Năm nay, các thành viên của Hợp tác xã dược liệu Bảo Châu và Hợp tác xã Thắm Lượng ở thôn Phiêng Bang, xã Văn Lang, huyện Na Rì đón một cái Tết vui hơn mọi năm bởi đầu tháng 1, hợp tác xã đã nhận bàn giao hệ thống nhà xưởng được hỗ trợ.
Ðây là hai hợp tác xã được hỗ trợ đầu tư từ Dự án hỗ trợ kết cấu hạ tầng các hợp tác xã theo Nghị quyết Hội đồng nhân dân tỉnh phê duyệt năm 2022 với quy mô diện tích sử dụng mỗi hợp tác xã là 700m2. Trong đó, nhà xưởng hợp tác xã Thắm Lượng sử dụng vào mục đích chính là sản xuất tinh bột dong và làm kho chứa sản phẩm miến dong; Hợp tác xã dược liệu Bảo Châu sử dụng để tập kết nguyên liệu, sơ chế, đóng gói, lưu trữ các sản phẩm dược liệu…
Tổng mức đầu tư nhà xưởng của Hợp tác xã dược liệu Bảo Châu là 1,1 tỷ đồng, Hợp tác xã Thắm Lượng là 1,5 tỷ đồng. Tỉnh hỗ trợ 95% vốn, 5% còn lại hợp tác xã đối ứng. Nhà xưởng, nhà kho của hợp tác xã được thiết kế khung thép chịu lực, móng bê-tông cốt thép, mái lợp tôn, tường bao bằng gạch kết hợp bằng tôn, nền bê-tông cùng các hạng mục phụ trợ khác.
Tương tự, các thành viên của Hợp tác xã rượu men lá Thanh Tâm, xã Bằng Phúc, huyện Chợ Ðồn cũng đón một cái Tết đủ đầy khi lượng sản phẩm bán ra tăng mạnh. Theo Giám đốc Nông Thị Tâm, do được tỉnh hỗ trợ xây dựng nhà xưởng rộng rãi với tổng trị giá gần 2 tỷ đồng, hợp tác xã không chỉ có điều kiện giữ nghề truyền thống mà còn nâng cao nhận thức, sản xuất hiệu quả, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, nâng cao chất lượng. Hợp tác xã đã kết nối sản xuất cho hàng trăm hộ nấu rượu truyền thống ở Bằng Phúc, xuất khẩu sang Nhật Bản. Thanh Tâm là hợp tác xã nông nghiệp vùng cao thứ hai xuất khẩu được sản phẩm sang các thị trường "khó tính".
Việc lựa chọn các hợp tác xã nhận hỗ trợ được Bắc Kạn thực hiện minh bạch và chú trọng tới tiềm năng phát triển lâu dài, nhất là các hợp tác xã ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa. Trong đợt này, Hợp tác xã Hợp Phát, thôn Nặm Làng, xã Ðức Vân, huyện Ngân Sơn sẽ được tỉnh hỗ trợ xây dựng nhà xưởng rộng 600m2 phục vụ tích trữ, chế biến sản phẩm hạt dẻ, trám đen, mận, đào…
Ðây là niềm mong mỏi bấy lâu của hợp tác xã vì hiện đơn vị đã có vùng nguyên liệu cây hạt dẻ lên tới khoảng 50 ha, trong đó có khoảng 6 ha được chứng nhận sản xuất hữu cơ.
Theo thống kê sơ bộ, toàn huyện Ngân Sơn có gần 200 ha cây hạt dẻ, là vùng nguyên liệu dồi dào trong khi chưa có đơn vị chế biến nào. Việc được hỗ trợ nhà xưởng sẽ giúp Hợp tác xã Hợp Phát trở thành đơn vị tiên phong, có điều kiện trở thành cơ sở chế biến chủ lực các nông sản có giá trị tại địa phương.
Thời gian qua, Bắc Kạn đã phê duyệt chính sách hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng (nhà kho, nhà xưởng) cho 12 hợp tác xã trên địa bàn tỉnh với tổng kinh phí hơn 28 tỷ đồng nhằm phục vụ sản xuất, chế biến và bảo quản sản phẩm. Các hợp tác xã được hỗ trợ hoạt động có hiệu quả, thu hút lao động, ổn định sản xuất, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động địa phương, góp phần hoàn thành chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.
Ðến thời điểm hiện tại có sáu hợp tác xã đã tiến hành nghiệm thu, bàn giao đưa các hạng mục công trình vào sử dụng, gồm: Hợp tác xã nông nghiệp thanh niên Như Cố, Hợp tác xã Phúc Ba, Hợp tác xã Hợp Phát, Hợp tác xã Yến Dương, Hợp tác xã Thắm Lượng, Hợp tác xã Dược liệu Bảo Châu.
Có năm hợp tác xã đã thi công hoàn thành khối lượng theo hợp đồng, đang hoàn thiện các thủ tục để phục vụ công tác bàn giao đưa vào sử dụng, gồm: Hợp tác xã Nông nghiệp Công nghệ cao BK Foods, Hợp tác xã Rượu men lá Thanh Tâm, Hợp tác xã Rượu men lá Bằng Phúc, Hợp tác xã Hòa Phát, Hợp tác xã Hà Anh. Riêng Hợp tác xã Minh Anh sẽ tổ chức triển khai thực hiện trong năm 2025 do vướng mắc về các thủ tục đất đai.
Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Kạn, sau khi được đầu tư xây dựng nhà kho, nhà xưởng, sân phơi thì quy mô sản xuất, kinh doanh của các hợp tác xã được nâng lên trung bình từ 2-2,5 lần so với thời điểm chưa được đầu tư. Doanh thu tăng tương ứng khoảng 2-2,5 lần. Các hợp tác xã này sẽ trở thành hạt nhân liên kết kinh tế hộ nông dân với doanh nghiệp nông nghiệp.
Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất đối với các hợp tác xã là không có đất hoặc không đủ diện tích mặt bằng để đầu tư nhà xưởng. Thực tế, Hợp tác xã Vạn Lộc, huyện Pác Nặm đã được tỉnh quyết định hỗ trợ đầu tư nhà xưởng chế biến nông, lâm sản trên diện tích 1.000m2; tuy nhiên, do không có quỹ đất, hợp tác xã đã phải xin dừng nhận hỗ trợ.
Quá trình tổ chức triển khai thực hiện gặp nhiều khó khăn, một số hợp tác xã do ban đầu dự kiến xây dựng chưa sát với thực tiễn dẫn đến khi xây dựng phải điều chỉnh nhiều lần. Một số hợp tác xã khó khăn trong việc đối ứng nên công tác triển khai thực hiện nộp đối ứng còn muộn, dẫn đến chậm tiến độ triển khai thực hiện dự án.
Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Kạn Vi Thị Thúy, Bắc Kạn có 363 hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, trong đó số hợp tác xã hoạt động khá, tốt chiếm hơn 105 hợp tác xã. Nhu cầu cần được hỗ trợ mở rộng sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ máy móc, nhà xưởng là rất lớn. Thời gian tới, sở sẽ tiếp tục nghiên cứu, phối hợp với các ngành liên quan tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành, sửa đổi, bổ sung các chính sách hỗ trợ hợp tác xã; đồng thời, hướng dẫn các hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp xác định nhu cầu, đề xuất hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng, trang thiết bị để đăng ký nhu cầu hỗ trợ cho các hợp tác xã từ nguồn vốn đầu tư công và các nguồn vốn hợp pháp khác giai đoạn 2026-2030.
