Nông nghiệp xanh giảm phát thải hướng tới cạnh tranh toàn cầu

Đổi mới tư duy sản xuất, giảm gánh nặng phát thải khí nhà kính

Theo kết quả kiểm kê khí nhà kính năm 2020, tổng phát thải của Việt Nam đạt khoảng 454,6 triệu tấn CO₂ tương đương, tăng gần gấp đôi so với năm 2010. Trong đó, lĩnh vực nông nghiệp phát thải khoảng 116,51 triệu tấn CO₂, riêng ngành trồng trọt chiếm tới 80%, chủ yếu do sản xuất lúa nước với tập quán canh tác ngập nước liên tục, sử dụng phân bón chưa hợp lý và phương án xử lý rơm rạ còn hạn chế.

Thực trạng này không chỉ tạo áp lực môi trường mà còn khiến nông sản Việt Nam gặp khó khi bước vào các thị trường quốc tế đang đặt ra tiêu chuẩn ngày càng khắt khe về truy xuất carbon, chứng nhận môi trường và phát thải bền vững.

Theo Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung, chuyển đổi mô hình sản xuất trồng trọt theo hướng phát thải thấp là yêu cầu cấp bách và có thể triển khai hiệu quả nếu áp dụng các giải pháp kỹ thuật phù hợp, có khả năng nhân rộng.

Trên tinh thần đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng Dự thảo “Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025-2035”, với mục tiêu tổng thể là thúc đẩy chuyển đổi hệ thống sản xuất trồng trọt theo hướng phát thải thấp, thích ứng biến đổi khí hậu, góp phần thực hiện Đóng góp quốc gia tự quyết định (NDC), nâng cao năng lực cạnh tranh và bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.

Đề án đặt mục tiêu đến năm 2035, trồng trọt sẽ góp phần giảm 30% lượng phát thải khí metan, ít nhất 10% tổng lượng khí nhà kính so với năm cơ sở 2020. Đồng thời xây dựng nhãn hiệu “Phát thải thấp” cho sản phẩm trồng trọt, triển khai ít nhất 15 mô hình sản xuất và 5 mô hình thí điểm phát triển tín chỉ carbon, xây dựng 5 gói kỹ thuật giảm phát thải cho 5 cây trồng chủ lực, thiết lập cơ sở dữ liệu phát thải theo vùng sinh thái và cây trồng, đào tạo cho tối thiểu 3.000 cán bộ, nông dân, doanh nghiệp về kỹ thuật và công cụ đo phát thải.

Tăng giá trị nông sản, hướng đến thị trường toàn cầu

Đề án xác định 7 nhóm nhiệm vụ trọng tâm như hoàn thiện thể chế và công cụ hỗ trợ; phát triển gói kỹ thuật canh tác; chuyển đổi cơ cấu cây trồng; triển khai mô hình theo chuỗi giá trị; vận hành hệ thống MRV (đo lường-báo cáo-thẩm định); nâng cao nhận thức; kết nối thị trường cho sản phẩm phát thải thấp.

Đồng thời, 7 nhóm giải pháp cũng được đề ra nhằm bảo đảm tính đồng bộ, bao gồm: tăng cường năng lực quản lý Nhà nước, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học-công nghệ, tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị, phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu, huy động tài chính, nâng cao năng lực truyền thông và thúc đẩy hợp tác quốc tế.

Tác động kinh tế-môi trường-xã hội của đề án được đánh giá rõ rệt: Áp dụng các kỹ thuật như tưới ngập khô xen kẽ (AWD), sử dụng phân bón hữu cơ, vật tư sinh học có thể giúp nông dân giảm chi phí đầu vào từ 5%-15%. Đồng thời, nông sản có thể tăng giá bán từ 10-25% nhờ truy xuất carbon, đạt chứng nhận môi trường, mở rộng đầu ra đến các thị trường cao cấp như EU, Nhật Bản, Bắc Mỹ. Ước tính, nếu triển khai hiệu quả, đề án có thể giúp giảm từ 8–11 triệu tấn CO₂ tương đương mỗi năm.

Đặc biệt, việc thúc đẩy nông sản phát thải thấp còn góp phần cải thiện độ phì đất, giảm suy thoái tài nguyên, hạn chế ô nhiễm do đốt phụ phẩm, nâng cao sinh kế nông dân, tạo thêm việc làm cho phụ nữ và lao động trẻ ở nông thôn.

Tham gia hội nghị, đại diện Công ty cổ phần Mía đường Lam Sơn đề xuất cần có cơ chế tín chỉ carbon tự nguyện, chính sách hỗ trợ tài chính và tăng giá mua điện từ bã mía để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào năng lượng tái tạo, phát triển công nghệ xanh. Đồng thời, đề xuất phát triển thị trường carbon minh bạch, phù hợp với cung cầu và thông lệ quốc tế.

Thách thức về giảm phát thải trong sản xuất lúa

10/07/2025 16:17

Dự thảo Đề án “Sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025-2035” được kỳ vọng sẽ mở ra một lộ trình bài bản, giúp ngành nông nghiệp Việt Nam chuyển mình mạnh mẽ theo hướng sinh thái, hiện đại và có khả năng hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, góp phần hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.