Ngày 1-4-1975: Các tỉnh Phú Yên, Bình Ðịnh hoàn toàn được giải phóng

14 giờ ngày 1-4, Bộ Chính trị điện cho các đồng chí Phạm Hùng, Lê Ðức Thọ, Văn Tiến Dũng, nhấn mạnh: Thời cơ để mở tổng tiến công và nổi dậy tại Sài Gòn - Gia Ðịnh đã chín muồi. Từ giờ phút này, trận quyết chiến chiến lược cuối cùng của quân và dân ta đã bắt đầu... Phải nắm vững thời cơ chiến lược, quyết tâm thực hiện tổng tiến công và nổi dậy, kết thúc thắng lợi chiến tranh giải phóng trong thời gian ngắn nhất. Tốt hơn cả là bắt đầu và kết thúc trong tháng 4 năm nay, không để chậm... Phải hành động "Thần tốc, táo bạo, bất ngờ"...

Ngày 1-4, Sư đoàn 3 chủ lực Quân khu 5 và Sư đoàn 968 Quân đoàn 3 cơ động theo đường số 19, phối hợp lực lượng vũ trang địa phương tiến công quân địch ở thị xã Quy Nhơn. Sư đoàn 968 đánh chiếm sân bay Gò Quánh. Trước khí thế tiến công mạnh mẽ của ta, quân địch hoang mang tháo chạy hoảng loạn, bỏ lại các quân trang, quân dụng. Phần lớn Sư đoàn 22, Thiết đoàn 14 và hai tiểu đoàn pháo của địch bị tiêu diệt. Ðến ngày 1-4-1975, thị xã Quy Nhơn và toàn tỉnh Bình Ðịnh hoàn toàn được giải phóng.

Tại Khánh Hòa, sau khi Lữ đoàn số 3 bị tiêu diệt và tan rã, rạng sáng 1-4, quân địch ở Trung tâm huấn luyện Lam Sơn, biệt động quân và pháo binh ở Dục Mỹ hốt hoảng rút chạy qua thị trấn Ninh Hòa. Các đơn vị vũ trang của ta tiếp tục tiến công đập tan cánh cửa thép đèo Phượng Hoàng, tuyến phòng thủ phía tây Ninh Hòa của địch. Ðến ngày 1-4, đại bộ phận vùng nông thôn và thị trấn Vạn Giã của Ninh Hòa đã được giải phóng.

Tại Phú Yên, sau khi các đơn vị đã vào vị trí tập kết, 5 giờ sáng 1-4, trận tiến công giải phóng thị xã Tuy Hòa bắt đầu. Pháo 105 ly, súng cối 120 ly của ta đặt ở Hòa Thắng bắn mạnh làm tê liệt các trận địa pháo của địch. Cùng lúc xe tăng ta theo đường số 7 chi viện cho Tiểu đoàn 4, Trung đoàn 2 đánh chiếm các mục tiêu cầu Ông Chừ, cầu Ðà Rằng và Nhạn Tháp. Tới 5 giờ 45 phút, đơn vị đánh chiếm xóm Ðạo, sân bay khu chiến, phát triển  theo đường 6, đường Lê Lợi chiếm Ty Ngân khố, khu công chức. Trong lúc đó, ở hướng bắc thị xã, Trung đoàn 64, Sư đoàn 320 đánh chiếm tỉnh đường, Ty Cảnh sát, Trung đoàn bộ 47, Gò Ðá, núi Chóp, núi Chài. Tiểu đoàn 96, Ðại đội 25 và một bộ phận của tiểu đoàn pháo hỗn hợp 189 tiến công địch ở Núi Sầm, Long Tường, xóm Lẫm, Quy Hậu, Phước Khánh, Phước Hậu... Ðến 8 giờ sáng 1-4, bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương ta đã hoàn toàn làm chủ thị xã Tuy Hòa. Phát huy khí thế tiến công thần tốc, bộ đội chủ lực cùng với quân và dân  địa phương lần lượt giải phóng hầu hết các huyện trong tỉnh như: Tuy An, Sông Cầu, Ðồng Xuân. Ðến 11 giờ ngày 1-4, thị xã Tuy Hòa và toàn tỉnh Phú Yên đã được hoàn toàn giải phóng.

Ðêm 1-4, quân địch ở Ðà Lạt và toàn tỉnh Tuyên Ðức hoảng hốt rút chạy về Phan Rang.

Ngày 1-4, Ðại tướng Võ Nguyên Giáp, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Quốc phòng, Tổng Tư lệnh điện cho các đồng chí: Phạm Hùng, Lê Ðức Thọ, Văn Tiến Dũng, Trần Văn Trà  nói rõ ý kiến của Bộ Chính trị về các nhận định, về thời cơ và nêu phương án giải phóng Sài Gòn - Gia Ðịnh  theo phương án "Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng" để chiến trường kịp nghiên cứu và hành động. Bức điện nhấn mạnh: Thời gian hiện nay phải tính từng ngày. Phải thần tốc, "thần tốc toàn thắng, nhất định toàn thắng".

Ðầu tháng 4-1975, Sư đoàn ô-tô 471 thuộc Bộ Tư lệnh Trường Sơn nhanh chóng triển khai chỉ thị của Bộ Tư lệnh Trường Sơn, tổ chức trinh sát, xác định bàn đạp, cung độ để chạy đường 14, trả hàng tại Bù Na, Ðồng Xoài. Sư đoàn nhận nhiệm vụ tập trung cơ động toàn bộ Binh đoàn Tây Nguyên vào Nam Bộ và vận chuyển 6.100 tấn đạn hỏa lực cho chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Ðịnh.

Tại Chơn Thành - đường 13 (Bình Long, nay thuộc Bình Phước), đối phó cuộc tiến công chi khu Chơn Thành, chiều 1-4, quân địch điều chiến đoàn 315 lên chi viện song cũng không giữ nổi căn cứ, buộc phải rút chạy. Sư đoàn 9, Quân đoàn 4 của ta được lệnh truy kích địch rút chạy.

Ngày 1-4, trong khi các đơn vị đang khẩn trương làm công tác chuẩn bị, bổ sung quân số, vật chất, Bộ Tư lệnh Quân đoàn 1 cùng thủ trưởng các đơn vị, cơ quan họp bàn biện pháp chỉ huy cuộc hành quân thần tốc vào nam tham gia chiến dịch giải phóng Sài Gòn theo lệnh của Bộ. Trong ngày 1-4, Sư đoàn 312 bộ binh và các đơn vị binh chủng và sở chỉ huy cơ bản của quân đoàn cũng xuất phát hành quân với phương tiện cơ giới của quân đoàn và 1.053 xe vận tải của Tổng cục Hậu cần và Sư đoàn 571, Bộ Tư lệnh Trường Sơn.

TẠI TP Ðà Nẵng vừa được giải phóng, các chiến sĩ Quân đoàn 2 nhận nhiệm vụ của Bộ Quốc phòng chia lực lượng một bộ phận ở lại giữa vùng mới giải phóng, bộ phận còn lại cơ động vào nam phối hợp các đơn vị khác tham gia chiến dịch giải phóng Sài Gòn. Tuy nhiên, theo nguyện vọng của đa số anh em muốn được vào nam tham gia chiến đấu. Lãnh đạo, chỉ huy đơn vị đã đề đạt yêu cầu trên lên Bộ Quốc phòng. Cùng ngày, các đơn vị được điều vào nam được lệnh hành quân thần tốc theo đường số 1 tiến về phía đông nam Sài Gòn.