong giai đoạn này là việc triển khai Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 (Quy hoạch báo chí) theo Quyết định số 362/QĐ-TTg ngày 3/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ. Quy hoạch này nhằm sắp xếp lại hệ thống cơ quan báo chí, khắc phục tình trạng phân tán, lãng phí nguồn lực và định hướng phát triển báo chí đúng hướng.
Việc triển khai Quy hoạch đã được thực hiện một cách quyết liệt. Cuối năm 2020, Việt Nam còn 779 cơ quan báo chí, giảm 71 cơ quan báo chí so với năm 2019. Tuy nhiên, việc thực hiện Quy hoạch vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi những nỗ lực lớn để giải quyết căn cơ các vấn đề như kinh tế báo chí và chuyển đổi số báo chí.
Về vai trò và hoạt động, báo chí trong giai đoạn 2006-2025 đã thể hiện rõ nét vai trò là cơ quan ngôn luận của các tổ chức đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội-nghề nghiệp và là diễn đàn của nhân dân. Báo chí đã bám sát định hướng chính trị tư tưởng, thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Các sự kiện chính trị trọng đại của đất nước đều được thông tin kịp thời, toàn diện.
Báo chí đóng góp quan trọng vào thành công của các kỳ Đại hội Đảng toàn quốc (XI, XII, XIII), các cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp. Công tác tuyên truyền đưa Nghị quyết Đại hội Đảng vào cuộc sống được đẩy mạnh.
Cuối năm 2020, Việt Nam còn 779 cơ quan báo chí, giảm 71 cơ quan báo chí so với năm 2019

Báo chí cũng là lực lượng tiên phong trong việc tuyên truyền các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế-xã hội, tăng cường quốc phòng, an ninh, mở rộng đối ngoại, phát triển văn hóa-xã hội, đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, lãng phí.
Trong bối cảnh đầy khó khăn, thách thức của suy thoái kinh tế toàn cầu (đặc biệt năm 2008-2009) và đại dịch Covid-19 (đặc biệt năm 2020-2021), báo chí đã thể hiện vai trò xung kích, vừa khắc phục khó khăn nội tại (doanh thu giảm, chi phí tăng), vừa tập trung cao độ cho công tác tuyên truyền. Đặc biệt, công tác thông tin, tuyên truyền phòng, chống dịch Covid-19 được các cơ quan báo chí quan tâm, chú trọng, góp phần quan trọng vào thành công chung. Báo chí cũng tích cực phát hiện, biểu dương nhân tố mới, điển hình tiên tiến, gương người tốt việc tốt.
Báo chí luôn giữ vững vai trò quan trọng trên mặt trận tư tưởng-văn hóa, là lực lượng nòng cốt trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Công tác này ngày càng đi vào chiều sâu và đạt hiệu quả tích cực. Báo chí cũng góp phần quan trọng trong việc bảo vệ chủ quyền biên giới, biển, đảo của Tổ quốc.
Tuy nhiên, hoạt động báo chí trong giai đoạn này cũng bộc lộ nhiều hạn chế, khuyết điểm cần khắc phục. Tình trạng một số cơ quan báo chí xa rời tôn chỉ, mục đích, chạy theo lợi ích kinh tế, thông tin sai sự thật, giật gân, câu khách vẫn còn diễn ra. Tình trạng trùng lặp thông tin, thiếu bản sắc giữa các tờ báo cũng là vấn đề đặt ra. Bối cảnh truyền thông hiện đại với sự bùng nổ của mạng xã hội đặt ra những thách thức không nhỏ đối với báo chí chính thống. Cạnh tranh thông tin và quảng cáo với mạng xã hội, nguy cơ bị chi phối, dẫn dắt bởi tin tức giả mạo trên mạng xã hội để tăng truy cập là những vấn đề mà báo chí phải đối mặt. Điều này đòi hỏi báo chí phải đổi mới tư duy, thích ứng với môi trường thông tin mở, chủ động chiếm lĩnh trận địa thông tin và định hướng dư luận xã hội.
Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII.
Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII.
Giai đoạn 2006–2025 chứng kiến sự phát triển đột phá của công nghệ thông tin và truyền thông, đặt báo chí Việt Nam trước những thay đổi sâu sắc cả về môi trường hoạt động, mô hình sản xuất và vai trò xã hội. Từ năm 2010 trở đi, sự phổ biến của Internet, smartphone và mạng xã hội đã làm biến chuyển hoàn toàn cách báo chí tiếp cận công chúng. Các hình thức truyền thông truyền thống (báo in, phát thanh, truyền hình) buộc phải chuyển mình sang nền tảng số, áp dụng mô hình tòa soạn hội tụ, sản xuất nội dung đa định dạng (text, video, podcast, infographic) và phân phối qua đa nền tảng (web, app, mạng xã hội, YouTube, TikTok…).
Sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội cũng khiến báo chí chính thống đối mặt với làn sóng tin giả, tin sai lệch. Khả năng kiểm chứng, tốc độ xử lý và trách nhiệm thông tin trở thành điểm cạnh tranh cốt lõi giữa báo chí và truyền thông phi truyền thống.
Từ sau năm 2020, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19, chuyển đổi số trở thành yêu cầu cấp bách. Các cơ quan báo chí Việt Nam bắt đầu ứng dụng AI vào sản xuất nội dung, phân tích dữ liệu độc giả, đề xuất nội dung cá nhân hóa, và tối ưu hóa quy trình biên tập. Công nghệ tự động hóa viết tin, chatbot, dịch máy, xử lý ngôn ngữ tự nhiên đang được thử nghiệm và triển khai rộng rãi.
Trong những năm cuối của giai đoạn, đặc biệt hướng tới Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025), báo chí Việt Nam đang tập trung cao độ để thực hiện những nhiệm vụ trọng tâm. Năm 2025 được xác định là năm cuối thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đồng thời là năm chuẩn bị cho Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội XIV, báo chí đẩy mạnh tuyên truyền các sự kiện chính trị trọng đại và các ngày kỷ niệm lớn của đất nước. Mục tiêu xuyên suốt được nhấn mạnh là xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại. Điều này đòi hỏi các cơ quan báo chí và đội ngũ người làm báo phải đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung và hình thức, nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp, chuyên môn, nghiệp vụ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại, chuyển đổi số. Hệ thống pháp luật liên quan đến báo chí tiếp tục được rà soát, hoàn thiện theo hướng kiến tạo môi trường thuận lợi cho báo chí phát triển.
2025 cũng là năm cuối thực hiện Quy hoạch báo chí gắn với tổng kết Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực hiệu quả (Nghị quyết 18).
Các cơ quan báo chí tiếp tục triển khai mạnh mẽ chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Đặc biệt, ở 5 cơ quan báo chí chính trị chủ lực (Báo Nhân Dân, Tạp chí Cộng sản, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam), việc tinh gọn được triển khai quyết liệt, hiệu quả, giảm thiểu đầu mối đơn vị trực thuộc, hướng tới nâng cao chất lượng đội ngũ, bảo đảm sự “tinh” anh về nghiệp vụ, khả năng làm việc đa nhiệm và thích ứng với công nghệ mới. Việc sắp xếp cũng bao gồm định hướng sáp nhập cơ quan phát thanh, truyền hình cấp tỉnh vào cơ quan báo của đảng bộ tỉnh.
Đối với cơ quan quản lý nhà nước về báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông và Bộ Khoa học và Công nghệ được hợp nhất nguyên trạng. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện chức năng quản lý nhà nước về báo chí; phát thanh và truyền hình; xuất bản, in, phát hành; thông tin điện tử; thông tin cơ sở và thông tin đối ngoại trong phạm vi cả nước theo Nghị định số 43/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/3/2025.
Năm 2025 được đánh giá là thời điểm hội tụ các yếu tố tác động đến báo chí trên nhiều phương diện, từ cách thức tác nghiệp, nội dung truyền tải thông tin, đến đời sống của những người làm báo, và cơ cấu tổ chức, cơ chế vận hành của các cơ quan báo chí.
Những biến động sâu rộng của đất nước trong giaia đoạn này, điển hình là việc triển khai Nghị quyết 18 về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, cùng với việc xây dựng Luật Báo chí sửa đổi với nhiều điểm mới mang tính đột phá, đã tạo ra một giai đoạn chuyển giao quan trọng.


Nhìn lại chặng đường 2006-2025, báo chí cách mạng Việt Nam đã không ngừng nỗ lực, vượt qua khó khăn, thử thách để hoàn thành xuất sắc vai trò là chiến sĩ xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa. Báo chí đã đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, củng cố sự thống nhất tư tưởng, chính trị trong Đảng, tạo sự đồng thuận xã hội, và nâng cao vị thế đất nước trên trường quốc tế. Chặng đường này không chỉ là sự tiếp nối truyền thống vẻ vang của báo chí cách mạng Việt Nam, mà còn là giai đoạn báo chí khẳng định được bản lĩnh, sự năng động và khả năng thích ứng trước những biến động phức tạp của thời cuộc, chuẩn bị cho một kỷ nguyên phát triển mới.
Xuất bản: 6/2025
Tổ chức sản xuất: HỒNG MINH - PGS,TS ĐINH THỊ THU HẰNG
Nội dung: ThS NGUYỄN THỊ THU
Biên tập: BÔNG MAI
Trình bày: ĐĂNG NGUYÊN
Ảnh: Báo Nhân Dân, TTXVN, TƯ LIỆU