Sáng 5/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân.
Bổ sung quy định cụ thể các điều kiện bổ nhiệm Kiểm sát viên vào ngạch cao hơn
Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Duy Giảng cho biết, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm các ngạch Kiểm sát viên, nhiệm kỳ của Kiểm sát viên theo hướng không thi nâng ngạch, chỉ thi một lần vào ngạch Kiểm sát viên sơ cấp hoặc Kiểm sát viên trung cấp hoặc Kiểm sát viên cao cấp, sau đó nếu đủ điều kiện sẽ được xét để bổ nhiệm vào ngạch cao hơn.
Việc sửa đổi này để bảo đảm phù hợp với việc đổi mới ngạch công chức theo dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi); đồng thời, bảo đảm đồng bộ với quy định về bổ nhiệm ngạch, bậc Thẩm phán - là chức danh tư pháp tương đồng.
Cũng theo Phó Viện trưởng Nguyễn Duy Giảng, việc chuyển đổi Kiểm sát viên sang ngạch Điều tra viên tương ứng hoặc ngược lại được thực hiện khi có đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định của luật đối với từng chức danh mà không phải thi tuyển.
Trình tự, thủ tục chuyển đổi do Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao quy định. Quy định này nhằm bảo đảm sự chủ động trong công tác cán bộ thuộc thẩm quyền của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và phù hợp với thực tiễn hiện nay.
Ngoài ra, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật bổ sung quy định ngoài thực hiện chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp thì Kiểm sát viên có một số nhiệm vụ, quyền hạn khác.
Cụ thể là đặc xá, xét đơn xin ân giảm đối với người bị kết án tử hình; thống kê tội phạm, thống kê hình sự; thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn nghiệp vụ; tổng kết thực tiễn công tác nghiệp vụ, xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật; nhiệm vụ, quyền hạn khác theo sự phân công hoặc ủy quyền của Viện trưởng Viện kiểm sát và quy định của pháp luật.
Về các ngạch Kiểm sát viên, dự thảo Luật giữ tên gọi của các ngạch Kiểm sát viên như Luật hiện hành, gồm: Kiểm sát viên sơ cấp, Kiểm sát viên trung cấp, Kiểm sát viên cao cấp, Kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.
Đồng thời, quy định Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao có thẩm quyền bổ nhiệm lần đầu và bổ nhiệm vào ngạch cao hơn, bởi vì Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân hiện hành đã quy định cụ thể về tiêu chuẩn bổ nhiệm đối với từng ngạch Kiểm sát viên sơ cấp, Kiểm sát viên trung cấp, Kiểm sát viên cao cấp và quy định thẩm quyền của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao bổ nhiệm các ngạch Kiểm sát viên khi có đủ tiêu chuẩn, điều kiện.
“Quy định này khác với thẩm quyền bổ nhiệm Thẩm phán là phải do Chủ tịch nước bổ nhiệm; do đó, việc quy định Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao có quyền bổ nhiệm vào ngạch cao hơn là phù hợp. Đồng thời, không quy định về việc thi nâng ngạch Kiểm sát viên để bảo đảm phù hợp với việc đổi mới ngạch công chức theo dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi) và thống nhất, đồng bộ với Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (chỉ thi khi bổ nhiệm lần đầu, sau đó xét nâng ngạch)”, Phó Viện trưởng Nguyễn Duy Giảng nêu rõ.
Tuy nhiên, để bảo đảm chặt chẽ, dự thảo Luật đã bổ sung quy định cụ thể các điều kiện bổ nhiệm Kiểm sát viên vào ngạch cao hơn tại khoản 19 Điều 1. Theo đó, việc bổ nhiệm phải bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch, khách quan; thực hiện thông qua quy trình xét chọn; bảo đảm tiêu chuẩn bổ nhiệm của từng ngạch Kiểm sát viên.
Không được xét bổ nhiệm Kiểm sát viên vào ngạch cao hơn đối với trường hợp đang trong thời hạn bị xử lý kỷ luật, trong thời gian bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, trong thời gian thực hiện các quy định liên quan đến kỷ luật theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Việc xét chọn, thi tuyển, bổ nhiệm Kiểm sát viên do Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao quy định.
Tán thành tăng số lượng Kiểm sát viên Viện KSND tối cao
Về tăng số lượng Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao từ 19 người lên tối đa không quá 27 người, Phó Viện trưởng Nguyễn Duy Giảng cho biết, Đảng ủy Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã xây dựng Tờ trình số 07-TTr/ĐU ngày 24/3/2025 báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Tờ trình số 09-TTr/ĐU ngày 28/3/2025 báo cáo Ban Chấp hành Trung ương Đảng về nội dung Đề án tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy Viện Kiểm sát nhân dân theo định hướng không tổ chức cấp huyện.
Trong đó, đã nêu rõ giải pháp về tổ chức bộ máy của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao như sau: “Tăng số lượng Kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tương ứng với số lượng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao tăng lên theo Đề án của Đảng ủy Tòa án nhân dân tối cao (từ 19 người lên 27 người) nhằm bảo đảm nguồn nhân lực để thực hiện nhiệm vụ công tố, kiểm sát xét xử đối với hoạt động của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao”.
Đề án này của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và “Đề án tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy Tòa án nhân dân bảo đảm hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong tình hình mới” của Tòa án nhân dân tối cao đều được trình Bộ Chính trị cho ý kiến vào cùng một thời điểm.
Các nội dung liên quan bổ sung số lượng Kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đều được nêu cụ thể trong từng Đề án, và Bộ Chính trị, Ban Bí thư có Kết luận số 135-KL/TW, Kết luận số 136-KL/TW cùng ngày 28/3/2025 đã đồng ý chủ trương đối với 2 Đề án.
Đồng thời, 2 đề án này đã được trình tại Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII thông qua, bảo đảm thể hiện tương đồng, thống nhất giữa 2 cơ quan để giải quyết thẩm quyền của Tòa án nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao sau khi tổ chức, sắp xếp lại.
Trên cơ sở đó, sau khi thực hiện tổ chức bộ máy mới theo Kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị thì khối lượng công việc của Tòa án nhân dân cấp cao, Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao sẽ được chuyển cho Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đảm nhiệm là tương đương như nhau.
Ở Tòa án nhân dân tối cao tổ chức các Hội đồng xét xử là các Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; do đó, phải là Kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tham gia phiên tòa, giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm.
Vì vậy, Kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cũng cần tăng thêm bảo đảm đủ nguồn nhân lực giải quyết kịp thời, chất lượng đối với khối lượng công việc giám đốc thẩm, tái thẩm tăng thêm do Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao chuyển đến để đáp ứng chỉ tiêu, yêu cầu của Quốc hội.
