Quan điểm và chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam

Thưa các đồng chí,

Được sống trong môi trường an toàn, trân trọng phẩm giá với đầy đủ điều kiện vật chất, tinh thần cần thiết là quyền tự nhiên bất khả xâm phạm, là nguyện vọng chính đáng của mỗi con người và ước nguyện chung của toàn nhân loại. Người dân được sống trong yên bình, ấm no, hạnh phúc, được phát triển toàn diện là mục đích tối thượng của mỗi dân tộc, mỗi quốc gia. Do đó, việc kiến tạo và bảo vệ hòa bình, bảo vệ quyền con người đã trở thành những giá trị, mục tiêu và chuẩn mực chung của cộng đồng quốc tế.

Trên hành trình tìm đường cứu nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa kiệt xuất của chúng tôi đã từng chia sẻ về một khát vọng, một mong muốn cháy bỏng: “là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Đó cũng là ước vọng chung của nhân dân toàn thế giới về hòa bình, độc lập và quyền tự quyết dân tộc, bảo đảm các quyền dân sự, chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa - những điều được trân trọng và được khẳng định rất rõ ràng trong Hiến chương Liên hợp quốc và Tuyên ngôn Nhân quyền Thế giới.

Bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đã trích lại những lời bất hủ trong bản Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ năm 1776 và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của cách mạng Pháp năm 1789 khẳng định những quyền tự nhiên, bất khả xâm phạm của con người, đó là: quyền bình đẳng, quyền được sống, quyền tự do và quyền được mưu cầu hạnh phúc. Đây là những quyền cơ bản tạo nên phẩm giá con người mà trong thời đại ngày nay bất kỳ quốc gia, dân tộc nào muốn phát triển thịnh vượng và trường tồn đều phải tôn trọng, bảo vệ và nghiêm túc thực hiện.

Trải qua 80 năm kể từ ngày thành lập đến nay, đất nước Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và ánh sáng soi đường của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đã vượt qua những chặng đường lịch sử đầy gian nan, thử thách, kiên trì theo đuổi lý tưởng: độc lập của dân tộc và tự do, hạnh phúc cho nhân dân Việt Nam; và có những đóng góp quan trọng cho hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển của thế giới.

Sau 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, từ đói nghèo, lạc hậu, Việt Nam đã vươn lên trở thành nước có thu nhập trung bình cao; đạt được những thành tựu vĩ đại, có ý nghĩa lịch sử về phát triển kinh tế-xã hội, giảm nghèo, phát triển toàn diện con người, bảo đảm công bằng xã hội, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Thế và lực, sức mạnh tổng hợp quốc gia được gia tăng, vị thế và uy tín của Việt Nam không ngừng được nâng cao trong nền chính trị thế giới, nền kinh tế toàn cầu và nền văn minh nhân loại.

Từ một đất nước bị bao vây, cô lập, cấm vận, ngày nay Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia; có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với 13 nước. Đặc biệt, Việt Nam đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện hoặc đối tác chiến lược với tất cả 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc; tham gia nhiều tổ chức, định chế quốc tế có vai trò quan trọng đối với hòa bình và an ninh quốc tế. Điều này góp phần định vị vững chắc vị thế của Việt Nam trong bối cảnh thế giới diễn ra những thay đổi mang tính thời đại; giúp Việt Nam ngăn ngừa, đẩy lùi nguy cơ xung đột, chiến tranh “từ sớm, từ xa”, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, khơi thông mọi nguồn lực cho phát triển đột phá đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Cùng với tiến trình đổi mới, hội nhập và phát triển của đất nước, các quyền con người cơ bản, như: quyền được chăm sóc sức khỏe, quyền về giáo dục, bảo đảm an sinh xã hội, các quyền tự do dân chủ trên lĩnh vực chính trị, tự do tôn giáo, tín ngưỡng, tự do báo chí, tiếp cận thông tin đều đạt những tiến bộ rõ rệt. Chỉ số phát triển con người (HDI) năm 2023 đạt 0,766 điểm, thuộc nhóm quốc gia có mức phát triển con người cao. Xếp hạng chỉ số hạnh phúc năm 2025 đứng thứ 46 trên 143 quốc gia. Chất lượng sức khỏe người dân đã được cải thiện đáng kể, cao hơn nhiều nước có cùng mức thu nhập.

Việc bảo đảm, bảo vệ quyền của trẻ em, bình đẳng giới, quyền của người khuyết tật, người cao tuổi, cộng đồng LGBT, người dân tộc thiểu số và người dân ở các vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi, biên giới, hải đảo được quan tâm, chăm lo. Việt Nam hiện đã tham gia 7/9 điều ước quốc tế cơ bản về quyền con người cùng 25 công ước của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) về quyền lao động. Theo đánh giá của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres, những thành tựu trong bảo vệ và thúc đẩy quyền con người đó là “minh chứng rõ nét cho sự quật cường và nỗ lực của người dân Việt Nam và cho các chính sách lấy người dân làm trung tâm của phát triển”.

Với thế và lực mới, Việt Nam đã và đang có nhiều đóng góp thiết thực vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong việc duy trì hòa bình, an ninh thế giới và phát triển con người. Việt Nam đã nỗ lực tham gia xây dựng các văn kiện quan trọng trong hệ thống Liên hợp quốc về kiến tạo hòa bình, bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, trong đó có những sáng kiến do Việt Nam chủ trì soạn thảo.

Khi trên cương vị Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Việt Nam đã xử lý nhanh chóng, chính xác các vấn đề phức tạp về hòa bình và an ninh thế giới thuộc thẩm quyền của Hội đồng Bảo an, đóng góp hiệu quả vào cơ chế đa phương rất quan trọng này. Việt Nam cũng tích cực tham gia các cơ chế đối thoại, hợp tác an ninh khu vực và thế giới, tiêu biểu là Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Đối thoại Shangri-La, cũng như nhiều sáng kiến đa phương khác về an ninh truyền thống và phi truyền thống; qua đó, kiên định thúc đẩy các nguyên tắc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, đề cao vai trò của luật pháp quốc tế, tăng cường đối thoại và xây dựng lòng tin giữa các quốc gia. Đặc biệt, Việt Nam đã rất nỗ lực tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, các hoạt động cứu trợ nhân đạo khẩn cấp của cộng đồng quốc tế.

Trên cương vị thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2014-2016 và 2023-2025, sự tham gia và đóng góp của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Việt Nam cũng là một trong những nước ủng hộ mạnh mẽ nhất và tham gia có trách nhiệm với nhiều cách làm, kinh nghiệm hay trong tiến trình Rà soát Định kỳ Phổ quát (UPR) - là tiến trình đặc thù và quan trọng hàng đầu của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc. Với tinh thần tích cực và trách nhiệm cao, Việt Nam sẽ tái ứng cử Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2026-2028.

Thưa các đồng chí,

Đạt được những thành tựu hết sức quan trọng nói trên, trước hết là nhờ những chủ trương, đường lối lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt và sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Đó là đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ; là bạn tốt, là đối tác tin cậy với các nước trên thế giới; là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; cùng các nước xây dựng và củng cố lòng tin chiến lược vì hòa bình, hợp tác, phát triển trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, tôn trọng luật pháp quốc tế, bình đẳng và cùng có lợi.

Chúng tôi chủ trương gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ môi trường với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh, đẩy mạnh đối ngoại và hội nhập quốc tế; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, phát huy vai trò tiên phong của ngoại giao toàn diện để tranh thủ sự ủng hộ, đồng tình của cộng đồng quốc tế, tạo lập môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển; thực hiện kế sách giữ nước “từ sớm, từ xa”, từ khi nước chưa nguy; xây dựng “thế trận lòng dân” gắn với thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân tạo nền tảng vững chắc cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Chúng tôi chủ trương gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ môi trường với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh, đẩy mạnh đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng

Chúng tôi chủ trương xây dựng nền quốc phòng toàn dân, mang đặc trưng là hòa bình và tự vệ; có mục tiêu xuyên suốt là: bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế; tích cực, chủ động, kiên quyết, kiên trì ngăn ngừa, đẩy lùi nguy cơ chiến tranh; giữ vững ổn định chính trị, môi trường hòa bình để xây dựng, phát triển đất nước; đóng góp hiệu quả cho hòa bình và phát triển của thế giới. Chúng tôi thực hiện “bốn không” trong đường lối quốc phòng: không tham gia liên minh quân sự, không liên kết với nước này để chống lại nước kia, không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.

Phát huy truyền thống hòa hiếu, nhân văn của dân tộc, chúng tôi lựa chọn hòa bình và tôn trọng công lý, chọn chính nghĩa chứ không chọn bên, phản đối sử dụng bạo lực và chiến tranh phi nghĩa. Chúng tôi luôn quan niệm “người trước, súng sau” trong sự nghiệp quốc phòng và an ninh, coi trọng nhân tố con người, coi bảo đảm an ninh, an sinh, an toàn của người dân, bảo vệ cuộc sống của người dân, bảo vệ an ninh con người là trung tâm của bảo vệ an ninh quốc gia; quán triệt sâu sắc phương châm: ổn định để phát triển, phát triển để ổn định và nâng cao đời sống, hạnh phúc của nhân dân. Đó cũng là sự vận dụng sáng tạo, thực hành nhuần nhuyễn nguyên tắc “dĩ bất biến, ứng vạn biến” trong cách ứng xử của Việt Nam trước những thay đổi nhanh chóng của thế giới hiện nay.

Với nhận thức sâu sắc về mục tiêu phát triển, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (năm 1991) và Cương lĩnh (bổ sung, phát triển) năm 2011 của Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhấn mạnh yêu cầu phát triển con người, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Đặc biệt, Hiến pháp năm 2013 đã dành hẳn một chương để quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân.

Trên nền tảng đó, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật và từng bước tổ chức thực hiện, mang lại những tác động tích cực, hiệu quả thiết thực trong thực tiễn đời sống; thể hiện ở một số nội dung nổi bật là: (i) Gắn quyền con người với quyền và lợi ích của quốc gia, dân tộc và quyền làm chủ của Nhân dân; (ii) Lấy con người (Nhân dân) làm trung tâm, là mục tiêu, động lực, nguồn lực của mọi chính sách, chiến lược phát triển đất nước nhanh và bền vững; (iii) Coi việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của dân, do dân, vì dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, trọng tâm là hoàn thiện hệ thống pháp luật có ý nghĩa then chốt đối với việc bảo đảm quyền con người, quyền công dân và phát triển con người Việt Nam toàn diện; (iv) Kiên quyết đấu tranh với những hành vi vi phạm dân chủ, quyền và lợi ích của người dân, cộng đồng cũng như các âm mưu, ý đồ phá hoại an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, kích động chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, chống phá Đảng, Nhà nước.

Thưa các đồng chí,

Chúng ta đang sống trong một thế giới diễn ra những thay đổi mang tính thời đại, biến động nhanh chóng, phức tạp, thời cơ và thách thức đan xen, trong đó nhiều nguy cơ tiềm ẩn khó dự báo. Môi trường chính trị, kinh tế và an ninh toàn cầu liên tục bất ổn, chịu tác động sâu sắc bởi xung đột vũ trang, sự áp đặt cường quyền, chủ nghĩa dân tộc cực đoan, thực dụng và dân túy. Các hình thái chiến tranh, xung đột vũ trang mới cùng với thách thức an ninh phi truyền thống gia tăng phức tạp, đan xen, tác động sâu sắc đến vấn đề bảo đảm quyền con người, an ninh con người. Các nước đang phát triển, các nước đi sau đang và sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, thậm chí có mặt gay gắt, nặng nề hơn so với giai đoạn trước.

Trong bối cảnh đó, Đảng Cộng sản Việt Nam xin trao đổi, chia sẻ với Đảng Cộng sản Nhật Bản một số quan điểm, định hướng giải pháp chủ yếu để tiếp tục đóng góp vào nỗ lực chung của nhân loại trong kiến tạo, củng cố môi trường hòa bình, ổn định và bảo đảm quyền con người ở mỗi quốc gia, trong khu vực và trên thế giới, cụ thể là:

Thứ nhất, kiên quyết, kiên trì thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển. Từ kinh nghiệm lịch sử, cả Việt Nam và Nhật Bản đều nhận thức sâu sắc rằng, không có hòa bình thì các quyền cơ bản như: quyền sống, quyền an toàn, quyền học tập, lao động, phát triển và quyền mưu cầu hạnh phúc của mỗi người dân đều không thể được bảo đảm trọn vẹn. Đối thoại cởi mở trên tinh thần xây dựng cần trở thành phương thức căn bản để giải quyết mọi bất đồng, ngăn ngừa mọi xung đột, tăng cường hiểu biết lẫn nhau và củng cố lòng tin chiến lược giữa các quốc gia.

Thứ hai, nhất quán đề cao nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia; không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau; tôn trọng luật pháp quốc tế và những nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc. Trong bối cảnh các thách thức toàn cầu gia tăng, Việt Nam và Nhật Bản cần tiếp tục phối hợp trong việc kiến tạo, đề xuất sáng kiến, tham gia định hình các thể chế quản trị toàn cầu, các thể chế đa phương minh bạch, công bằng và dân chủ, góp phần giải quyết hiệu quả các vấn đề quốc tế, vì hòa bình, phát triển và phẩm giá con người.

Thứ ba, đặt quyền con người ở vị trí trung tâm của quyền phát triển; tiếp cận quyền con người một cách toàn diện, đặt trong tổng thể của sự phát triển bao trùm và bền vững, trên nguyên tắc “toàn dân, toàn cầu và toàn diện” trong mọi lĩnh vực kinh tế, xã hội, môi trường, giáo dục, y tế..., chú trọng tiếp cận công nghệ số. Đặc biệt chú trọng bảo vệ nhóm yếu thế, thực hiện bình đẳng giới; bảo đảm và bảo vệ quyền con người trước tác động tiêu cực của các xu hướng như già hóa dân số, biến đổi khí hậu và thay đổi nhanh chóng của công nghệ... Hai nước cần khẳng định: phải có cách tiếp cận khách quan, phù hợp với điều kiện cụ thể của từng quốc gia đối với vấn đề nhân quyền; kiên quyết phản đối việc lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền để can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác.

Với truyền thống đoàn kết, gắn bó, sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, tôi tin tưởng rằng, mối quan hệ giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Nhật Bản, mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới Việt Nam-Nhật Bản sẽ phát triển ngày càng sâu sắc, thực chất và hiệu quả, đóng góp tích cực vào hòa bình, hợp tác, phát triển, tiến bộ của mỗi nước, trong khu vực và trên thế giới.

Cảm ơn các đồng chí!