Tại Đại hội II năm 1951, Đảng ta đã chủ trương phát triển kinh tế hợp tác xã (HTX), nhấn mạnh xây dựng HTX nông nghiệp. Chủ trương của Đảng tại Đại hội II đã đặt nền tảng cho phong trào HTX nông nghiệp ở Việt Nam trong điều kiện đất nước có chiến tranh, góp phần làm nên thắng lợi của sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và công cuộc xây dựng CNXH ở Việt Nam.

Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là một trong những vấn đề lý luận và thực tiễn cơ bản, có nội dung rộng lớn, phong phú, phức tạp. Trên cơ sở vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, Đảng ta luôn bổ sung, phát triển nhận thức về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, trong đó có nhận thức về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Vấn đề này một lần nữa được làm sâu sắc hơn trong tác phẩm “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.