Một là, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Theo đồng chí Nguyễn Phú Trọng, phát triển kinh tế-xã hội là nhiệm vụ trung tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, mà khâu đột phá là đổi mới tư duy, nhất là tư duy kinh tế. Trong đó, cần tập trung kiến giải, xác lập, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với tính chất là mô hình kinh tế tổng quát trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

“Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là nền kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập quốc tế, vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế thị trường, có sự quản lý của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo… nhằm mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”¹⁰.

“Một đặc trưng cơ bản, một thuộc tính quan trọng của định hướng xã hội chủ nghĩa trong kinh tế thị trường ở Việt Nam là phải gắn kinh tế với xã hội, thống nhất chính sách kinh tế với chính sách xã hội, tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước, từng chính sách và trong suốt quá trình phát triển”¹¹.

Hai là, xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của dân, do dân, vì dân. Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa “là công cụ thể hiện và thực hiện quyền làm chủ của nhân dân, bảo đảm và bảo vệ lợi ích của đại đa số nhân dân. Thông qua thực thi pháp luật, Nhà nước bảo đảm các điều kiện để nhân dân là chủ thể của quyền lực chính trị, thực hiện chuyên chính với mọi hành động xâm hại lợi ích của Tổ quốc và nhân dân”¹².

Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 9/11/2022 của Hội nghị Trung ương 6, khóa XIII “Về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới” là nền tảng và cơ sở chính trị đánh dấu sự hoàn thiện về lý luận và nhận thức về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đặc biệt thúc đẩy chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật từ “quản lý” sang khuyến khích sáng tạo, khơi thông nguồn lực phát triển. Do đó, nếu trước đây Đảng tập trung lãnh đạo, Nhà nước tập trung quản lý thì bây giờ Đảng, Nhà nước vừa lãnh đạo, quản lý, vừa kiến tạo cho phát triển để nghị quyết đi vào cuộc sống, theo hướng“ý Đảng hợp lòng dân” và để Đảng vững vàng cương vị lãnh đạo, cầm quyền.

Đồng chí Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ: Cùng với việc tăng cường “Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, tiêu cực”¹³.

Theo đồng chí, việc xử lý nghiêm nhiều cán bộ, kể cả cán bộ cấp cao sai phạm là điều không ai mong muốn, thậm chí rất đau xót, rất đau lòng, nhưng vì sự nghiệp chung, vì sự nghiêm minh kỷ luật của Đảng, thượng tôn pháp luật của Nhà nước, sự trong sạch, vững mạnh và uy tín của Đảng, Nhà nước và ý nguyện của nhân dân, chúng ta phải làm và kiên quyết làm.

Tại Hội nghị toàn quốc tổng kết 10 năm công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực giai đoạn 2012-2022, ngày 30/6/2022, đồng chí nhận định: Công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng đã được Trung ương lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, bài bản, ngày càng đi vào chiều sâu, có bước tiến mạnh, đạt nhiều kết quả cụ thể, rất quan trọng, toàn diện, để lại dấu ấn tốt, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội và thực sự “đã trở thành phong trào, xu thế không thể đảo ngược”, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao, được bạn bè quốc tế ghi nhận. Tham nhũng từng bước đã được kiềm chế, ngăn chặn, góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế-xã hội, củng cố thêm niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.

Ba là, phát triển văn hóa gắn với phát triển con người toàn diện. Trong kỷ nguyên đổi mới-phát triển, lần đầu tiên quan điểm gắn phát triển văn hóa với phát triển con người được đặt ra tại Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII “Về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” (7/1998) với việc xác định 5 giá trị văn hóa, con người là:

(i) Lòng yêu nước nồng nàn, ý chí tự cường dân tộc;
(ii) Tinh thần đoàn kết, ý thức cộng đồng;
(iii) Lòng nhân ái, khoan dung; trọng nghĩa tình, đạo lý;
(iv) Đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động;
(v) Sự tinh tế trong ứng xử, tính giản dị trong lối sống.

Tiếp đó, Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9/6/2014 của Hội nghị Trung ương 9 khóa XI “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước” đã tiếp tục làm rõ và sâu sắc các giá trị con người văn hóa là: Yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo. Qua đó, đã nâng văn hóa ngang tầm với kinh tế, chính trị; hơn nữa chủ thể con người văn hóa, là động lực phát triển kinh tế, chính trị nói riêng, đời sống xã hội nói chung, nhằm “Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”¹⁴.

Đại hội XIII của Đảng nhận định: “Phát triển toàn diện con người Việt Nam đang từng bước trở thành trung tâm của chiến lược phát triển kinh tế-xã hội”¹⁵. Do đó, cùng với đường lối đổi mới phát triển kinh tế-xã hội, cần đẩy mạnh “Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa, con người Việt Nam thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc”¹⁶.

Chủ trương phát triển văn hóa đồng bộ, hài hòa với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ, công bằng xã hội¹⁷ đòi hỏi phải xây dựng, triển khai, thực hiện Chiến lược quốc gia về phát triển con người bền vững, đồng thời với xây dựng, triển khai, thực hiện Chiến lược quốc gia về xây dựng gia đình Việt Nam và Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới và tiến bộ của phụ nữ trong giai đoạn tới.

Mục tiêu chung là: Tạo tiền đề phát triển con người và dân số (hay nòi giống dân tộc) bền vững nhằm phát triển đất nước nhanh, bền vững; trong đó quan tâm xây dựng nhân cách con người toàn diện cả về đức, trí, thể, mỹ với hệ chuẩn mực tích hợp - tổng hợp thể lực, nhân cách (tâm lực), tri thức (trí lực), năng lực thực hành (kỹ lực).

Hệ chuẩn mực này là sự kết hợp những giá trị truyền thống, kết nối với những giá trị mới hình thành trong công cuộc đổi mới-phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Từ đó, khơi dậy khát vọng, lý tưởng đổi mới sáng tạo cả về cách nghĩ và cách làm và để không bỏ lại ai ở phía sau trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Bốn là, thực hiện chủ trương “ngoại giao cây tre”. Theo đồng chí Nguyễn Phú Trọng, cần “Chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng trên cơ sở giữ vững độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường. Xử lý đúng đắn, hiệu quả mối quan hệ với các nước lớn và các nước láng giềng; đánh giá đúng xu thế, nắm bắt trúng thời cơ. Phát huy hiệu quả sức mạnh tổng hợp của đất nước, kết hợp với sức mạnh của thời đại”¹⁸.

Do đó, cần tiếp tục đổi mới nhận thức và tổng kết, khái quát những cách nghĩ, cách làm có tính phổ biến của công cuộc đổi mới ở Việt Nam và của công cuộc cải cách tại các nước xã hội chủ nghĩa cũng như của các phong trào dân chủ tiến bộ trên thế giới đang đấu tranh cho “những thành tựu, giá trị văn minh”¹⁹ của nhân loại.

Tại Hội nghị Đối ngoại toàn quốc (14/11/2021), lần đầu tiên đồng chí Nguyễn Phú Trọng khẳng định: Nền “ngoại giao cây tre” Việt Nam tiếp tục thể hiện được trí tuệ, bản lĩnh đạo đức và cốt cách của nền ngoại giao thời đại Hồ Chí Minh và kế tiếp truyền thống đối ngoại quật cường nhưng hòa hiếu của dân tộc, để tiếp tục đổi mới phát triển hiện đại, vững mạnh toàn diện.

Thực tế, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đủ uy tín và bản lĩnh trong lãnh đạo, chỉ đạo thiết lập, phát triển các quan hệ truyền thống với Trung Quốc, Nga, Ấn Độ,... đồng thời mở lối để Việt Nam tạo lập và nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược hay chiến lược toàn diện với nhiều nước, đặc biệt giữ quan hệ cân bằng với các cường quốc trên thế giới.

Năm là, xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với an ninh, an toàn xã hội.

Đồng chí Nguyễn Phú Trọng đề nghị: “Chủ động nghiên cứu, nắm bắt, dự báo đúng tình hình, tuyệt đối không được để bị động, bất ngờ. Kiên quyết, kiên trì bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc đi đôi với giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn để phát triển đất nước”²⁰; tiếp tục nghiên cứu, vận dụng, phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về tăng cường, củng cố quốc phòng để bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa; đồng thời bảo đảm an ninh con người, an ninh xã hội, an toàn xã hội gắn với bảo đảm an ninh môi trường trước thiên tai, địch họa; bảo đảm an ninh cá nhân trước những hành vi tội phạm, bạo lực hoặc lạm dụng thể chất,…; bảo đảm an ninh cộng đồng, an ninh chính trị; trong đó cơ bản là tôn trọng, bảo vệ, thực hiện, thúc đẩy sự lãnh đạo - cầm quyền của Đảng, chế độ xã hội chủ nghĩa và các quyền dân sự, chính trị của người dân.

Sáu là, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Trên cương vị Tổng Bí thư, đồng chí Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: Đường lối của Đảng mà không phản ánh được lợi ích của nhân dân, của đất nước, của dân tộc, không phù hợp với quy luật tiến hóa của lịch sử, là đường lối sai lầm²¹. Bởi lẽ, mối liên hệ chặt chẽ với nhân dân là quy luật tồn tại, phát triển và hoạt động của Đảng, là nhân tố quyết định tạo ra sức mạnh của Đảng²².

Theo đồng chí,“công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng phải được triển khai quyết liệt, toàn diện, đồng bộ, thường xuyên, hiệu quả cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”; nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng gắn với thường xuyên củng cố, tăng cường đoàn kết trong Đảng và hệ thống chính trị; thực hiện nghiêm các nguyên tắc xây dựng Đảng, thường xuyên đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng.

Coi trọng xây dựng, triển khai thực hiện nghị quyết của Đảng để đưa nghị quyết đi vào cuộc sống, để Đảng vững vàng cương vị lãnh đạo, cầm quyền. Đồng thời, “kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Công tác cán bộ phải thực sự là “then chốt của then chốt”, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ cấp chiến lược và người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ;…”²³.

Đồng chí Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là công việc xây dựng tổ chức, xây dựng con người, là công tác con người, rất dễ đụng chạm đến danh dự, lợi ích, quan hệ của con người, đòi hỏi mỗi chúng ta phải tự phê bình, phân tích, mổ xẻ những ưu, khuyết điểm của chính bản thân mình; phải nhận xét, đánh giá về người khác. Cùng với xử nghiêm vi phạm, “nhốt” quyền lực vào trong “lồng cơ chế, thể chế”, đồng chí lưu ý việc công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình là điều kiện đầu tiên để kiểm soát quyền lực, bảo đảm quyền lực được vận hành đúng đắn, không bị “tha hóa”.