Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục cho ý kiến về nhiều luật, nghị quyết quan trọng

Nghiên cứu kỹ lưỡng cơ chế, chính sách đặc thù

Trong đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi).

Báo cáo tại phiên họp cho thấy, qua quá trình tiếp thu, nhiều nội dung quan trọng của dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) đã được thống nhất như: dự thảo sau khi tiếp thu, chỉnh lý đã giảm từ 10 chương, 87 điều xuống còn 4 chương, 59 điều (giảm 6 chương, 28 điều).

Dự thảo đã quán triệt các nguyên tắc quản lý cơ bản (Điều 4) về an toàn, tách bạch quản lý, kinh doanh và cạnh tranh bình đẳng; chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển đường sắt (Điều 5) được chỉnh lý rõ ràng, thu hẹp đúng đối tượng hưởng ưu đãi và bổ sung cơ chế giám sát của Quốc hội; cơ chế quy hoạch linh hoạt (Điều 20) được bổ sung yêu cầu cập nhật quy hoạch kịp thời và đưa vào diện giám sát tối cao, hạn chế nguy cơ lạm dụng.

Sau khi tiếp thu, chỉnh lý, tại dự thảo nghị quyết, thủ tục chuẩn bị dự án (Điều 33) đã được rút gọn có chọn lọc và cơ chế đặc thù trong đấu thầu (Điều 34) đã được bổ sung chặt chẽ để phòng, chống thất thoát; cùng với đó rút quy định về vật liệu xây dựng, bãi thải, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng ra khỏi dự thảo Luật, thay vào đó, áp dụng thí điểm thông qua nghị quyết riêng…

Cơ bản nhất trí và đánh giá cao các nội dung cơ quan chủ trì soạn thảo đã tiếp thu, tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và môi trường của Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo Cơ quan chủ trì nghiên cứu kỹ lưỡng cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt trong dự thảo Luật, bảo đảm quán triệt 3 yêu cầu khả thi, chặt chẽ và hiệu quả.

Lý do được Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và môi trường của Quốc hội đưa ra là do hầu hết những quy định về cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt quy định trong dự thảo luật đều khác với luật hiện hành. Hơn nữa, có ý kiến nhận thấy, các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt này đang trong thời gian thực hiện tại một số nghị quyết cá biệt, thí điểm và chỉ áp dụng trong thời gian, phạm vi đã được xác định cụ thể, chưa được tổng kết, đánh giá làm cơ sở để luật hóa theo quy định và việc đánh giá tác động chính sách còn chung chung, nên có thể dẫn đến những tác động tiêu cực chưa thể lường trước được và khó bảo đảm tính khả thi, chặt chẽ, hiệu quả theo kết luận của cấp có thẩm quyền.

Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và môi trường cũng đề nghị Chính phủ phát huy tối đa nguồn lực trong nước; phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm trong quá trình soạn thảo Luật và triển khai thực hiện khi luật được Quốc hội thông qua; chịu trách nhiệm đến cùng đối với nội dung dự thảo Luật do cơ quan mình trình theo nội dung Kết luận số 119-KL/TW ngày 20/1/2025 của Bộ Chính trị về định hướng đổi mới, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật.

Phát biểu ý kiến hoàn thiện dự thảo luật, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao tinh thần tích cực, trách nhiệm cao của cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra dự án luật. Nêu rõ tính cần thiết của dự án Luật Đường sắt (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội cho biết, hiện nay, chúng ta đang triển khai nhiều dự án phát triển các tuyến đường sắt, như tuyến đường sắt cao tốc bắc-nam; tuyến đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh, tuyến đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng… Việc ban hành Luật Đường sắt (sửa đổi) với mong muốn hệ thống đường sắt của đất nước phát triển một cách bứt phá đi lên, để đất nước phát triển. Theo đó, luật áp dụng triệt để tinh thần phân cấp, phân quyền mạnh cho Chính phủ quyết định.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan thẩm tra dự án luật phối hợp chặt chẽ, rà soát kỹ các vấn đề khó khăn, vướng mắc để đề xuất sửa đổi, để khi luật được thông qua được thực thi hiệu quả.

Đề xuất áp dụng từ năm học 2025-2026

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho ý kiến về hai dự thảo Nghị quyết của Quốc hội: Về miễn, hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông và người học chương trình giáo dục phổ thông; Về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi.

Đây là chính sách lớn, thể hiện tư duy nhất quán của Đảng, Nhà nước trong ưu tiên phát triển con người và không để ai bị bỏ lại phía sau trong tiếp cận tri thức.

Về chính sách miễn, hỗ trợ học phí, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành với nội dung tiếp thu, chỉnh lý nhằm bảo đảm phù hợp với thẩm quyền, điều kiện kinh tế-xã hội của từng địa phương và công bằng trong thụ hưởng chính sách đối với người học.

Theo đó, quy định tại Điều 2 của dự thảo nghị quyết đã thể hiện rõ việc miễn học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục công lập; hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục dân lập, tư thục.

Thẩm quyền quyết định mức hỗ trợ học phí do Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định theo khung học phí do Chính phủ quy định nhưng không vượt mức thu học phí của cơ sở giáo dục dân lập, tư thục.

Quy định miễn, hỗ trợ học phí này được đề xuất áp dụng từ năm học 2025-2026 để Chính phủ có thời gian chuẩn bị các điều kiện cần thiết từ khi nghị quyết có hiệu lực thi hành dự kiến ngày 26/6/2025.

Phát biểu kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với đề xuất của Chính phủ, Báo cáo ý kiến của Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội về các nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị: Chính phủ khẩn trương chỉ đạo nghiên cứu, ban hành Nghị định đề án hướng dẫn áp dụng các điều, khoản của 2 nghị quyết, bảo đảm thực hiện đồng bộ và thống nhất khi có hiệu lực thi hành; chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cùng các cơ quan liên quan rà soát, nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại biểu Quốc hội để tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo các nghị quyết trước khi trình Quốc hội xem xét thông qua.

Trong phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở; xem xét, thông qua về mặt nguyên tắc dự án Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của 6 pháp lệnh liên quan đến thẩm quyền của Tòa án nhân dân và các cơ quan, một số nghị quyết theo đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và một số nội dung khác, trước khi trình Quốc hội.