Vĩnh biệt nhạc sĩ Hoàng Vân

Nhạc sĩ Hoàng Vân tên khai sinh là Lê Văn Ngọ, sinh ngày 24-7-1930 tại Hà Nội. Mùa đông năm 1946, ông đã tham gia Đội Thiếu niên cứu quốc Mai Hắc Đế, là liên lạc viên tự vệ khu Đông Kinh Nghĩa Thục của mặt trận Hà Nội. Cùng Trung đoàn Thủ đô rút lên chiến khu sau những ngày trụ bám kiên cường từng góc phố, Hoàng Vân được cử phụ trách thiếu sinh quân Trung đoàn 165, Sư đoàn 312, rồi sau đó là phụ trách nghệ thuật văn công Sư đoàn 312.

Ngay từ năm 1951, ông đã viết nhiều ca khúc như: Chiến thắng Hòa Bình, Tin chiến thắng, Chiến thắng Tây Bắc…; Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, ông đã sáng tạo ra một điệu hò mới là Hò kéo pháo, tác phẩm đã đoạt giải thưởng trong Liên hoan toàn quân cuối năm 1954 tại Hà Nội. Những ngày đầu hòa bình, Hoàng Vân được cử đi tu nghiệp âm nhạc tại Nhạc viện Bắc Kinh (Trung Quốc). Năm 1960, ông về chỉ huy dàn nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam, kiêm chỉ đạo nghệ thuật; đồng thời tham gia giảng dạy sáng tác và phối khí tại Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam).

Là một tài năng âm nhạc lớn của Việt Nam, nhạc sĩ Hoàng Vân cùng lúc làm ba công việc: chỉ huy, phối khí và sáng tác. Ở việc nào ông cũng để lại những thành quả tốt đẹp. Riêng trong sáng tác, ông viết ca khúc cho cả thiếu nhi và người lớn, trường ca, hợp xướng, nhạc không lời và giao hưởng. Ông để lại một sự nghiệp sáng tác đồ sộ, hầu như mỗi người dân Việt Nam đều thuộc một vài giai điệu của Hoàng Vân. Thiếu nhi hát Mùa hoa phượng nở, Em yêu trường em, Con chim vành khuyên… Người lớn hát Những cánh buồm (thơ Hoàng Trung Thông), Nhớ (thơ Nguyễn Đình Thi), Bài ca tâm tình người thủy thủ (thơ Hà Nhật), Hà Nội - Huế - Sài Gòn (thơ Lê Nguyên), Quảng Bình quê ta, Người chiến sĩ ấy…

Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1968, ai cũng nức lòng khi nghe bài hát Chào anh giải phóng quân - chào mùa xuân đại thắng của ông qua giọng hát Bích Liên. Công chúng còn được thưởng thức trường ca Tôi là người thợ lò, các hợp xướng Hồi tưởng, Vượt núi… Với bút danh Y Na, ông cũng gây ấn tượng với chiến trường miền nam qua các tác phẩm Tiếng cồng giải phóng, Tiếng cồng chiến thắng và Trên đường tiếp vận. Trong lĩnh vực khí nhạc, ông thành công với nhiều tác phẩm như: Fugue cho piano, Tổ khúc cho oboc và piano, Rhapsodie cho violin, độc tấu kèn bason Hành khúc con voi…; âm nhạc cho vũ kịch Chị Sứ, các phim Nổi gió, Con chim vành khuyên, Mối tình đầu…

Sau khi đất nước thống nhất (1975), Hoàng Vân đi thực tập âm nhạc tại Nhạc viện Sofia (Bun-ga-ri) rồi trở về với những sáng tác mới như Bài ca xây dựng, Tình yêu của đất và nước, Hát về cây lúa hôm nay, Tình ca Tây Nguyên…; về làm Trưởng ban Sáng tác thanh nhạc tại Hội Nhạc sĩ Việt Nam mà ông từng là Ủy viên Ban Chấp hành các khóa II và III (1963-1983 và 1983-1989). Mãi tới năm 1996 ông mới về hưu.

Với những cống hiến lớn lao của mình cho âm nhạc nước nhà, nhạc sĩ Hoàng Vân đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học - nghệ thuật năm 2000.

Thường ngày, nhạc sĩ Hoàng Vân luôn sống tự tin và khiêm nhường, luôn có trách nhiệm với sáng tạo và đào tạo các nhạc sĩ trẻ. Sự ra đi của ông để lại một khoảng trống không thể bù đắp cho nền tân nhạc Việt Nam. Những dòng chữ ngắn ngủi này là lời vĩnh biệt và niềm tiếc thương sâu sắc gửi đến ông.