Cải cách thể chế, pháp luật - chìa khóa tháo gỡ khó khăn

Qua đó cho thấy, cải cách thể chế và pháp luật là yêu cầu cấp bách và là chìa khóa tháo gỡ các điểm nghẽn, thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế.

Gỡ bỏ nút thắt bằng tư duy đột phá

Các đại biểu thống nhất rằng, nhiều bất cập, ách tắc trong quá trình triển khai các dự án đầu tư công, PPP hay lựa chọn nhà thầu… thể hiện rõ ở thủ tục hành chính rườm rà, hệ thống pháp lý chồng chéo, thiếu minh bạch về phân quyền, phân cấp khiến cho cơ quan thực thi lúng túng, thụ động, lãng phí nguồn lực, giảm hiệu quả đầu tư công.

Đại biểu Trần Văn Tiến (Đoàn Vĩnh Phúc) đã chỉ rõ các điểm thiếu rõ ràng trong quy định thẩm quyền đầu tư ở cấp xã, dẫn đến sự phức tạp không cần thiết trong việc quyết định các dự án liên xã. Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn Bình Thuận) cảnh báo về sự không đồng bộ giữa quyền tự chủ mua sắm và quy định bắt buộc đấu thầu trong Luật Đấu thầu, dễ dẫn đến khoảng trống pháp lý.

Chung quanh một dự án luật sửa đổi nhiều luật lần này, đa số ý kiến đồng tình với định hướng sửa đổi để phân cấp, đơn giản hóa quy trình thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư. Việc quy định rõ ràng về ủy quyền, thẩm quyền, đặc biệt là ở cấp xã như đề xuất của đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu) và Trần Văn Tiến, được xem là một bước tiến nhằm tránh tình trạng trì trệ, né tránh trách nhiệm; tuy nhiên, một số đại biểu cũng lưu ý sự phân cấp cần đi kèm điều kiện chặt chẽ và cơ chế giám sát để tránh lạm quyền và thất thoát.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn phát biểu thảo luận về dự án một luật sửa 7 luật chiều 23/5. (Ảnh: BÙI GIANG)

Lĩnh vực đấu thầu vốn là “điểm nóng” nhiều năm qua được các đại biểu tập trung thảo luận kỹ. Cho rằng nhiều quy định hiện hành “quá rối rắm, hình thức và không phân biệt được đặc thù ngành nghề”, đại biểu Nguyễn Quang Huân (Đoàn Bình Dương) đề nghị nên “tạm dừng áp dụng Luật Đấu thầu” để thiết kế lại cho thực chất, vì hiện nay “một luật dùng cho tất cả” đang gây quá nhiều phiền hà, đặc biệt trong các lĩnh vực như y tế, dịch vụ công.

PPP và đầu tư công - cơ chế ràng buộc nhưng linh hoạt

Trong lĩnh vực PPP, các đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Đoàn Quảng Ninh), Nguyễn Quang Huân (Đoàn Bình Dương) ủng hộ việc cắt giảm quy trình phê duyệt để tạo điều kiện cho các nhà đầu tư tư nhân, đồng thời đề nghị thiết lập rõ ràng hơn các tiêu chí chia sẻ rủi ro, cam kết chuyển giao công nghệ, bảo đảm lợi ích công-tư hài hòa.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà đề xuất xây dựng các nguyên tắc chia sẻ chi phí, doanh thu hoặc rủi ro, trong đó nhà đầu tư tư nhân có quyền điều chỉnh phương án tài chính dựa trên mô hình kinh doanh, còn Nhà nước chịu trách nhiệm tạo hành lang pháp lý minh bạch, công bằng.

Chủ tịch Tập đoàn MK Nguyễn Trọng Khang giới thiệu sản phẩm công nghệ mới và định hướng phát triển với lãnh đạo Đảng, Nhà nước. (Ảnh: ĐĂNG KHOA)

Một số đại biểu góp ý về cơ chế chia sẻ doanh thu trong hợp đồng PPP. Hiện luật quy định chỉ định thầu trong các trường hợp bảo đảm an ninh quốc phòng, sức khỏe người dân, thiên tai, địch họa. Đại biểu Nguyễn Quốc Bình (Đoàn Hà Nội) đề nghị bổ sung rõ ràng: Gói thầu nào cấp bách hơn so với trung bình thời gian xử lý ba đến bốn tháng thì phải được chỉ định thầu. Nếu không gắn thời gian vào định nghĩa “cấp bách” thì không xử lý kịp việc lựa chọn nhà thầu.

Theo dõi những quyết sách lớn của Quốc hội tại kỳ họp lần này, ông Nguyễn Trọng Khang bày tỏ vinh dự là một trong những doanh nghiệp tư nhân tham gia triển lãm “Những thành tựu trong phát triển kinh tế tư nhân và các gian hàng trưng bày sản phẩm của các doanh nghiệp tư nhân”.

Tập đoàn MK (MK Group) thành lập năm 1999 nằm trong số doanh nghiệp công nghệ cao chuyên cung cấp các giải pháp xác thực bảo mật số và thẻ thông minh. Tập đoàn sở hữu công nghệ lõi trong các lĩnh vực như bảo mật số, thẻ thông minh, sinh trắc học, phục vụ cho các ngành như tài chính-ngân hàng, giao thông công cộng, chính phủ điện tử và an ninh quốc phòng...

Trao đổi với phóng viên Báo Nhân Dân, ông bày tỏ cộng đồng doanh nghiệp đón chờ và rất phấn khởi trước định hướng đúng đắn, kịp thời của Đảng và Nhà nước trong các Nghị quyết số 57-NQ/TW, 59-NQ/TW, số 66-NQ/TW và số 68-NQ/TW, đặc biệt nghị quyết khẳng định vai trò động lực của kinh tế tư nhân trong sự nghiệp phát triển kinh tế độc lập, tự chủ, thịnh vượng. Ông và các doanh nghiệp tiên phong mong muốn tiếp tục được nhận sự quan tâm và hỗ trợ từ Chính phủ để tham gia, thử nghiệm và phối hợp triển khai các sản phẩm giải pháp công nghệ công nghiệp quốc phòng, và hạ tầng số quốc gia.

Chung quanh những vấn đề lớn về sửa đổi, bổ sung một số điều của bảy đạo luật quan trọng liên quan đầu tư công, đấu thầu, thuế quan, quản lý tài sản công và hợp tác công tư được Quốc hội thảo luận kỹ lưỡng, ông và nhiều doanh nghiệp mạnh dạn đề đạt: Với những công nghệ lõi, công nghệ mũi nhọn cần được công nhận là sản phẩm khoa học-công nghệ cấp quốc gia, có bản quyền và được đặt hàng sản xuất.

“Chúng tôi mong muốn tiếp cận các nguồn vốn, ngân sách và các hỗ trợ về thuế cho các sản phẩm công nghệ cao “Make in Vietnam”, Chủ tịch Tập đoàn MK bày tỏ.

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và đại biểu Quốc hội nhiều địa phương tham quan, tìm hiểu mô hình kinh tế tư nhân và sản phẩm công nghệ cao của Tập đoàn MK. (Ảnh: VĂN CHÚC)

Mong chờ và tin tưởng các quyết sách lớn được Quốc hội thông qua với tinh thần đổi mới tư duy lập pháp, sớm được hiện thực hóa và đi vào thực tiễn đời sống, nhiều đại biểu Quốc hội, ông Khang và nhiều doanh nghiệp kiến nghị cần có bước “đột phá khẩu” trong các cơ chế đấu thầu phù hợp lĩnh vực công nghệ mới, “tránh tình trạng đưa sản phẩm tiên tiến vào các bộ hồ sơ thầu cũ, lỗi thời”.

Việc Quốc hội xem xét căn cơ và đồng thuận chủ trương sửa luật theo hướng linh hoạt hóa cơ chế đấu thầu, đặc biệt đối với các sản phẩm, dịch vụ công nghệ mới, là minh chứng rõ ràng cho tinh thần cải cách đột phá, không rập khuôn máy móc. Cộng đồng doanh nghiệp và cử tri ghi nhận và đánh giá đây là bước đi kịp thời để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh chuyển đổi số và xu thế phát triển công nghệ đang diễn ra mạnh mẽ.

Từ diễn đàn Quốc hội, kết thúc đợt 1 của kỳ họp này, thông điệp quan trọng và rõ ràng đã được phát đi: đổi mới tư duy lập pháp không chỉ là cải tiến kỹ thuật luật pháp, mà thể hiện bằng hành động chính trị quyết đoán nhằm tạo đòn bẩy cho phục hồi kinh tế và khơi thông các động lực tăng trưởng mới. Chính điều đó khởi tạo dấu ấn khởi đầu, bước ngoặt lớn cho một chu kỳ lập pháp hướng đến tính thực tiễn, hiệu quả và thích ứng cao hơn với thời cuộc.