Là người bị điếc bẩm sinh, thầy giáo Phạm Anh Duy, hiện là Giám đốc Trung tâm Vì sự phát triển ngôn ngữ và giáo dục trẻ điếc C5 (phường Đại Mỗ, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội), chưa bao giờ dễ dàng trên con đường theo đuổi tri thức. Từng trải qua những năm tháng học tập đầy thử thách, thầy Anh Duy thấu hiểu rất rõ những rào cản phải đối mặt. Nhưng khát khao được học tập, hòa nhập, được tự tin đứng giữa cộng đồng mà không cảm thấy khác biệt đã trở thành động lực lớn nhất, thôi thúc thầy theo đuổi con đường trở thành một giáo viên dạy học sinh khiếm thính.
Năm 2019, Duy bắt đầu công việc giảng dạy tại trung tâm, với 49 học sinh, gồm sáu lớp học, tất cả giáo viên đều là người điếc và sử dụng hoàn toàn ngôn ngữ ký hiệu trong quá trình giảng dạy. “Điều đặc biệt nhất trong môi trường học tập này chính là sự kết nối không rào cản giữa giáo viên và học sinh. Chúng tôi nói chuyện bằng ánh mắt, bằng đôi tay. Là những người điếc, chúng tôi có sự thấu hiểu, dễ dàng chia sẻ suy nghĩ và cảm xúc một cách tự nhiên, không e ngại hay mặc cảm. Tôi mong muốn các em được học nhiều hơn, được sống đúng với khả năng và ước mơ của mình”, Thầy Duy chia sẻ.
Phan Thanh Sơn bắt đầu theo học tại Trung tâm Vì sự phát triển ngôn ngữ và giáo dục trẻ điếc C5 từ năm 2021. Ngày đầu đến lớp, em chưa biết mặt chữ, mọi thứ còn rất mới. Nhưng chỉ sau sáu đến tám tháng Sơn đã biết đọc, biết viết và tiếp thu bài rất nhanh. Sự tiến bộ vượt bậc ấy khiến gia đình không khỏi ngạc nhiên và xúc động. Từ một cậu bé lặng lẽ, rụt rè, Sơn dần tự tin thể hiện bản thân mình. “Các thầy cô là cha mẹ thứ hai của chúng em. Em muốn học tiếp, học cao hơn nữa để trở thành thầy giáo, kể câu chuyện về nghị lực, khát vọng, về những điều không thể nhưng đã trở thành hiện thực”, Sơn tâm sự.
Trên hành trình gieo mầm tri thức, mỗi bước tiến của học sinh là món quà vô giá dành cho các thầy, cô giáo. Hiện nay, khó khăn lớn nhất của trung tâm là cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế, nguồn kinh phí eo hẹp, khó đáp ứng khi số lượng học sinh ngày càng tăng. Chị Tống Thị Nga, Quản lý trung tâm cho biết: “Mong mỏi lớn nhất của chúng tôi là có được một địa điểm mới rộng rãi hơn để có thể mở thêm nhiều lớp học, tổ chức thêm các hoạt động ngoại khóa, tạo dựng một không gian sinh hoạt lành mạnh cho các em có cơ hội được phát triển toàn diện”.
Trong chuyến thăm hai trường học chuyên biệt tại Hà Nội là Trường phổ thông cơ sở Nguyễn Đình Chiểu và Trường phổ thông cơ sở Xã Đàn mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định, chăm lo cho trẻ em khuyết tật là trách nhiệm chính trị, là cam kết nhân đạo và cũng là thước đo phản ánh sự văn minh, tiến bộ của đất nước. Từ đó thể hiện sự công bằng trong xã hội, để không ai bị bỏ lại phía sau, hướng đến đầu tư vào những giá trị nhân văn sâu sắc và phát triển toàn diện.
Điều đặc biệt nhất trong môi trường học tập này chính là sự kết nối không rào cản giữa giáo viên và học sinh. Chúng tôi nói chuyện bằng ánh mắt, bằng đôi tay. Là những người điếc, chúng tôi có sự thấu hiểu, dễ dàng chia sẻ suy nghĩ và cảm xúc một cách tự nhiên, không e ngại hay mặc cảm. Tôi mong muốn các em được học nhiều hơn, được sống đúng với khả năng và ước mơ của mình.
Thầy giáo Phạm Anh Duy, Giám đốc Trung tâm Vì sự phát triển ngôn ngữ và giáo dục trẻ điếc C5 (phường Đại Mỗ, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội)
Là ngôi nhà chung của gần 70% số học sinh khuyết tật, phần lớn là các em khiếm thính, Trường phổ thông cơ sở Xã Đàn luôn đặt tình yêu thương làm nền tảng trong mọi hoạt động giáo dục. Nhà trường xây dựng môi trường học tập nhân văn, nơi mỗi học sinh đều có cơ hội phát triển, học tập và trưởng thành.
“Các học sinh khiếm thính mức độ nặng được học riêng trong các lớp chuyên biệt. Ở đó, trao đổi thông tin giữa thầy và trò chủ yếu bằng ngôn ngữ ký hiệu. Các học sinh khiếm thính ở mức độ nhẹ, có khả năng nghe học chung với học sinh bình thường trong các lớp hòa nhập. Trường còn đặc biệt quan tâm đến chế độ, chính sách dành cho học sinh khuyết tật. Các em được hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước, đồng thời nhận được sự khích lệ kịp thời từ phía nhà trường để vươn lên học tốt, sống tích cực”, thầy giáo Phạm Văn Hoan, Hiệu trưởng Trường phổ thông cơ sở Xã Đàn cho biết.
37 năm gắn bó với mái trường phổ thông cơ sở Xã Đàn, từng dạy dỗ rất nhiều thế hệ học sinh khiếm thính, thầy giáo Đỗ Minh Tiến coi đó là hành trình của tình yêu thương, kiên trì và hy vọng. Ngôn ngữ ký hiệu là ngôn ngữ các em dùng để bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ và kết nối với thế giới chung quanh. Tình yêu thương, mong muốn được gần gũi, thấu hiểu các em đã thôi thúc thầy Tiến bắt đầu hành trình tự học, tự khám phá. Thầy học ngôn ngữ ký hiệu từ chính các em học sinh và cộng đồng người điếc. Với thầy Tiến, đây là ngôn ngữ không lời nhưng đầy ấm áp.
Thầy chia sẻ: “Tiếng Việt vô cùng phong phú, nhiều từ đa nghĩa, nhiều khái niệm trừu tượng. Để các em hiểu hết ý nghĩa của từ, tôi thường đưa ra hàng loạt thí dụ, diễn giải bằng nhiều cách khác nhau. Các em đã nỗ lực rất nhiều trong học tập và cuộc sống, chính sự chăm chỉ, kiên trì ấy khiến thành quả mà các em đạt được trở nên vô cùng quý giá. Mỗi bước tiến là niềm tự hào lớn lao, là động lực để các em tiếp tục cố gắng, để gia đình thêm tin tưởng. Đó là hành trang trong tương lai, giúp mỗi em có thể tự tin hòa nhập với cộng đồng, sống bình đẳng và trọn vẹn”.
Với thầy Tiến và tập thể những thầy, cô giáo đang lặng thầm cống hiến, họ không chỉ dạy chữ mà còn là “đôi mắt”, “đôi tai”, là điểm tựa vững vàng để học sinh khuyết tật vượt lên số phận. Đằng sau những nỗ lực đó có sự đồng hành của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội, tiếp sức cho học sinh khuyết tật bằng tất cả tình yêu thương và trách nhiệm để các em được sống trong sự sẻ chia, tôn trọng và phát triển công bằng.
