Nửa thế kỷ vẽ chân dung Người

Năm 1969, khi đơn vị đang học nghị quyết thì nhận được tin Bác mất cho nên ai cũng đau buồn. Trước anh linh Người, họa sĩ Võ Đồng Minh hứa, nếu xong cuộc chiến tranh này mà còn sống sẽ vẽ 79 ảnh chân dung Bác - tượng trưng cho số tuổi Người. Bởi đồng bào miền nam chưa được thấy Bác và luôn khao khát được gặp Bác.

Sau nửa thế kỷ vẽ chân dung Bác Hồ, họa sĩ Võ Đồng Minh đã hoàn thành công trình lớn nhất của đời mình. (Ảnh ĐẠI DƯƠNG)
Sau nửa thế kỷ vẽ chân dung Bác Hồ, họa sĩ Võ Đồng Minh đã hoàn thành công trình lớn nhất của đời mình. (Ảnh ĐẠI DƯƠNG)

Theo hồi ức của họa sĩ Võ Đồng Minh, khi ấy đồng chí Trưởng Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy Tây Ninh đã chỉ đạo làm đền thờ để thờ Bác. Ngay lập tức, các học sinh đào đất, nhồi đất nén thành gạch sống xây đền thờ trong một khu rừng. Ban Tuyên huấn cử họa sĩ Võ Đồng Minh và họa sĩ Tam Bạch vẽ chân dung Bác Hồ đặt trên bàn thờ để làm lễ truy điệu. Trong nước mắt, trước anh linh của Bác, ông Võ Đồng Minh hứa xong cuộc chiến tranh này, nếu còn sống sẽ vẽ 79 ảnh chân dung của Bác, vì đồng bào miền nam chưa được thấy Bác và luôn khao khát được gặp Bác. Ngược lại, khi sinh thời, Bác cũng ao ước được vào thăm đồng bào. Chính vì vậy, ông quyết tâm vẽ 79 bức tranh chân dung Bác Hồ để cho người dân Tây Ninh nói riêng, đồng bào miền nam nói chung được biết rõ hơn về Bác.

Theo lời họa sĩ, thời đó in ấn còn lạc hậu, tranh ảnh Bác đăng trên báo nhìn không rõ lắm cho nên ông muốn dùng nghệ thuật hội họa vẽ cho rõ hơn, để sau ngày giải phóng phục vụ đồng bào miền nam xem Bác. Và rồi, những năm sau ngày đất nước hòa bình thống nhất, khoa học kỹ thuật tiến bộ, có nhiều tranh ảnh về Bác, nhưng ông vẫn quyết tâm thực hiện lời hứa của mình. Ông miệt mài vẽ khi làm công tác văn hóa thông tin, công tác bảo tồn, bảo tàng, công tác đảng… Hằng năm, vào dịp sinh nhật Bác, ông đều dành thời gian vẽ một ảnh chân dung Bác. Do những năm đầu mới giải phóng, điều kiện kinh tế vô cùng khó khăn, họa sĩ không có điều kiện mua sắm vật tư hội hoạ nên ông đã chọn phương pháp bút sắt để thể hiện hình ảnh Bác Hồ.

Họa sĩ Võ Đồng Minh nhớ lại, ban đầu ông vẽ chân dung Bác Hồ trên giấy caro, khổ nhỏ. Sau khi gần hoàn thành 79 bức tranh, ông nhận thấy, vẽ trên khổ giấy nhỏ như thế không xứng với tầm vóc và không thể hiện hết sự uy nghi của Bác. Từ đó ông chuyển vẽ chân dung Bác Hồ trên giấy roki với kích thước lớn khoảng 80 cm x 110 cm. Mỗi một nét vẽ bằng bút sắt chỉ to hơn đầu sợi tóc một chút. Do vậy, nếu vẽ ròng rã phải mất khoảng hai tháng ông mới hoàn chỉnh một bức chân dung trên giấy roki khổ lớn. Trung bình phải mất khoảng ba tháng ông mới hoàn tất một ảnh chân dung Bác.

Để có được những ảnh chân dung của Người, họa sĩ phải tốn nhiều công sức đi khắp nơi tìm kiếm, sưu tầm ảnh mẫu từ những bức ảnh lịch sử với nhiều góc độ khác nhau. Ông cũng rất lo lắng không biết có còn đủ thời gian và sức lực để thực hiện cho tròn ước mơ hay không. Lo sợ tuổi già sẽ gây cản trở hoàn thành tâm nguyện của mình cho nên có những lúc hai, ba giờ sáng, ông đã thức dậy ngồi bên giá vẽ. Sau nửa thế kỷ vẽ chân dung Bác trong miệt mài và kính trọng, năm 2023, ông Võ Đồng Minh đã hoàn thành công trình lớn nhất của đời mình. Hiện nay, 79 bức tranh chân dung Bác Hồ kính yêu được ông lồng trong khung kính hoặc bọc trong những túi nilon, bảo quản cẩn thận. Tuy nhiên, đến nay, cả công trình tốn bao công sức này vẫn chưa được người dân Tây Ninh nói riêng, đồng bào miền nam nói chung biết đến như ông từng mong ước.

Theo lời họa sĩ, những năm trước đây, khi mới vẽ xong vài chục bức tranh, huyện Tân Biên (Tây Ninh) có đem bộ sưu tập triển lãm một vài lần. Năm ngoái có người đến thương lượng, định đem toàn bộ 79 bức tranh chân dung Bác Hồ đi triển lãm ở tỉnh Nghệ An quê Bác, nhưng ông không đồng ý. Vì đơn vị này trưng bày, triển lãm trong không gian sân vườn khiến ông lo sợ ánh nắng mặt trời sẽ làm ảnh hưởng đến các bức tranh. Rồi cũng có một người ở Thành phố Hồ Chí Minh nhiều lần tìm đến hỏi mua toàn bộ 79 bức tranh chân dung Bác Hồ nhưng ông không bán. Vì ông muốn dành những bức tranh này phục vụ người dân Tây Ninh và đồng bào miền nam như tâm nguyện của mình.

Họa sĩ Võ Đồng Minh tên thật là Nguyễn Văn Lắm, năm nay đã 85 tuổi, quê ở tỉnh Long An. Năm 1950, khi còn là một cậu bé, ông theo cha mẹ lên Tây Ninh lập nghiệp. Mười năm sau, ông bắt đầu theo một họa sĩ ở huyện Tòa Thánh (thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh ngày nay) học vẽ. Sau đó, ông thi vào Trường cao đẳng Mỹ thuật Sài Gòn, nhưng học được một năm ông nghỉ học đi theo tiếng gọi non sông, tham gia hoạt động cách mạng.

Với cây bút làm vũ khí, ông theo chân các chiến sĩ cách mạng xông xáo khắp nơi trên chiến trường, vẽ rất nhiều đề tài về kháng chiến, như: Thực dân Pháp thất bại ở Điện Biên Phủ; Đế quốc Mỹ xua quân chiến trường Việt Nam; Tổng thống Ngô Đình Diệm là tay sai; Mỹ dùng vũ lực để chia cắt Việt Nam thành hai miền Nam-Bắc; Bộ đội chống xuồng qua sông… Tranh của ông rất sống động, toát lên không khí kháng chiến mạnh mẽ của quân và dân ta, lột trần bản chất xâm lược của kẻ thù và bọn tay sai bán nước.

Sau hòa bình, họa sĩ Võ Đồng Minh vẫn tiếp tục sáng tác phê phán những tệ nạn xã hội. Tranh của ông với các bút danh Võ Đồng Minh, Nguyễn Đông Minh được đăng tải trên một số tờ báo, như: Quân đội nhân dân, Thanh Niên, Tuổi Trẻ Cười, Tây Ninh… Ông từng đạt giải thưởng tại Cuộc thi Vẽ tranh cổ động và biếm họa toàn quốc năm 1996; Giải thưởng Văn học nghệ thuật Xuân Hồng tỉnh Tây Ninh năm 2013

Có thể bạn quan tâm

back to top