Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu chủ lực gặp biến động, nhiều doanh nghiệp ngành may mặc, da giày, chế biến gỗ đang chủ động tìm kiếm thị trường mới, duy trì đơn hàng truyền thống và đẩy mạnh nội lực để thích ứng với tình hình.
Đơn hàng giảm sút, hợp đồng “nhỏ giọt”
Theo ghi nhận từ các doanh nghiệp, tác động của chính sách thuế từ phía Hoa Kỳ khiến nhiều đơn vị rơi vào tình trạng bị động, nhất là khi đối tác chỉ ký hợp đồng theo từng tháng để chờ đợi phán quyết cuối cùng.
Tại Công ty cổ phần quốc tế Phong Phú (thuộc Tập đoàn PPJ), đơn vị chuyên sản xuất hàng may mặc xuất khẩu, lượng đơn hàng từ thị trường Mỹ trong quý III năm nay dự kiến giảm tới 30% so với hai quý đầu năm.
Ông Trần Như Cẩn, Chủ tịch Công đoàn Công ty cổ phần quốc tế Phong Phú cho biết: “Hiện đơn hàng từ thị trường Mỹ chiếm khoảng 60% trong cơ cấu đơn hàng truyền thống của công ty.
Vì vậy, chúng tôi đang tích cực tìm kiếm cơ hội tại các thị trường như châu Âu, Nga, Ấn Độ để bù đắp phần thiếu hụt”. Với lực lượng lao động lên đến 3.500 công nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh, bài toán bảo đảm việc làm và thu nhập cho người lao động đang được doanh nghiệp đặt lên hàng đầu.
Không chỉ ngành may mặc, các doanh nghiệp da giày cũng đang đối mặt với nhiều khó khăn. Ông Hà Quang Tuyến, Chủ tịch Công đoàn Công ty cổ phần giày Thiên Lộc (Quận 12) cho biết: “Trước đây mỗi năm chúng tôi gia công khoảng 3 triệu đôi giày, nhưng nay số lượng đơn hàng rất bấp bênh.
Gần 2.300 công nhân vẫn làm việc đều, công ty vẫn nỗ lực bảo đảm lương và các chế độ nhưng tâm lý chung là lo lắng trước biến động thị trường”. Theo ông Tuyến, chính sách thuế của Mỹ dù chưa ngã ngũ nhưng đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất và kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp.
Ông Huỳnh Lê Đại Thắng, Giám đốc Công ty TNHH Đồ gỗ Nghĩa Sơn (đặt nhà máy tại tỉnh Đồng Nai) cho biết: 40% sản phẩm gỗ của doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ, 60% xuất khẩu sang châu Âu.
Dù khách hàng Mỹ không chiếm tỷ trọng lớn trong tổng doanh thu, song đây là đối tác lâu năm và giàu tiềm năng. “Chúng tôi đã tính đến phương án đẩy mạnh thị phần tại châu Âu và các thị trường khác. Tuy nhiên, việc mở rộng chuỗi cung ứng và tìm kiếm khách hàng mới cần thời gian, có khi kéo dài vài năm”, ông Thắng cho biết.
Trong khi đó, ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Việt Thắng Jeans, thông tin: “Doanh nghiệp đang tuyển thêm lao động để rút ngắn tiến độ các đơn hàng xuất khẩu sang Mỹ trước tháng 7/2025. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp ứng phó tạm thời.
Về dài hạn, chúng tôi tập trung xúc tiến thương mại, tìm kiếm cơ hội tại Canada, Australia và cả thị trường nội địa”.
Đồng hành cùng doanh nghiệp vượt khó
Theo Sở Công thương thành phố Hồ Chí Minh, trong bối cảnh Hoa Kỳ xem xét áp mức thuế mới với hàng hóa nhập khẩu, thành phố đã chủ động triển khai giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là các ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn và giá trị gia tăng cao như dệt may, da giày, chế biến gỗ và điện tử.
Thành phố đang tăng cường phối hợp với các hiệp hội ngành hàng để thu thập số liệu, đánh giá tác động và kiến nghị giải pháp phù hợp; đồng thời chú trọng mở rộng thị trường xuất khẩu tại các quốc gia đang phát triển, thị trường tiềm năng và mới nổi.
Công tác truyền thông, phổ biến thông tin về các hiệp định thương mại tự do (FTA), các tiêu chuẩn chất lượng, hàng rào kỹ thuật quốc tế được đẩy mạnh nhằm giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và chủ động thích ứng.
Ông Nguyễn Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may thêu đan Thành phố Hồ Chí Minh nhận định: “Từ khi có thông tin Hoa Kỳ dự kiến áp thuế đối ứng, doanh nghiệp ngành may mặc nhìn chung vẫn ổn định trong giai đoạn đầu.
Tuy nhiên, bắt đầu từ tháng 7 trở đi, dự báo tình hình sẽ rất khó khăn. Các doanh nghiệp đang trong trạng thái thăm dò, nhiều khách hàng trì hoãn ký hợp đồng khiến chuỗi sản xuất có nguy cơ bị gián đoạn”.
Cũng theo ông Hồng, áp lực lớn nhất hiện nay là duy trì hoạt động sản xuất, bảo đảm thu nhập cho người lao động và không để mất thị phần trên thị trường xuất khẩu chủ lực.
“Việc tìm kiếm thị trường mới là cần thiết, nhưng quan trọng hơn là phải giữ được thị trường truyền thống bằng cách nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn môi trường, lao động…”, ông Hồng nhấn mạnh.
Thực tiễn cho thấy, trong bối cảnh đầy biến động của thị trường quốc tế, sự chủ động từ phía doanh nghiệp cùng với vai trò điều phối, hỗ trợ kịp thời từ chính quyền địa phương là nhân tố then chốt giúp ổn định sản xuất, bảo đảm việc làm cho người lao động và giữ vững tốc độ tăng trưởng xuất khẩu.
Thành phố Hồ Chí Minh đang khẳng định quyết tâm đồng hành cùng doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay, từng bước củng cố vị thế hàng xuất khẩu của Việt Nam trên trường quốc tế, nhất là trong bối cảnh các hàng rào kỹ thuật và thuế quan ngày càng siết chặt.
Đây cũng là thời điểm đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các ngành, các cấp và cộng đồng doanh nghiệp nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững của nền kinh tế trong dài hạn.
