Cà Mau khẩn trương ứng phó với sạt lở ven sông, biển

Qua kiểm tra thực tế tuyến ven biển Tây (chiều dài hơn 90 km) thuộc địa bàn huyện U Minh, Trần Văn Thời và Phú Tân cho thấy, dù mới bước vào đầu mùa mưa bão nhưng tình hình sạt lở đang diễn ra khá nghiêm trọng với tổng chiều dài 57 nghìn m. Trong đó, có ba vị trí sạt lở rất nguy hiểm, cần có giải pháp công trình bảo vệ khẩn cấp, gồm: Đoạn bờ bắc Vàm Tiểu Dừa đến bờ bắc Hương Mai (huyện U Minh) với chiều dài 8.500 m; đoạn bờ nam Hương Mai đến bờ bắc Khánh Hội (huyện U Minh), chiều dài 3.800m; đoạn từ Vàm Ba Tỉnh đến Kênh Tư (huyện Trần Văn Thời), chiều dài 13.900 m.

Tại các vị trí sạt lở nêu trên, đai rừng còn rất mỏng, không đủ khả năng che chắn sóng, thậm chí có nơi không còn rừng phòng hộ, sóng dữ tác động trực tiếp đến thân đê, đe dọa phá vỡ đê bao ngăn mặn giữ ngọt.

Tình hình tương tự xảy ra ven tuyến bờ biển Đông (chưa xây dựng đê phòng hộ) của Cà Mau, với chiều dài bị sạt lở ở mức độ nguy hiểm là 48 nghìn m. Trong đó, sạt lở mức độ rất nguy hiểm có năm đoạn với tổng chiều dài 24.500 m, gồm: đoạn thuộc địa bàn thị trấn Rạch Gốc (huyện Ngọc Hiển) với chiều dài khoảng 3.000 m; đoạn từ Hốc Năng về phía Rạch Nhà Phiếu (huyện Ngọc Hiển) khoảng 4.000 m; đoạn từ Hố Gùi (xã Tam Giang Đông, huyện Năm Căn) dài 1.000 m; đoạn khu vực Vàm Xoáy (xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển) dài 2.000 m; Đoạn từ cửa biển Hố Gùi về phía cửa biển Ất Hạp (thuộc xã Nguyễn Huân và xã Tân Thuận, huyện Đầm Dơi) khoảng 14.500 m. Tại năm đoạn sạt lở rất nguy hiểm nêu trên, rừng phòng hộ đã bị sóng biển cuốn mất, bờ biển bị sạt lở và khoét sâu vào đất liền từ 50 đến 80 m, với chiều dài khoảng 10 nghìn m.

Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau thực tế sạt lở ven biển.

Là tỉnh có ba mặt tiếp giáp với biển nên Cà Mau là địa phương dễ bị tổn thương trước diễn biến cực đoan của thời tiết và chịu nhiều tác động từ biến đổi khí hậu (BĐKH) và nước biển dâng, gây nên tình trạng sạt lở bờ biển. Qua thống kê của ngành chức năng tỉnh cho thấy, tình trạng sạt lở diễn ra hầu như quanh năm, cả ven biển Đông và biển Tây, bình quân mức sạt lở từ 20 đến 50 m mỗi năm. Chỉ riêng từ năm 2007 tới nay, sạt lở đã cuốn mất hơn 4.000 ha rừng phòng hộ ven biển và cuốn mất hàng trăm ha đất mỗi năm. Đó là chưa tính đến con số sạt lở ven sông. Mức độ sạt lở bình quân từ 5 đến 10m/năm, gây thiệt hại nhiều nhà cửa, công trình xây dựng và đe dọa đến tính mạng của người dân. Cà Mau có hơn 10 nghìn km chiều dài sông, rạch… Qua khảo sát và kiểm tra thực tế cho thấy, toàn tỉnh hiện có 27 vị trí sạt lở ven sông nguy hiểm, với tổng chiều dài 37.935 m. Trong đó, có tám vị trí xung yếu với chiều dài 4.890 m, ảnh hưởng trực tiếp đến khoảng hơn 1.000 hộ dân đang sinh sống, buôn bán và sản xuất. Riêng từ đầu năm 2017 đến nay, địa bàn Cà Mau đã xảy ra tới 18 vụ sạt lở đất ven sông, chiều dài sạt lở 549 m. Các huyện có sạt lở xảy ra nhiều, gồm: Năm Căn, Đầm Dơi, Ngọc Hiển. Trước tình hình sạt lở nghiêm trọng ven sông, trong năm 2017 vừa qua, chính quyền các huyện ven biển nêu trên phải xin chủ trương di dời khẩn cấp hàng nghìn hộ dân nhằm kịp thời bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân. Trong đó, Năm Căn có 620 hộ; Ngọc Hiển là 3.780 hộ; Đầm Dơi là 4.250 hộ.

Để kịp thời bảo vệ tài sản, sản xuất của người dân, hạn chế những tác động của BĐKH, phòng, chống sạt lở ven sông, cửa biển, ven biển, bảo vệ đê biển tại các khu vực bị sạt lở trong mùa mưa bão năm 2018 sắp đến và những năm tiếp theo, UBND tỉnh Cà Mau đề nghị Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương quan tâm hỗ trợ cho tỉnh hơn 826 tỷ đồng để thực hiện trước các công trình cấp bách.

Cà Mau cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét cho tỉnh được áp dụng cơ chế ngân sách T.Ư cấp phát toàn bộ số vốn ODA đầu tư cho các dự án xây dựng đê biển, xây dựng kè tạo bãi khôi phục rừng phòng hộ chống sạt lở ven biển, ứng phó với BĐKH mà không phải áp dụng cơ chế ngân sách tỉnh vay lại vốn ODA; Cho phép tỉnh Cà Mau được tăng hạn mức huy động vốn để đầu tư, chủ yếu bố trí cho các dự án phòng chống sạt lở ven biển, khôi phục rừng phòng hộ ven biển và kè chống sạt lở ven sông tại những nơi có nguy cơ sạt lở cao; Xem xét để Cà Mau có cơ chế để huy động vốn của các doanh nghiệp đầu tư xây dựng kè tạo bãi khôi phục rừng phòng hộ ven biển, kết hợp với đầu tư khai thác du lịch sinh thái, điện gió, điện năng lượng mặt trời (như chính sách về đất đai, về rừng: các doanh nghiệp bỏ vốn đầu tư kè và được giao sử dụng rừng phòng hộ ven biển khôi phục thêm được từ dự án để kinh doanh du lịch sinh thái)....

Trên tinh thần bảo đảm an toàn tính mạng, giữ đất, giữ người là quan trọng nhất, làm việc với UBND, các huyện ven biển ngay sau chuyến khảo sát, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Nguyễn Tiến Hải lưu ý, khi có nguồn vốn hỗ trợ từ T.Ư, ngoài giải pháp công nghệ, cơ quan chức năng tỉnh nên chú trọng biện pháp tổng hợp (trồng rừng giữ đất, nhất là cây đước, sú vẹt) chứ không phải chỉ có kè cứng là duy nhất. Bên cạnh đó, cần tiến hành xã hội hóa nguồn lực, nhất là làm đê mềm để mở rộng đất đai chống sạt lở kết hợp phát triển kinh tế, du lịch. Cùng với đó là quy hoạch lại dân cư, tái định cư và quy hoạch lại sản xuất….