Ấm áp những "ngôi nhà 167"

Niềm vui trong những ngôi nhà mới

Ðến xã biên giới Kim Thủy, huyện Lệ Thủy (Quảng Bình) những ngày cuối tháng 3 trong cái lạnh tê tái của vùng cao nhưng chúng tôi vẫn thấy ấm lòng khi nghe bà con kể về những ngôi nhà mới. Nhà của ông Tiêu là một trong 70 ngôi nhà xây dựng theo Quyết định 167 của xã Kim Thủy, vừa được hoàn thành trong niềm hân hoan của bà con Vân Kiều xã biên giới này.

Ðến đầu bản Mít, xã Kim Thủy, chúng tôi gặp Hồ Văn Vinh khi anh đang lúi húi che cái bếp bên ngôi nhà còn thơm mùi gạch mới. Dừng tay gạt mồ hôi, anh nói: 'Cảm ơn Ðảng, Nhà nước vì đã cho vợ chồng tôi nhà mới. Trước đây cả nhà sống trong ngôi nhà sàn lụp xụp, dột nát. Vợ tôi do ốm liên miên nên không có sức lao động. Tôi đi làm thuê chỉ đủ gạo nuôi gia đình, chưa khi nào nghĩ đến việc làm nhà. May nhờ Nhà nước hỗ trợ 11,4 triệu đồng, tôi vay mượn thêm ít tiền xây căn nhà nhỏ này. Có nhà mới mừng quá'.

Theo Chủ tịch UBND xã Kim Thủy Trần Văn Mừng, sau gần hai năm thực hiện chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định 167/2008/QÐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Kim Thủy đã xây mới 70 ngôi nhà, chủ yếu tặng bà con dân tộc Vân Kiều. Nhờ vậy, những mái tranh lụp xụp, rách nát đã được thay thế bởi những ngôi nhà mới khang trang, vững chãi hơn. Còn đối với hộ nghèo, căn nhà vững chãi ấy không chỉ là nơi che mưa, che nắng mà còn nuôi hy vọng thoát khỏi cái nghèo đeo bám bấy lâu đối với từng gia đình.

Minh Hóa (Quảng Bình) là một trong 61 huyện nghèo của cả nước, với hơn 5.300 hộ nghèo, chiếm 51% tổng số hộ toàn huyện. Vì vậy, cùng với Chương trình 135, chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định 167 là động lực quan trọng giúp huyện giảm nghèo nhanh và bền vững theo tinh thần Nghị quyết 30a của Chính phủ.

Quyết định 167 của Thủ tướng Chính phủ được huyện Minh Hóa triển khai từ tháng 8-2009. Ðược Tổng công ty lương thực Miền Bắc hỗ trợ gần 20 tỷ đồng, Minh Hóa huy động thêm vốn vay Ngân hàng Chính sách xã hội để hỗ trợ xây dựng 680 ngôi nhà cho hộ nghèo, trong đó hộ làm nhà mới được trợ giúp 40 triệu đồng/nhà, hộ sửa chữa được nhận 20 triệu đồng. Thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, các hộ nghèo thuộc diện hỗ trợ về nhà ở được bình xét từ thôn, bản, quá trình làm nhà có sự giám sát, kiểm tra thường xuyên của chính quyền các địa phương. Nhờ sự tiếp sức một cách tích cực và có hiệu quả của Tổng công ty lương thực Miền Bắc, đến đầu năm 2010, huyện Minh Hóa đã hoàn thành xong toàn bộ số nhà được Nhà nước hỗ trợ.

Ðể đề án 'Hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở' sớm hoàn thành

Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 167/2008/QÐ-TTg về chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở, UBND tỉnh Quảng Bình đã chỉ đạo các ngành liên quan phối hợp triển khai thực hiện đề án có ý nghĩa xã hội rộng lớn này. Theo đó, tổng số hộ nghèo được hỗ trợ về nhà ở toàn tỉnh là 4.426 hộ, trong đó có 622 hộ là người dân tộc thiểu số, 3.804 hộ là người Kinh; có 3.219 hộ nghèo đang sống trong vùng đặc biệt khó khăn. Nhu cầu vốn để thực hiện đề án là 110.650 triệu đồng (với mức xây dựng bình quân tối thiểu 25 triệu đồng/ngôi nhà), trong đó vốn ngân sách T.Ư và vốn vay tín dụng ưu đãi là 71.138 triệu đồng, vốn huy động từ Quỹ Vì người nghèo, vốn từ cộng đồng, dòng họ và chính gia đình được hỗ trợ 39.512 triệu đồng.

Sau khi tiến hành rà soát, bình xét đối tượng được thụ hưởng chính sách, các địa phương đã triển khai thực hiện với mức hỗ trợ từ ngân sách T.Ư là tám triệu đồng, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và huyện ba triệu đồng. Ðối với các địa bàn vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số, người già neo đơn, các địa phương đã vận dụng nhiều nguồn lực, huy động hàng chục ngày công của lực lượng thanh niên, bộ đội biên phòng giúp hộ nghèo xây dựng nhà ở. Ngoài ra, hộ dân có nhu cầu được vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội, mức vay tối đa tám triệu đồng/hộ với lãi suất 3%/năm.

Qua gần hai năm thực hiện đề án, tỉnh Quảng Bình đã hỗ trợ xây dựng, cải tạo nhà ở cho 2.973/4.426 hộ nghèo, đạt 67,2% tổng số hộ theo đề án, với tổng số vốn huy động 76.603 triệu đồng, đạt 69,23% kế hoạch. Hầu hết 'nhà 167' đều được xây dựng kiên cố: kết cấu móng đá hoặc bê-tông cốt thép, tường bằng gạch hoặc bờ-lô, mái lợp ngói, tôn hoặc phi-brô xi-măng, láng nền xi-măng, có nhà lát gạch ce-ra-mic, diện tích đều hơn 24 m2.

Bên cạnh kết quả đạt được, việc thực hiện chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở của tỉnh Quảng Bình còn những hạn chế. Ðó là, có một số huyện triển khai đề án chậm nên kết quả còn thấp; nguồn vốn tự huy động chưa tương xứng với nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước, thậm chí có hộ không có khả năng đóng góp, không thực hiện vay vốn ưu đãi nên không thể tiếp nhận vốn huy động từ ngân sách để dựng nhà; công tác tuyên truyền chưa thật sự sâu rộng để nhân dân, các tổ chức đoàn thể biết, có điều kiện hưởng ứng, nhiều hộ dân còn ỷ lại vào chính quyền và sự hỗ trợ của Nhà nước...

Năm 2011, tỉnh Quảng Bình phấn đấu hoàn thành đề án 'Hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở'. Theo đó, tỉnh hỗ trợ xây dựng nhà ở cho 1.453 hộ còn lại, với tổng số vốn huy động là 32.072 triệu đồng. Trong đó, nguồn vốn từ ngân sách T.Ư 8.467,2 triệu đồng, nguồn vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội 14.488 triệu đồng, vốn huy động từ các nguồn khác 9.117 triệu đồng.

Ðể hoàn thành mục tiêu nói trên, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Bình Nguyễn Xuân Quang đã chỉ đạo các ngành liên quan phối hợp chặt chẽ hơn nữa trong việc thực hiện đề án, trong đó có việc xem xét cho tạm ứng trước phần vốn hỗ trợ của T.Ư (khoảng 8,4 tỷ đồng) và phân bổ kịp thời các nguồn vốn hỗ trợ để người dân xây dựng nhà ngay từ đầu năm, giúp người nghèo ổn định cuộc sống.