Hoàn thiện khung pháp lý để quản lý sản phẩm thuốc lá mới

Báo Đại Đoàn Kết vừa tổ chức tọa đàm “Hoàn thiện pháp luật để kiểm soát thuốc lá mới - Từ thực tiễn đến chính sách”. Các đại biểu đến từ các bộ Tư pháp, Công thương, Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đều nhấn mạnh rằng, bảo vệ sức khỏe nhân dân là mục tiêu xuyên suốt trong mọi chính sách điều chỉnh liên quan đến thuốc lá. Việc kiểm soát chặt chẽ các sản phẩm thuốc lá mới, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, không chỉ góp phần ngăn ngừa tác hại đối với giới trẻ, mà còn là hành động thiết thực để giảm thiểu gánh nặng bệnh tật cho toàn xã hội.

Tuy nhiên, hiện nay khái niệm về các sản phẩm thuốc lá mới chưa được quy định rõ ràng trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2012 và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Điều này gây khó khăn cho cơ quan có thẩm quyền trong việc xác định mức xử phạt các hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, nhập lậu, sản xuất, quảng cáo thuốc lá mới.

Các đại biểu nhấn mạnh nhu cầu cần thiết của việc sửa Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản pháp luật liên quan để thực thi Nghị quyết 173/2024/QH15 hiệu quả. Đồng thời xem xét các luật liên quan để hoàn thiện khung pháp lý đồng bộ, minh bạch.

Phòng, chống tác hại thuốc lá là hành động vì hiện tại và đầu tư cho tương lai

31/05/2025 16:32

Đáng chú ý, việc sửa cần nêu rõ đặc điểm, thành phần, cấu tạo các sản phẩm thuốc lá mới hiện nay cũng như định nghĩa về các sản phẩm thuốc lá mới khác trong tương lai. Việc phân loại này một mặt giúp hệ thống hóa định nghĩa các sản phẩm để phân biệt với thuốc lá điếu truyền thống. Sự rõ ràng trong các định nghĩa về các chủng loại sản phẩm khác nhau cũng giúp cơ quan chức năng đẩy nhanh quá trình thanh tra, kiểm định sản phẩm, phòng chống buôn lậu thuốc lá hiệu quả.

Tại tọa đàm, các đại biểu cũng nhấn mạnh sự bình đẳng, công bằng với mọi đối tượng liên quan đến các sản phẩm thuốc lá. Theo đó, thuốc lá là ngành hàng liên đới nhiều nhóm đối tượng, từ người hút thuốc, cộng đồng (người không hút thuốc, giới trẻ), doanh nghiệp, nhà đầu tư, nông dân trồng nguyên liệu, đến khách du lịch, người lao động nước ngoài đang lưu trú tại Việt Nam…

Do vậy, việc sửa luật cũng cần cân nhắc lợi ích hài hòa của các bên, vì mọi đối tượng đều có lý do để được bảo vệ, từ giới trẻ cho đến người hút thuốc, cũng như các nhà đầu tư và doanh nghiệp đang tham gia hiện nay.

Trên cơ sở đó, theo đóng góp của đại biểu, cần có một báo cáo đánh giá tác động chính sách toàn diện đến các đối tượng liên quan, để việc sửa các luật và văn bản quy phạm pháp luật liên quan được hiệu quả, gắn liền với thực tiễn, cũng như cân bằng, dung hòa với nhu cầu và quyền lợi của các bên.

Các đại biểu cũng nhấn mạnh, với quan điểm bảo vệ sức khỏe toàn dân, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết cấm các loại sản phẩm thuốc lá mới. Do đó, theo Phó Vụ trưởng Pháp luật Dân sự-Kinh tế (Bộ Tư pháp) Lê Đại Hải, trách nhiệm của các bộ ngành liên quan là cần thể chế hóa chính sách của Đảng, Quốc hội thành pháp luật, trước tiên là sửa Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Song song đó, sửa danh mục của Luật Đầu tư, gồm hai danh mục: hàng hóa bị cấm và hàng hóa được phép kinh doanh có điều kiện.

Trưởng ban Dân chủ, Giám sát và Phản biện xã hội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nguyễn Quỳnh Liên đánh giá, dưới góc độ cơ quan giám sát phản biện xã hội, góc độ của xã hội, góc độ người tiêu dùng, mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng của Nghị quyết 173/2024/QH15 là đúng đắn. Từ góc độ hoàn thiện thể chế, cần sớm rà soát, điều chỉnh đồng bộ giữa các luật liên quan và các văn bản hướng dẫn thi hành..., đồng thời lấy ý kiến đa chiều từ các bên liên quan. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một hành lang pháp lý minh bạch, đồng bộ giữa các văn bản pháp lý, và dung hòa quyền lợi giữa các bên.