Sau khi công tác cứu hộ hoàn tất, lực lượng chức năng đang tập trung xử lý, phục hồi môi trường, bảo vệ hệ sinh thái rừng - lá phổi xanh của thành phố và vùng Đông Nam Bộ.
Anh Võ Văn Ruộng, ngụ xã An Thới Đông, huyện Cần Giờ, làm nghề đóng đáy trên luồng sông Lòng Tàu, chứng kiến toàn bộ vụ tai nạn hàng hải cho biết, từ hôm dầu loang, tôm, cá các loại thưa hẳn. Vết dầu lan rộng, bám hết vào ghe thuyền, cây cối gây ô nhiễm.
Theo thống kê chưa đầy đủ của Ủy ban nhân dân huyện Cần Giờ, nguồn nước nhiễm dầu làm chết hơn 4 tấn cá nuôi trong lồng bè của ngư dân. Hơn 30 ha rừng ngập mặn cũng bị ô nhiễm. Các lớp rễ bần, đước vốn là mái nhà của hệ sinh vật đa dạng ở Cần Giờ cũng đang phải “thở” trong dầu.
Ông Hoàng Long, Phó Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam cho biết, khi công tác cứu hộ, tách hai tàu đâm va vào nhau đã xong, đơn vị đã cố gắng phục hồi môi trường một cách nhanh nhất. “Chúng tôi không thể để dầu loang sâu hơn nữa. Vết dầu bám vào rễ cây, nơi sinh tồn của nhiều loài động vật thủy sinh. Dù vậy, đây là khu bảo tồn, phải tránh tối đa những tác động bằng máy móc cho nên phương án được đưa ra là phải xử lý hoàn toàn bằng thủ công” - ông Long phân tích.
Theo phương án phục hồi môi trường được Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh phê duyệt, đơn vị tư vấn là các tổ chức giàu kinh nghiệm quốc tế về xử lý sự cố tràn dầu đến từ Anh và Pháp. Đơn vị chịu trách nhiệm chính triển khai xử lý môi trường là Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam.
Đến thời điểm đầu tháng 6/2025, lực lượng chức năng đang thử nghiệm xử lý môi trường đối với hai khu vực gồm đường bờ và bên trong rừng ngập mặn bị nhiễm dầu. Ước tính làm trong khoảng hai tuần. Sau đó chuyển sang giai đoạn xử lý chính thức kéo dài khoảng hai tháng.
Ông Phạm Văn Sơn, Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam cho biết: Chúng tôi phải thấm hút từng khu vực nhỏ để bảo đảm không phá vỡ cấu trúc tự nhiên do dầu đã ngấm sâu. Trong giai đoạn này, tùy tình hình thực tế, chúng tôi sẽ có ý kiến đến đơn vị tư vấn quyết định phương án đẩy nhanh tốc độ xử lý phục hồi rừng hay không? Lúc đó mới huy động tổng lực con người, phương tiện từ nhiều nguồn khác nhau để phục hồi rừng.
Chung quanh sự cố tràn dầu ở rừng ngập mặn Cần Giờ, nhiều chuyên gia môi trường cảnh báo, tác động của dầu tràn không chỉ tức thời mà còn kéo dài nhiều năm sau. Dầu mazut (F0) loại dầu thường sử dụng trong tàu hàng hải, được nhận định có khả năng phá vỡ chuỗi sinh học thủy sinh, gây đột biến ở vi sinh vật và làm chết hàng loạt hệ sinh thái đáy.
Ông Đặng Văn Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: “Sự cố tràn dầu ở Cần Giờ đang tạo ra thảm họa nhiều tầng. Những khối chất lỏng gây ô nhiễm độc hại, trước mắt là thủy quyển và sinh vật đáy bị ảnh hưởng. Sau đó là đất rồi tới cây cối và cuối cùng là con người”.
Chưa kể, Cần Giờ là vùng đất thiêng liêng, nơi hàng nghìn lượt thanh niên xung phong từng cặm cụi cắm từng cành cây để góp phần hồi sinh vùng đất sau chiến tranh, tạo nên khu dự trữ sinh quyển được UNESCO công nhận năm 2000. Do đó, “Giữ rừng không chỉ là giữ một mảng xanh, mà còn là giữ lấy ký ức, giữ lấy thành trì cuối cùng chống biến đổi khí hậu cho cả thành phố” - ông Khoa nhấn mạnh.
Sông Lòng Tàu và Soài Rạp, qua huyện Cần Giờ có lượng phương tiện hàng hải quốc tế qua lại rất nhộn nhịp và những sự cố tương tự nêu trên hoàn toàn có thể xảy ra trong tương lai. Do đó, nhiều chuyên gia môi trường cho rằng, các cơ quan quản lý cần phải tổ chức phương án diễn tập định kỳ và xây dựng quy trình ứng cứu nhanh chóng tùy theo cấp độ. Đặc biệt, khi có sự cố tràn dầu xảy ra, lực lượng phản ứng nhanh tại chỗ phải cô lập, bơm hút, khoanh vùng dầu ngay lập tức. Việc xử lý cần hoàn tất trong thời gian 24-48 giờ đầu tiên.
Sau biến cố, rừng ngập mặn Cần Giờ cần thời gian để hồi sinh. Giải pháp phục hồi không chỉ là kỹ thuật mà còn bằng quyết tâm, sự cộng đồng trách nhiệm, hơn hết là tình yêu thiên nhiên. Qua sự cố môi trường này, cơ quan chức năng cần đúc rút kinh nghiệm để phòng ngừa cũng như có giải pháp hiệu quả gìn giữ tốt hơn bức tường xanh Cần Giờ cho tương lai.
