Phóng viên: Thưa Tổng Bí thư, năm 2012 là năm mà Đảng ta, Nhà nước và nhân dân ta phải thực hiện rất nhiều nhiệm vụ; nhiệm vụ nào cũng nặng nề và quan trọng. Bởi, đây cũng là năm mà chúng ta phải thực hiện các nhiệm vụ chính trị-kinh tế-an sinh xã hội trong bối cảnh khó khăn chung. Trong bối cảnh ấy, rất mong Tổng Bí thư chia sẻ đánh giá về những điểm nổi bật của đất nước sau một năm thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng - những điểm sáng vượt khó đi lên trong các lĩnh vực của đời sống kinh tế-xã hội?

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Đúng như các bạn vừa đề cập, năm 2012 là một năm rất quan trọng trong tiến trình phát triển của đất nước. Đầu năm 2011, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng ta đã thông qua Nghị quyết Đại hội; trong đó đã nêu rõ thuận lợi cũng như thách thức mà đất nước chúng ta có thể gặp trên con đường phát triển của tương lai. Những thách thức ấy được đánh giá là lớn và đan xen nhau, có tác động tổng hợp; mà chúng ta không thể coi thường bất cứ thách thức nào. Nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới vẫn tồn tại - đây là một thực tế mà chúng ta cần nghiêm túc nhìn nhận, đánh giá để có những thái độ đúng đắn vượt qua nó.

Đứng trước các nguy cơ, thách thức thì công tác quản lý của ta cũng còn những yếu kém, bất cập. Công tác phòng, chống tham nhũng trong những năm qua vẫn chưa đạt yêu cầu. Tham nhũng, lãng phí đã rõ ràng nhưng chưa đẩy lùi được. Đây là mầm mống góp phần tạo ra bức xúc, bất bình trong xã hội; là thách thức lớn đối với sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước.

Trong bối cảnh ấy, Đại hội XI của Đảng ta đã đề ra những biện pháp tổng thể, đặt mục tiêu cho tiến trình phát triển đất nước trong giai đoạn 5 năm (2011-2015): Tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; phát huy dân chủ và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; phát triển kinh tế nhanh, bền vững; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; giữ vững ổn định chính trị-xã hội, tăng cường hoạt động đối ngoại, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Thực hiện tốt những mục tiêu ấy chính là chúng ta đặt nền móng cho quá trình phát triển trong trung hạn và dài hạn.

Nằm trong khó khăn chung của nền kinh tế thế giới, chúng ta đã kiên trì mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đã có những điểm sáng trên một số tiêu chí quan trọng. Những điểm sáng ấy, theo tôi là, lạm phát bước đầu được kiềm chế, cả năm ở mức một con số; bảo đảm được an sinh và phúc lợi xã hội; quan tâm chăm sóc gần 9 triệu người có công; tạo thêm được hơn 1,5 triệu việc làm mới; một số công trình về đích trước thời gian; mở rộng dân chủ, công khai, minh bạch hoạt động của tổ chức đảng; của các cơ quan nhà nước.

Năm 2012 cũng là một năm đánh dấu mốc quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng mà việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay" chính là bước đi cụ thể, nhằm xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xứng đáng là Đảng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, xứng đáng với niềm tin yêu của nhân dân.

Phóng viên: Thưa Tổng Bí thư, trong đánh giá của mình, ông nhắc đến vai trò chỉ đạo, định hướng của Đảng trong điều hành chung, ông cũng nhắc đến việc mở rộng dân chủ, công khai minh bạch hoạt động của các cơ quan công quyền với mục đích để "dân biết, dân bàn, dân kiểm tra"; và ông cũng nhắc nhiều đến việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI - một "quyết tâm thư" của Đảng ta trong công tác xây dựng Đảng. Đây cũng là vấn đề mà nhân dân rất quan tâm; được nhân dân đồng thuận rất cao. Vậy xin Tổng Bí thư có thể nói rõ hơn về điểm sáng này?

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Tôi cảm ơn các bạn làm báo, viết báo đã rất quan tâm đến công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, quan tâm tới việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI; nhân dân cũng rất quan tâm và mong đợi. Trong tất cả các cuộc tiếp xúc cử tri, các cụ, các bác cũng hỏi chúng tôi nhiều về vấn đề này; chia sẻ với chúng tôi cả những băn khoăn, lo lắng như: Lần này Đảng có "chỉnh đốn" thật không? Mà, chỉnh đốn rồi thì liệu có "đánh trống bỏ dùi" không?... Nói thế là vì cử tri và nhân dân còn có chút lo lắng, lần này Nghị quyết ban hành, rồi có tình trạng buông xuôi không, "đầu voi đuôi chuột" không? Lâu nay, đây là một yếu kém; yếu kém chính là trong việc thực hiện Nghị quyết của Đảng.

Dân vẫn tin tưởng vững chắc vào sự lãnh đạo của Đảng. Đó là hạnh phúc lớn, là vinh dự lớn, nhưng cũng là trách nhiệm nặng nề đang đặt trên vai mỗi đảng viên.

Nói tóm lại, cử tri và nhân dân đặt ra cho các đảng viên chúng ta, đặt ra cho Đảng rất nhiều câu hỏi, cũng là rất nhiều vấn đề cần quan tâm trong lần sinh hoạt chính trị quan trọng này. Điều đó chứng tỏ dân vẫn còn đặt niềm tin son sắt vào Đảng ta, dân vẫn tin tưởng vững chắc vào sự lãnh đạo của Đảng. Đó là hạnh phúc lớn, là vinh dự lớn, nhưng cũng là trách nhiệm nặng nề đang đặt trên vai mỗi đảng viên. Đó là trách nhiệm phải xây dựng, chỉnh đốn Đảng, bảo vệ những thành quả cách mạng mà chúng ta đã đạt được trong 83 năm qua.

Nghị quyết đã nói rồi, Ban Chấp hành Trung ương cũng đã nhận định rồi: Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên gắn với tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí vẫn nghiêm trọng. Nó làm giảm sút niềm tin của nhân dân vào Đảng và Nhà nước. Trong nội bộ Đảng, những biểu hiện xa rời mục tiêu của chủ nghĩa xã hội, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" của một bộ phận đảng viên đang có những diễn biến phức tạp. Cuộc đấu tranh xây dựng Đảng, vì thế rất cam go. Toàn Đảng, toàn dân cần có sự thống nhất nhận thức chung và hành động vì một mục tiêu chung.

Trong các cuộc tiếp xúc cử tri gần đây nhất, trước và sau kỳ họp thứ tư Quốc hội khóa XIII, tôi cũng đã trả lời nhiều về công tác xây dựng Đảng, về đợt tự kiểm điểm phê bình và tự phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4. Nhiều người đã nhận xét rằng, từ trước đến nay chưa bao giờ thấy Bộ Chính trị tiến hành tự phê bình và phê bình chặt chẽ, công phu, dài ngày như đợt kiểm điểm vừa qua. Ban Chấp hành Trung ương đã bỏ phiếu đánh giá kết quả kiểm điểm cơ bản đạt yêu cầu đề ra. Tuy nhiên, việc tự phê bình và phê bình còn phải làm thường xuyên liên tục; không phải làm một lần là xong. Và việc tự phê bình và phê bình sẽ được triển khai nghiêm túc, thường xuyên theo đúng tinh thần Nghị quyết Trung ương 4.

Phóng viên: Vâng, thưa Tổng Bí thư, ông vừa khẳng định quyết tâm chính trị của toàn Đảng ta, của Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương về việc thực hiện công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn cách mạng hiện nay. Quyết tâm đã có và đã có sự thống nhất cao trong Đảng, đồng thuận cao trong nhân dân. Quan trọng hơn cả là thực hiện thế nào? Mà quá trình thực hiện nếu tốt sẽ góp phần không nhỏ trong việc nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, từ đó cũng sẽ góp phần không nhỏ trong việc củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Xin Tổng Bí thư cho biết quan điểm về vấn đề này?

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: "Chủ trương một, biện pháp mười, quyết tâm phải hai, ba mươi" - tôi xin mượn lời Bác Hồ để nói thêm đôi chút về quá trình thực hiện Nghị quyết Trung ương 4. Nói quyết tâm ở đây phải hai, ba mươi, tức là phải có quyết tâm thật lớn, thật rõ ràng. Xây dựng Đảng, như tôi đã khẳng định, là công việc không phải chỉ làm ngày một ngày hai; làm cho có chuyện.

Trên thực tế, với xây dựng, chỉnh đốn Đảng lần này, Trung ương đã thống nhất nhận thức: Coi đây là vấn đề hệ trọng, liên quan tới sự tồn vong của Đảng và của chế độ. Mỗi cán bộ đảng viên, cấp càng cao càng phải gương mẫu trong rèn luyện, trong tự chỉnh đốn và phải nhận thức sâu sắc, đầy đủ trách nhiệm của mình trước Đảng, trước nhân dân. Sự gương mẫu của các đồng chí Trung ương phải được thể hiện bằng hành động cụ thể nhằm nêu gương cho các cấp ủy cấp dưới làm theo. Trên mà làm tốt thì dưới cũng sẽ nghiêm khắc kiểm điểm, tự phê bình. Vẫn biết, kiểm điểm nghiêm túc thì nhiều đồng chí sẽ phải đối diện với một cuộc đấu tranh đầy cam go, thử thách ngay chính trong nhận thức của mình, trong con người mình; rồi mới tới cuộc đấu tranh vì cái tốt, cái tiến bộ trong mỗi tổ chức đảng. Đấu tranh nói thì dễ; nhưng thực hiện được nó một cách hiệu quả thì rất khó. Nhưng khó mà không làm, mà chùn bước thì sẽ để lại những hậu quả xấu. Sự gương mẫu, lời nói đi đôi với việc làm ở mỗi đảng viên sẽ là sức mạnh lớn nhất để thuyết phục, tạo lòng tin trong cán bộ, đảng viên, nhân dân. Nó lớn hơn nhiều lần những lời hiệu triệu.

Để củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong giai đoạn hiện nay, trách nhiệm của Đảng, của đảng viên, của Nhà nước là rất lớn; trong đó có cả trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Từ đầu cuộc trao đổi đến giờ, chúng ta đã nói nhiều đến sự đồng thuận, đoàn kết. Đây cũng là cách hiệu quả để mỗi đảng viên đóng góp củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Nói tóm lại, để củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong giai đoạn hiện nay, trách nhiệm của Đảng, của đảng viên, của Nhà nước là rất lớn; trong đó có cả trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Với vị trí của mình, vai trò của mình, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần trở thành nơi tập hợp được sức mạnh, trí tuệ Việt Nam ở trong và ngoài nước không phân biệt tôn giáo, dân tộc miễn là có tinh thần yêu nước, có mong muốn đóng góp cho sự phát triển của đất nước; đóng góp cho việc xây dựng một hình ảnh đẹp về Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế. Với vị thế của mình, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phải làm sao tập hợp được, tiếp thu được tối đa các ý kiến xác đáng của nhân dân, các tổ chức chính trị-xã hội là thành viên của Mặt trận Tổ quốc đóng góp cho Đảng, Nhà nước. Việc này, nếu làm tốt, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ giúp Đảng đóng góp thiết thực vào công cuộc xây dựng Đảng; việc giám sát, phản biện xã hội; nhất là trong điều kiện Quy chế giám sát phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc đang được xây dựng, hoàn thiện.

Tôi biết, vừa qua Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tiến hành một số cuộc lấy ý kiến các tầng lớp nhân dân, các tổ chức chính trị-xã hội về những vấn đề lớn nhằm hiến kế cho Đảng, Nhà nước. Từ thực tiễn ấy, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần phát huy hơn nữa vai trò của mình; không chỉ lấy ý kiến; không chỉ hiến kế cho Đảng mà còn phải giúp Đảng nói để nhân dân Việt Nam ở trong và ngoài nước hiểu đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng. Từ hiểu, bà con mới đồng thuận với các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước. Có hiểu thì bà con mới tin và mới đoàn kết một lòng chung quanh Đảng; mới cùng Đảng, Nhà nước góp sức dựng xây, phát triển đất nước. Vai trò của Mặt trận Tổ quốc là rất quan trọng.