Đi ngược - Tập truyện ngắn đầu tay của nhà báo Lê Phi

Tập truyện ngắn đầy đặn, chỉnh chu, như một món quà, lời cảm ơn của anh đối với gia đình, quê hương, bạn bè. Đặc biệt, tác phẩm ra mắt bạn đọc đúng dịp Kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025). Đối với nhà báo như Lê Phi, đây là một dấu mốc đáng nhớ trong suốt cuộc đời cầm bút.

Tập truyện ngắn "Đi ngược" này cũng là một trong những ấn bản cuối cùng của Nhà xuất bản Đà Nẵng trước ngày dừng hoạt động, giải thể sau 40 năm hình thành, phát triển.

Tập truyện ngắn "Đi ngược" với 21 truyện ngắn, trong đó chứa đựng quá khứ, nỗi tuyệt vọng, buồn đau và khát vọng sống, khát vọng “lội ngược dòng” của tác giả để có thể chạm vào quá khứ, tồn tại trong hiện thực xã hội đương thời với hàng loạt thay đổi đang diễn ra trong mọi ngóc ngách của cuộc sống. Tác giả neo trong mình khát vọng trao tặng lại dòng cảm xúc ấy cho bạn đọc bằng chính sự tỷ mẩn kể chuyện của mình.

Anh viết, kể mà như không phải kể, tự truyện nhưng lại là hư cấu, nói điều mình trăn trở nhưng ẩn ý sau từng câu chữ, từng nhân vật là thế giới nội tâm sâu thẳm, chứa đựng nhiều điều mà không phải ai cũng có thể dễ bộc bạch, viết ra, chí ít với chính bản thân mình.

Ai trong cuộc đời này cũng lớn lên với những vết thương trong tâm hồn mình, và chính vết thương đó, sẽ được thời gian khỏa lấp và vá lành bằng sự tử tế, tin yêu.

Và một khi, sự đối diện trở nên trơ lạnh, nỗi đau trở thành tảng đá đè dưới chân mình, thì buộc mỗi người phải tìm cách thoát ra khỏi cung đường đó, tảng đá đó. Như nước, dẫu có bất cứ vật cản nào, nước cũng tự biết cách tìm một lối thoát cho riêng mình.

Đọc tập truyện ngắn của tác giả Lê Phi, người đọc, sẽ cuốn vào dòng chảy đó, để có thể cảm nhận và thấu tỏ cùng người viết đôi điều chưa trọn vẹn về nơi sinh ra, về đấng sinh thành, về những “vết sẹo” đeo bám trong tiềm thức, khó có thể chữa lành.

Đọc tập truyện ngắn của tác giả Lê Phi, người đọc, sẽ cuốn vào dòng chảy đó, để có thể cảm nhận và thấu tỏ cùng người viết đôi điều chưa trọn vẹn về nơi sinh ra, về đấng sinh thành, về những “vết sẹo” đeo bám trong tiềm thức, khó có thể chữa lành.

Tập truyện ngắn "Đi ngược" mở ra một ký ức không mấy trọn vẹn, đủ đầy của nhân vật tôi (tác giả), và cũng gói lại một chương ký ức mà tác giả dám đối diện, hiện diện và viết lên trang giấy trong nhiều nỗi suy tư, trăn trở và thú nhận với chính mình.

Tác giả không có ý sắp đặt vị trí trước-sau của 21 truyện ngắn trong tập truyện này, nhưng, nếu tinh tế, người đọc sẽ nhận ra đây là một mạch chảy. Mỗi truyện ngắn là một lát cắt, nhưng khi đọc từ đầu đến cuối, đó là một bức tranh hoàn chỉnh về một xã hội, một đời sống, một thân phận con người thu nhỏ với đủ đầy cung bậc cảm xúc.

Hình ảnh người lính không trọn vẹn trở về sau chiến tranh được tác giả khắc họa chính từ hình ảnh cha mình. Một thế hệ sẵn sàng đánh đổi, hy sinh vì nghĩa lớn, vì hòa bình, độc lập. Nhưng sự khắc nghiệt của chiến trường, và sự sợ hãi có đôi khi xuất hiện trong từng lớp suy nghĩ, đã khiến họ đối diện nhiều nghịch cảnh. Mang nỗi uất ức trở về quê hương với những nỗi oan chưa lý giải, rồi nằm lại lòng đất… Tất cả được khắc họa trong truyện ngắn "Đào ngũ", "Bóng lính lang thang ở Chùa Khê"…

Đọc kỹ truyện ngắn "Đi ngược" - truyện được anh chọn lấy làm đề tựa chung cho cả tập sách, mới thấy được tâm tư của tác giả gửi gắm cho quê hương mình, mảnh đất đầy nắng gió, kham khó, nằm sau Bãi Soi, dòng sông Lam và cuộc đời của những người trong làng ấy với những cái chết “ngược cả sự thật trong cuộc đời”.

Rú Chùa Khê – trong dòng ký ức của tác giả, mảnh đất quê hương, đẹp và buồn diệu vợi. Buồn vì những tình thân trong cuộc đời mình, mang quá nhiều nỗi trắc ẩn, đau thương và quẩn quanh không lối thoát. Có sự cam chịu đến tận cùng, nhưng cũng có ánh sáng như ngọn đèn độc nhất, soi rọi, dẫn lối.

Hiện thực xã hội được thể hiện qua các truyện ngắn như Mạng nhện ngầm, Hai thằng trời đánh, Về hưu trước tuổi, Chuyện ở Vụ Cờ… Đây là những truyện ngắn tả thực, viết lại những lần chạm phải hiện thực xã hội với đầy rẫy những toan tính, phe phái, băng nhóm lợi ích cá nhân, và cả nhiều chuyện dở khóc dở cười khi cả xã hội nháo nhào chạy theo đường đua cơm áo gạo tiền mà trong số đó, nhiều người đã trượt chân, nhúng chàm, tội lỗi.

Như lời đề tựa, anh viết cho tập sách đầu tay: “Lúc còn ngồi trên giảng đường, tôi đã bắt đầu viết. Không những viết ra giấy mà viết trong đầu khi có những nhân vật như muốn thì thầm điều gì đó thật khó gọi tên. Họ như bước ra từ ký ức, từ vết thương của thời gian, từ một câu chuyện ai đó kể dở dang bên hiên nhà đầy gió Lào và tiếng ve rền rĩ. Tôi giữ họ trong suốt một thời gian dài mới đủ tĩnh tại để ngồi lại và gọi tên từng người trở về trên trang giấy”.

Với một tác phẩm đầu tay, đứa con tinh thần này của Lê Phi vẫn còn đó một vài điều chưa nói hết, viết hết, nhưng tôi tin, hành trình con chữ luôn có một lối dẫn đường để người viết có thể nhìn thấy và đi xa hơn. Văn học sẽ mở ra một không gian tĩnh lặng khác để tâm hồn mỗi người, có thể lắng lại ở đó để tiếp thêm chút sức mạnh, bước tiếp vào dòng đời cuộn chảy ngoài kia.

Tác giả Lê Phi, sinh năm 1985, quê Làng Chùa Khê, Nghệ An. Anh hiện đang sinh sống và làm việc tại thành phố Đà Nẵng.