Vào thời điểm ấy, ở phía bờ Nam, một cuộc chiến đấu lặng thầm cũng bắt đầu được dấy lên cùng khát vọng hòa bình, thống nhất non sông cháy bỏng.
Ông Nguyễn Quang Liệu khẽ thở dài khi dòng ký ức về những ngày ở bên kia dòng Bến Hải dội về. Sinh ra và lớn lên tại thôn Thủy Bạn (xã Trung Giang, huyện Gio Linh), sau hiệp định Genève, ba ông tập kết ra bắc.
“Mệ tôi ở lại Trung Giang làm bí thư chi bộ thôn. Ngày chia tay, ba mẹ hẹn nhau sau 2 năm cả gia đình sẽ cùng đoàn tụ”, ông Liệu kể.
Ngày ấy, ông mới vừa tròn 3 tuổi, chưa kịp nhớ thật kỹ mặt ba nhưng lại… dần quen với cảnh cảnh sát bờ Nam bồng súng đi tuần quanh làng. Lời hẹn ước bên cầu Hiền Lương chưa kịp thành thì toàn bộ tuyến giao thông bị đóng. Liên lạc giữa ba và gia đình cũng hoàn toàn đứt gãy. Từ sau năm 1962, chính quyền miền nam dồn dân vào các ấp chiến lược. Những người nghi là cán bộ đều bị bắt giữ và tra tấn dã man.