Gần đây, ông tạo thêm bước đột phá với sáng chế máy lọc nước biển thành nước ngọt.
Hiệu quả và tiện dụng
Một buổi sáng tại cảng cá Quy Nhơn, từng nhóm thuyền viên hối hả chuẩn bị cho chuyến đánh bắt mới. Những cánh tay chai sạn lướt trên dây thừng, khuôn mặt sạm nắng hiện rõ vết hằn của thời gian. Anh Võ Văn Hận, ngư dân lâu năm tại Kiên Giang kể lại những năm tháng làm nghề trước khi có thiết bị thủy lực hỗ trợ: “Mỗi lần kéo lưới là cả tàu phải gồng sức. Tay cứa vào dây, vai đau nhức vì kéo cả trăm cân cá. Ngư dân chúng tôi thì quen rồi, nhưng cực lắm, có những chuyến biển về mà ai cũng kiệt sức. Chúng tôi mong có công cụ hỗ trợ để công việc đỡ vất vả".
Giờ đây, mong ước ấy trở thành hiện thực nhờ những sáng chế của ông Lê Thêm. Ngư dân không còn phải vật lộn với những trận kéo lưới đầy mồ hôi. Anh Hận chia sẻ, có máy kéo lưới, ngư dân không còn lo chuyện đau tay, cũng không mất sức như trước. Một thuyền viên có thể làm được việc của ba người, công việc đỡ vất vả mà tàu cũng đánh bắt được nhiều cá hơn.
Sinh ra và lớn lên tại vùng biển Bình Định cũ, ông Lê Thêm hiểu rõ nghề của những người làm bạn với sóng gió. Hơn 20 năm trước, bắt đầu từ một xưởng cơ khí nhỏ, ông tự tay chế tạo thiết bị hỗ trợ tàu thuyền. Không vay vốn bên ngoài, ông Thêm từng bước mở rộng quy mô sản xuất bằng chính tâm huyết và đam mê sáng tạo. Những sáng chế đầu tiên ra đời giúp ngư dân giảm sức lao động, hạn chế chấn thương khi kéo lưới. “Tôi không phải ngư dân, nhưng tôi hiểu điều họ cần. Họ không cần thiết bị phức tạp, họ cần thứ dễ dùng, bền, hoạt động tốt giữa biển khơi”, ông Thêm cho biết.
Một trong những sáng chế đáng chú ý nhất của ông Thêm là bộ lái thủy lực điều khiển từ xa, thay thế hoàn toàn kiểu lái dây truyền thống và tạo bước đột phá trong ngành cơ khí-tự động hóa phục vụ tàu thuyền. Thiết bị đã đoạt giải Nhất tại Hội thi sáng tạo tỉnh Bình Định lần thứ 13 năm 2022-2023 nhờ tính ứng dụng đột phá. Bộ lái thủy lực do ông Thêm sáng chế khắc phục được nhược điểm của kiểu lái cơ truyền thống, giúp thuyền viên điều khiển tàu dễ dàng hơn. Với cấu tạo đơn giản, kích thước nhỏ gọn bằng chất liệu inox và thép không gỉ, bộ lái có độ bền cao, chống ăn mòn do nước biển, dễ vận hành, thích nghi tốt với mọi loại tàu cá. Khi điều khiển, người lái tàu có thể đổi hướng, xoay vòng, bẻ lái dễ dàng, đặc biệt hữu ích trong thời tiết xấu, bảo đảm an toàn tối đa. Với khả năng tự động hóa, thiết bị của ông Lê Thêm giúp thay thế lao động thủ công, giảm rủi ro trong điều kiện biển động, tăng năng suất lao động đáng kể.
Hơi thở giữa đại dương
Nếu thiết bị thủy lực giúp ngư dân làm việc nhẹ nhàng hơn, thì máy lọc nước biển của ông Lê Thêm giúp họ tồn tại trên biển dài ngày. Nhận thấy khó khăn về nước ngọt trên tàu đánh cá, ông Thêm nghiên cứu hơn nửa năm để phát triển hệ thống lọc nước biển. Chia sẻ về cơ chế hoạt động, ông Thêm cho biết, nước biển được đẩy qua màng lọc RO, loại bỏ muối và tạp chất, tạo ra nguồn nước sạch, an toàn cho sinh hoạt và có thể sử dụng ngay. Với giá thành khoảng 35 triệu đồng/máy, mỗi giờ máy có thể lọc được 200 lít nước ngọt, giúp tàu tự chủ hoàn toàn nguồn nước khi hoạt động trên biển. Hiện, thiết bị đã được thử nghiệm thực tế, bảo đảm hoạt động ổn định, bền bỉ trong điều kiện biển khắc nghiệt.
Anh Nguyễn Tấn Bình, chủ tàu cá tại tỉnh Bình Định cũ cho biết: "Trước đây, mỗi lần ra khơi đều phải mang theo nước ngọt, mà nếu thiếu là phải bỏ chuyến giữa chừng. Bây giờ có máy lọc nước biển này, chúng tôi đi biển dài ngày cũng không lo nữa. Chỉ cần bấm nút là có nước ngọt". Nhờ sáng chế này, ngư dân có thể kéo dài hành trình đánh bắt.
Năm 2024, công ty của ông Thêm đã được công nhận là doanh nghiệp khoa học và công nghệ của tỉnh với chín sản phẩm gồm: Vô-lăng inox, hộp inox bọc pót lái, ty xi-lanh thủy lực bọc inox, đế inox lắp ty ben, thùng dầu, chân tăng, giải nhiệt nhớt, hột xoài và số ga. Đây là sự công nhận xứng đáng cho kiên trì, nỗ lực không ngừng của ông cùng cộng sự. Cũng trong năm 2024, công ty bán ra thị trường hơn 830 sản phẩm; trong đó có gần 730 sản phẩm khoa học và công nghệ.
Thiết bị của ông Thêm thật sự thay đổi cách ngư dân làm việc, giúp họ giữ sức khỏe, tránh tai nạn, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả kinh tế. Hiện, ông Thêm tiếp tục phát triển các công nghệ mới, nghiên cứu hệ thống lọc nước biển công suất cao hơn, giúp đội tàu đánh bắt xa bờ vận hành dài ngày, đồng thời tích hợp công nghệ giám sát hành trình để quản lý chuyến đi tốt hơn, nhất là ứng dụng năng lượng tái tạo để giảm chi phí vận hành và bảo vệ môi trường biển.
