Trước thềm sự kiện này, một nhóm các nhà khoa học và bác sĩ quốc tế nhắc lại cảnh báo khẩn cấp về mối đe dọa nghiêm trọng của ô nhiễm nhựa đối với sức khỏe con người và hành tinh.
Trong báo cáo công bố trên tạp chí y khoa The Lancet (Anh), nhóm chuyên gia chỉ rõ: Nhựa gây hại trong toàn bộ vòng đời của nó, từ giai đoạn sản xuất sử dụng dầu khí gây ô nhiễm, cho đến khâu xử lý tái chế rác thải nhựa. Nhựa ảnh hưởng đến sức khỏe con người ở mọi độ tuổi, nhất là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dễ bị tổn thương, đồng thời gây thiệt hại kinh tế hơn 1,5 nghìn tỷ USD mỗi năm, tại 38 quốc gia, tương đương 30% dân số thế giới. Tuy nhiên, tác hại của nhựa bị đánh giá thấp hơn nhiều so các vấn đề như biến đổi khí hậu hay ô nhiễm không khí.
Theo Ủy ban đàm phán liên chính phủ (INC), chỉ riêng năm 2024, nhân loại tiêu thụ hơn 500 triệu tấn nhựa. Trong đó, 399 triệu tấn đã thành rác thải. Ước tính, lượng nhựa rò rỉ ra môi trường tăng 50% vào năm 2040 và thiệt hại do ô nhiễm nhựa lên tới 281 nghìn tỷ USD trong giai đoạn từ năm 2016 đến 2040. Chương trình Môi trường LHQ (UNEP) cũng cảnh báo nếu không đạt thỏa thuận quốc tế, rác thải nhựa sẽ tăng gấp ba lần vào năm 2060.
Năm 2022, Đại hội đồng Môi trường LHQ (UNEA) họp tại Nairobi (Kenya) đã thông qua nghị quyết về xây dựng các quy tắc toàn cầu hướng tới chấm dứt ô nhiễm nhựa. Kể từ đó, UNEP đã chủ trì nhiều vòng đàm phán, song chưa đạt thỏa thuận cuối cùng. Mới nhất, vòng đàm phán thứ năm tại Hàn Quốc vào tháng 12/2024 đã đổ vỡ do các quốc gia sản xuất nhiên liệu hóa thạch phản đối đề xuất hạn chế sản xuất nhựa nguyên sinh. Tuy nhiên, gần 100 quốc gia đã lên tiếng ủng hộ mạnh mẽ việc loại bỏ các hóa chất gây hại cho con người trong sản xuất nhựa.
Cuộc đàm phán đang diễn ra tại Geneva là vòng thương lượng thứ sáu, với mục tiêu trung tâm là bảo vệ sức khỏe con người trước khủng hoảng ô nhiễm nhựa. Theo INC, các bên chia sẻ về những cách thức đã được thử nghiệm và chứng minh hiệu quả trong việc giảm thiểu sử dụng nhựa, hướng tới chấm dứt ô nhiễm nhựa.
Với sự tham gia của các đại diện từ hơn 170 quốc gia, vùng lãnh thổ và các tổ chức quốc tế, cùng các nhà khoa học, chuyên gia môi trường và y tế, vòng đàm phán thứ sáu tại Geneva được xem là dịp có một không hai, là cơ hội tốt nhất cuối cùng để đạt được thỏa thuận quốc tế giải quyết khủng hoảng ô nhiễm nhựa toàn cầu hiện nay.
