Khi công nghệ không còn là câu chuyện của tương lai, mà là cây cầu nối liền quá khứ với hiện tại – cũng là lúc lịch sử thôi không còn nằm yên trên những trang giấy. Nhờ ứng dụng công nghệ cùng những cách thể hiện ấn tượng, sáng tạo, thế hệ trẻ đang được “chạm tay” vào lịch sử theo một cách độc đáo và cảm xúc hơn bao giờ hết.

Nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025), Báo Nhân Dân đã tổ chức một triển lãm tương tác đặc biệt, chưa từng có trong tiền lệ. Một hành trình tái hiện lịch sử bằng ánh sáng, dữ liệu và cảm xúc số: Triển lãm tương tác kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025) của báo Nhân Dân.

Lần đầu tiên ứng dụng công nghệ 3D mapping được sử dụng để chiếu hình chiến dịch theo chiều thẳng đứng trên tờ Báo Nhân Dân. Công nghệ này nhằm tái hiện một phần Chiến dịch Hồ Chí Minh với dấu mốc đánh chiếm Dinh Độc Lập. Tổng trải nghiệm kéo dài 6 phút, bao gồm nhiều hình ảnh mô phỏng và âm thanh sinh động.

Triển lãm đã tích hợp ba công nghệ hiện đại – trình chiếu ánh sáng 3D mapping, thực tế ảo tăng cường (AR) và thực tế ảo (VR) – Đây không chỉ là màn trình diễn công nghệ mà là một cách tiếp cận mới mẻ và chạm đến trái tim. Khi những thước phim lịch sử được phục dựng lại bằng ánh sáng, đồ họa, hiệu ứng thị giác, người xem không chỉ nhìn – mà còn cảm, sống, và được đặt mình trong từng khoảnh khắc lịch sử.

Triển lãm tương tác kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025) của báo Nhân Dân đã tạo nên một hiệu ứng lan tỏa không ngờ. Không chỉ khơi gợi lại những giá trị truyền thống, nó còn đặt ra câu hỏi: Tại sao chúng ta không đưa công nghệ này đến gần hơn với học sinh – những người sẽ kế tục, gìn giữ và lan tỏa lịch sử dân tộc ?

Và thế là hành trình tiếp nối bắt đầu.

Khi công nghệ trở thành cầu nối với lịch sử

Ngôi trường đầu tiên được lựa chọn là Trường THPT Trần Phú, Hoàn Kiếm – Hà Nội. Một căn lều dã chiến, một buổi trình chiếu công nghệ thực tế ảo được tổ chức, những tờ phụ san đặc biệt của báo Nhân Dân được đưa tận tay các em học sinh, mang theo trọn vẹn những ngày tháng của chiến dịch 30/4/1975 lịch sử. Không còn bục giảng, phấn trắng bảng đen. Thay vào đó là sự tương tác bằng hình ảnh, ánh sáng, âm thanh và công nghệ thực tế ảo.

Nếu có điều gì khiến buổi trải nghiệm trở nên đặc biệt, thì đó chính là cảm xúc của các em học sinh – những người trẻ cách dòng thời gian 1975 đến gần nửa thế kỷ,  nhưng giờ đây lại muốn “du hành” về đó thêm một lần nữa.

“ Em cảm thấy mình như được du hành thời gian về quá khứ để một lần nữa chứng kiến trực tiếp khoảnh khắc lịch sử của dân tộc - điều chúng em chỉ được biết đến thông qua phim ảnh, tư liệu, tài liệu - nhưng hôm nay được chứng kiến một cách đầy chân thực. Em cảm thấy rất xúc động và tự hào.”

–  Em Nguyễn Văn Hải -
Học sinh trường THPT Trần Phú, Hoàn Kiếm, Hà Nội

Không chỉ thể hiện cảm xúc ấn tượng, các em học sinh còn đưa ra những ý tưởng đầy sáng tạo. Nhiều em đề xuất việc mô phỏng các trận chiến lớn như Điện Biên Phủ bằng mô hình chiến thuật thực tế ảo, hay tích hợp AI để “trò chuyện” với các nhân vật lịch sử như Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp... Các em cũng thấu hiểu sâu sắc vai trò của môn Lịch sử trong việc nuôi dưỡng lòng yêu nước, xây dựng nhân cách và tinh thần dân tộc. Có em gợi ý xây dựng ứng dụng thực tế ảo mô phỏng hành trình thống nhất đất nước, để thế hệ sau có thể “bước vào” những giai đoạn lịch sử quan trọng bằng tất cả các giác quan.

“ Em cũng muốn chọn chiến dịch Điện Biên Phủ, em muốn thể hiện sự kiện lịch sử đó bằng hiệu ứng công nghệ để cả thế giới thế giới thấy rằng người Việt Nam ta đã trải qua và đã phải đấu tranh với rất nhiều kẻ thù lớn nhưng mà không bao giờ khuất chịu khuất phục trước kẻ thù.”

– Em Lê Quỳnh Trang -
Học sinh trường THPT Trần Phú, Hoàn Kiếm, Hà Nội

Người trẻ yêu lịch sử bằng đôi mắt và trái tim

Khi lịch sử đã không còn xa cách, chính những em học sinh lại là những người chủ động đề xuất những ý tưởng đặc biệt để giúp lịch sử qua “lăng kính” công nghệ trở nên hiệu quả hơn, các em không chỉ tiếp nhận – mà còn thấu cảm. Sự thấu cảm được gieo mầm, không phải từ việc đọc – mà từ trải nghiệm. Khi những bạn trẻ bước ra khỏi không gian trải nghiệm với cảm xúc bồi hồi, xúc động.. Chúng ta hiểu rằng, lịch sử đã không còn xa cách, mà đã thực sự chạm tới trái tim. Nhiều em chia sẻ rằng trải nghiệm thực tế ảo đã giúp các em hiểu sâu hơn về hy sinh, lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết dân tộc – những điều không thể truyền tải hết qua một trang sách. Từ đó, họ ý thức được trách nhiệm của người trẻ: Không chỉ học sử mà còn gìn giữ và lan tỏa lịch sử.

“Sau khi xem và trải nghiệm công nghệ thực tế ảo, em thấy mình có thể cảm nhận được hình ảnh những người lính, chiến sĩ vẫn đang dũng cảm để chiến đấu giành lại độc lập; những tiếng bom, tiếng súng, tiếng vũ khí vẫn đang dồn dập;... điều đó khiến em cảm thấy thích thú và muốn trải nghiệm nhiều hơn, tò mò hơn về lịch sử của dân tộc Việt Nam.”

– Em Bùi Thị Khánh Huyền -
Học sinh trường THPT Trần Phú, Hoàn Kiếm, Hà Nội

Với các giáo viên bộ môn Lịch sử, các cô cũng không giấu được niềm xúc động. Đây không đơn thuần là một trải nghiệm công nghệ – mà là bước chuyển mình mạnh mẽ trong phương pháp truyền đạt giá trị lịch sử cho thế hệ Gen Z – một thế hệ sinh ra và lớn lên trong thời đại số.

“Khi tiếp nhận thông tin trường là đơn vị đầu tiên được chọn để Báo Nhân Dân hỗ trợ cho học sinh và giáo viên trải nghiệm đưa công nghệ vào giảng dạy môn Lịch sử, lãnh đạo nhà trường, các thầy cô giáo giảng dạy môn Lịch sử cũng như các em học sinh cảm thấy may mắn và phấn khởi. Công nghệ đã chạm được vào điểm cốt lõi nhất của môn Lịch sử – đó là khơi gợi cảm xúc, truyền tải tinh thần.”

TS.Trần Thị Hải Yến, Hiệu trưởng Trường THPT Trần Phú - Hoàn Kiếm, Hà Nội không giấu được sự phấn khởi:

"Việc đưa công nghệ vào trong công việc nói chung, đặc biệt là đưa vào việc giảng dạy và học tập môn Lịch sử là vô cùng quan trọng. Bởi lẽ công nghệ sẽ giúp cho các thầy cô giáo ứng dụng được những phương pháp giảng dạy hiện đại, cho học sinh được tiếp cận một cách gần hơn, thật hơn và nhanh hơn, với việc cảm nhận rõ ràng về những dấu mốc lịch sử cũng như những bài học lịch sử."

Buổi trải nghiệm tại THPT Trần Phú không chỉ khép lại trong sự thích thú hay ánh nhìn ngỡ ngàng. Nó mở ra một cánh cửa mới: Cánh cửa của tương lai khi giới trẻ được tiếp cận Lịch sử bằng bằng công nghệ – bằng trải nghiệm và nhiều tầng cảm xúc.

Khi công nghệ 3D mapping tái hiện hình ảnh ngày giải phóng miền Nam lịch sử, hay hình ảnh những chiến sĩ giải phóng quân băng qua làn lửa đạn, từng nhịp tim của học sinh như hòa chung với bước chân người lính.

Hiệu ứng tích cực này đã tạo tiền đề để Báo Nhân Dân và các đơn vị liên quan tiếp tục triển khai Triển lãm tương tác kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025) đến nhiều trường THPT khác trên địa bàn thủ đô.

Đó không chỉ là việc “đem công nghệ vào trường học”, mà còn đem đến tình yêu lịch sử bằng chính ngôn ngữ của thời đại số.

Ngày hôm nay, người ta nói nhiều đến ChatGPT, Metaverse, dữ liệu lớn... Nhưng điều quan trọng không chỉ là công nghệ đã phát triển đến đâu, mà là chúng ta sử dụng nó để làm gì.

Nếu không gian thực tế ảo tái hiện ngày giải phóng dân tộc có thể khiến một học sinh xúc động, bồi hồi thì đó không chỉ là công nghệ đơn thuần – đó là một cuộc cách mạng về giáo dục, về lòng yêu nước, về cách thế hệ trẻ nhìn lại dòng chảy lịch sử.

Chuyến “du hành lịch sử bằng công nghệ” tại trường THPT Trần Phú là một minh chứng sống động: Nếu chúng ta biết cách khơi dậy niềm cảm hứng đúng lúc, đúng cách, lịch sử sẽ không còn là những mốc thời gian khô cứng, mà trở thành dòng chảy ký ức sống động trong trái tim thế hệ trẻ.Và giờ đây, những “trang sử mới” đang được viết tiếp, bằng công nghệ, bằng cảm xúc, và trên hết – bằng niềm tin rằng: Khi người trẻ yêu lịch sử, đất nước sẽ luôn có một tương lai vững chắc.

  • Ngày xuất bản: 6/2025
  • Tổ chức sản xuất: Việt Anh - Khánh Sơn
  • Thực hiện: Đỗ Bảo - Mai Huyên
  • Trình bày: Hương Trang
  • Hình ảnh: Quang Nghĩa