Bước tiến của chuyên ngành đột quỵ Việt Nam
Đột quỵ não là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế trên toàn thế giới. Mỗi năm trên thế giới có khoảng 12.2 triệu ca đột quỵ mỗi năm. Cứ 3 giây có 1 người bệnh đột quỵ trên thế giới. Những người bệnh sau đột quỵ có tới 71% bị mất khả năng lao động.
Hậu quả của đột quỵ não không chỉ ảnh hưởng ở mỗi gia đình mà còn ảnh hưởng tới những vấn đề mang tính xã hội như gánh nặng y tế và lực lượng lao động, chi phí liên quan tới người bệnh đột quỵ chiếm khoảng 1,Giờ12% GDP toàn thế giới. Do đó, việc nâng cao chất lượng chuyên môn là rất cần thiết để phát triển chuyên ngành đột quỵ nhằm đáp ứng nhu cầu cao cho toàn xã hội.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Duy Tôn - Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai cho biết hiện nay chuyên ngành đột quỵ của Việt Nam đã có những bước tiến mạnh mẽ so với các nước trong khu vực.
Nghiên cứu mới nhất cho thấy có khoảng 60% bệnh nhân sau đột quỵ trở lại cuộc sống bình thường. Trong số 40% còn lại, có khoảng 10% bệnh nhân tử vong, 30% là bị các di chứng tàn phế, gây ra những gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Bác sĩ Tôn nhấn mạnh, để giảm tỷ lệ tử vong và tàn phế do đột quỵ gây ra, điều quan trọng nhất là nâng cao nhận thức của người bệnh đột quỵ phải được đưa đến cơ sở y tế để cấp cứu và điều trị kịp thời trong giờ vàng (3-4,5 giờ kể từ khi khởi phát dấu hiệu đột quỵ đầu tiên). Sự can thiệp nhanh chóng trong khoảng thời gian vàng sẽ quyết định phần lớn đến kết quả điều trị và khả năng hồi phục của người bệnh.
Tiếp đến hệ thống y tế phải hình thành các Khoa, Trung tâm đột quỵ chuyên biệt để nâng cao khả năng khả năng cấp cứu, điều trị cho người bệnh đột quỵ.
Khi bệnh nhân vào viện cấp cứu nếu được tiếp cận ngay bác sĩ chuyên khoa đột quỵ sẽ được điều trị chuyên biệt, giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng và đặc biệt việc quản lý dự phòng cho bệnh nhân sau khi ra viện sẽ tốt hơn nhiều.
 |
Người bệnh đột quỵ nằm tại Bệnh viện Bạch Mai. |
Tuy nhiên, trên thực tế mặc dù Bộ Y tế đã có hướng dẫn tại Thông tư 47 về lộ trình thành lập các Khoa, Trung tâm đột quỵ tại các bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh đến năm 2025, thế nhưng hiện nay tại một số tỉnh, thành phố khu vực miền trung, miền nam... vẫn đang là đơn vị đột quỵ trong chuyên khoa thần kinh, chưa hình thành các khoa hay trung tâm độc lập.
Dự phòng nguy cơ đột quỵ
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Chi - Chủ tịch Danh dự Hội Đột quỵ Hà Nội, Nguyên Giám đốc Trung tâm Cấp cứu A9 Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Đột quỵ là bệnh lý nguy hiểm nhưng hoàn toàn dự phòng được. Những yếu tố nguy cơ của đột quỵ là huyết áp cao, rung nhĩ, bất thường bệnh tim, van tim, béo phì, thừa cân, đái tháo đường…. Để phòng tránh đột quỵ, người có các bệnh lý trên cần kiểm soát tốt, đưa về các chỉ số an toàn.
Ví dụ, người cao huyết áp cần điều trị thường quy huyết áp ở mức dưới 140-85mmhg. Nếu bạn bị bệnh rối loạn mỡ máu, kiểm soát cholesterol xấu (LDL) về mức dưới 2,6mmol/l, nếu có tổn thương mạch máu cần ở mức 1,8mmol/l. Trường hợp đái tháo đường cần điều trị đường huyết về dưới 7mmol/l. Nếu kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ trên, người bệnh tránh được nguy cơ đột quỵ trong tương lai.
Hằng ngày, người dân cần vận động thể dục thể thao; hạn chế ăn mặn, sử dụng các thực phẩm giàu chất béo, cholesterol. Ngoài ra, cần kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện bản thân có bị các bệnh lý như trên không. Các xét nghiệm đường máu, mỡ máu… không tốn kém nhưng giúp dự phòng đột quỵ.
Khi có một trong các biểu hiện giảm thị lực, yếu tay chân, nói ngọng/nói khó, đau đầu, chóng mặt… cần đưa người bệnh đến ngay các đơn vị điều trị đột quỵ để được cấp cứu và điều trị kịp thời.
Để hỗ trợ cho công tác đào tạo nhân lực chuyên ngành đột quỵ, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Duy Tôn cho biết: Ngày 5/11 vừa qua, Bộ Y tế và Hội Đột quỵ TP Hà Nội đã ban hành tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đột quỵ não” do các chuyên gia đầu ngành, có nhiều kinh nghiệm biên tập.
Đây là một tài liệu quan trọng, được xây dựng dựa trên những nghiên cứu và dữ liệu cập nhật nhất, nhằm cung cấp cho đội ngũ y tế một khung hướng dẫn chuẩn mực trong chẩn đoán và điều trị đột quỵ.
Tài liệu này bao gồm các quy trình chẩn đoán, các phương pháp điều trị tối ưu, từ cấp cứu ban đầu đến các phương pháp can thiệp nội khoa và ngoại khoa, cũng như các chỉ dẫn chi tiết cho việc phục hồi chức năng và theo dõi sau điều trị.
“Tôi hy vọng rằng, với bộ tài liệu này, đội ngũ y tế từ Trung ương đến địa phương sẽ có thêm công cụ và kiến thức cần thiết để đưa ra các quyết định điều trị chính xác, giúp nâng cao hiệu quả điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh”, Phó Giáo sư Mai Duy Tôn cho biết.
