Lần đầu tiên tại Bệnh viện K, các bác sĩ khoa Ngoại Cơ xương khớp đã thực hiện thành công ca phẫu thuật thay khớp gối tăng trưởng cho bệnh nhi 10 tuổi mắc ung thư xương đầu dưới xương đùi. Đây là một bước tiến lớn trong điều trị bảo tồn chi thể cho bệnh nhi ung thư xương tại Việt Nam, mở ra hy vọng mới cho nhiều trẻ em mắc bệnh hiểm nghèo.
Bệnh nhi K.P.M., 10 tuổi, quê tại Điện Biên, người dân tộc Hà Nhì, nhập viện trong tình trạng sưng đau vùng đùi trái kéo dài, đi lại khó khăn. Qua thăm khám lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm hình ảnh học, kết quả MRI cho thấy bệnh nhi M. có khối tổn thương kích thước 12x9cm ở đầu dưới xương đùi, ăn mòn vỏ xương, phá vỡ màng xương và lan vào phần mềm. Kết quả sinh thiết xác định bệnh nhi mắc osteosarcoma đầu dưới xương đùi phải – một thể ung thư xương ác tính thường gặp ở lứa tuổi thiếu niên.
Bác sĩ chuyên khoa II Hoàng Tuấn Anh – Trưởng khoa Ngoại Cơ xương khớp, Bệnh viện K cho biết, đánh giá được bệnh tình và thể trạng hiện tại của bệnh nhi, nếu như không kịp thời điều trị và can thiệp thì có thể bệnh nhi sẽ gặp rất nhiều trở ngại trong đi lại và cuộc sống sau này, do đó các bác sĩ đã tiến hành hội chẩn đa chuyên khoa gồm Khoa Ngoại Cơ xương khớp, Nội Nhi, Chẩn đoán hình ảnh, Giải phẫu bệnh để đánh giá kỹ càng, bệnh nhi được chỉ định hóa trị bổ trợ để thu nhỏ khối u trước phẫu thuật. Bệnh nhi đã được điều trị hóa chất bổ trợ trước mổ 2 chu kỳ phác đồ MAP đánh giá sau điều trị kết quả khối u khu trú, co nhỏ về kích thước.
Lựa chọn khó khăn giữa cắt cụt chi và bảo tồn với khớp tăng trưởng
Thông thường với ung thư xương ở trẻ em, đặc biệt ở vị trí gần khớp gối, nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển chi thể rất cao. Trước đây, phần lớn các trường hợp sẽ được chỉ định cắt cụt để đảm bảo triệt căn. Tuy nhiên, với sự phát triển của kỹ thuật ngoại khoa và công nghệ khớp nhân tạo, hướng điều trị bảo tồn chi thể bằng thay khớp gối nhân tạo đã trở thành một lựa chọn khả thi.
Tuy nhiên ở bệnh nhi này mới 10 tuổi, thời gian tăng trưởng và khả năng phát triển chiều cao còn nhiều. Nếu chỉ thay khớp nhân tạo thông thường chắc chắn sẽ ảnh hưởng khả năng phát triển chiều dài của xương đùi trái khiến bệnh nhi bị chân trái ngắn hơn chân phải trong tương lai. Điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến chức năng vận động cũng như thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân về sau.
Sau khi đánh giá kỹ lưỡng, ê-kíp phẫu thuật quyết định thực hiện thay khớp gối nhân tạo có cơ chế tăng trưởng, giúp bệnh nhi không chỉ được bảo tồn chi mà còn duy trì được sự phát triển bình thường của chân phải trong những năm tiếp theo. Đây là khớp nhân tạo được thiết kế đặc biệt giúp bệnh nhân có thể điều chỉnh chiều dài chân trái cho phù hợp với sự phát triển của chân phải mà chỉ cần thực hiện một phẫu thuật nhỏ. Tuy nhiên đây là một kỹ thuật lần đầu tiên được thực hiện tại bệnh viện K cũng như tại Việt Nam, đòi hỏi chuyên môn cao của phẫu thuật viên và ê-kíp mổ.
Một trở ngại khác lại đến khi chi phí phẫu thuật thay khớp là rất lớn và không được bảo hiểm chi trả trong khi gia đình em M. thuộc dân tộc thiểu số hết sức khó khăn về kinh tế. Trước những khó khăn như vậy nhưng với sự quyết tâm giữ chi cho bệnh nhân, Khoa Ngoại cơ xương khớp cũng như Khoa Nội Nhi đã phối hợp với bệnh viện kết nối được gia đình bệnh nhân với các nhà hảo tâm sẵn sàng chi trả toàn bộ chi phí phẫu thuật.
Dưới sự chỉ đạo của Bác sĩ chuyên khoa II Hoàng Tuấn Anh – Trưởng khoa Ngoại Cơ xương khớp, cùng Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú Hoàng Lê Minh - Phó trưởng khoa, ê-kíp đã đặt hàng vận chuyển khớp nhân tạo từ nước ngoài về Việt Nam bảo đảm phù hợp nhất với bệnh nhân, bảo đảm cá thể hóa điều trị cho từng người bệnh.
Cuộc phẫu thuật kéo dài 4 giờ đồng hồ, bao gồm cắt đoạn xương đùi tổn thương dài tới 16cm, bảo tồn tối đa phần mô lành và đặt khớp gối tăng trưởng. Đặc biệt, khớp tăng trưởng sử dụng nguyên lý cơ học từ bên ngoài (external magnetic drive) cho phép kéo dài trong tương lai bằng các cuộc mổ nhỏ, ít xâm lấn.
Bệnh nhân hồi phục tích cực mở ra hy vọng lớn trong tương lai
Sau mổ, bệnh nhi được chăm sóc tại Khoa Hồi sức tích cực và chụp lại phim X-quang kiểm tra hệ thống khớp nhân tạo đúng vị trí. Sau đó bệnh nhân được hướng dẫn tập vật lý trị liệu sớm ngay sau mổ. Hiện tại sau mổ 1 tuần bệnh nhân phục hồi tốt, vết mổ liền tốt, không có biến chứng chảy máu nhiễm trùng bệnh nhi đã đứng dậy và đi lại được nhẹ nhàng.
Bệnh nhân sẽ được tiếp tục tập phục hồi chức năng, bảo đảm trở lại cuộc sống bình thường. Tương lai bệnh nhân sẽ được phẫu thuật điều chỉnh chiều dài khớp nhân tạo cho phù hợp với phát triển chiều dài của chân phải.
BSCKII Hoàng Tuấn Anh chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên chúng tôi triển khai thay khớp gối tăng trưởng cho bệnh nhi tại Bệnh viện K. Ca mổ không chỉ mở ra cơ hội phục hồi toàn diện cho bệnh nhi mà còn đánh dấu một bước tiến trong điều trị ung thư xương bảo tồn chi tại Việt Nam. Điều quan trọng nhất là bảo toàn chức năng và tương lai phát triển cho các em nhỏ”.
