Phát huy giá trị văn hóa, lịch sử, thúc đẩy du lịch địa phương

Thái phó Trương Hán Siêu tên tự là Thăng Phủ, hiệu Độn Tẩu, người làng Phúc Thành, huyện Yên Ninh, lộ Trường Yên (nay thuộc phường Tây Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình), ông là nhân vật kiệt xuất thời nhà Trần. Thân thế, sự nghiệp của ông gắn liền với những chiến công nổi bật trong các cuộc kháng chiến chống quân Nguyên-Mông, đồng thời ông còn là một trung thần đức độ, có tầm nhìn sâu rộng trong chính trị-quân sự, một trí thức tiêu biểu với những đóng góp xuất sắc về tư tưởng và văn học.

Đáng chú ý, các tác phẩm của danh nhân Trương Hán Siêu như “Bạch Đằng giang phú”, “Dục Thúy Sơn Linh Tế tháp ký” đến nay vẫn là những kiệt tác văn chương Nho học mẫu mực, thấm đẫm tinh thần yêu nước, khí phách anh hùng, tư tưởng văn hóa và niềm tự hào dân tộc.

Theo ông Trương Đình Tưởng, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Ninh Bình, Trương Hán Siêu xuất thân là một môn khách trong phủ đệ của Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, về sau được Trần Hưng Đạo tiến cử với triều đình nhà Trần. Với tài năng, cốt cách và đạo đức thanh cao, ông được vua Trần trọng dụng, giao phó nhiều trọng trách quan trọng của triều đình, góp phần giữ vững nền độc lập, phát triển đất nước trong một thời kỳ nhiều biến động. Đặc biệt, ông làm quan dưới bốn đời vua Trần và được tôn kính như bậc thầy. Sau khi mất, đã ông được vua thăng tước Thái Bảo, Thái Phó và được thờ ở Văn Miếu. Ngoài ra, những tác phẩm văn thơ nổi tiếng của ông đã được đưa vào giảng dạy trong nhà trường từ phổ thông đến bậc đại học và đã có nhiều công trình nghiên cứu, hội thảo khoa học về thân thế và sự nghiệp của ông để làm rõ vai trò, vị trí và những giá trị tư tưởng của ông để lại.

Với vị trí đặc biệt trong dòng chảy văn hóa Ninh Bình và cả nước, Thái phó Trương Hán Siêu đã được tỉnh Ninh Bình vinh danh qua nhiều hình thức như xây dựng đền thờ Thái phó Trương Hán Siêu khang trang tại chân núi Non Nước, nay thuộc phường Hoa Lư, nơi khi xưa ông đã dựng căn nhà nhỏ về ở ẩn. Đây không chỉ là nơi tưởng niệm danh nhân, mà còn là một không gian văn hóa gắn với Di tích Quốc gia đặc biệt núi Non Nước, nơi tổ chức Ngày thơ Nguyên tiêu hằng năm và nhiều hoạt động nhằm tôn vinh văn học-nghệ thuật, truyền thống hiếu học-khoa bảng của vùng đất Ninh Bình.

Bên cạnh đó, tên ông được đặt cho đường phố ở khu vực trung tâm, cho các ngôi trường trên quê hương của danh nhân. Đồng thời, từ năm 1995, tỉnh đã thành lập Giải thưởng Văn học- Nghệ thuật Trương Hán Siêu, xét tặng 5 năm một lần, nhằm động viên, khuyến khích phong trào sáng tạo văn học nghệ thuật và ghi nhận những đóng góp của các văn nghệ sĩ trong tỉnh, góp phần thúc đẩy các văn nghệ sĩ hăng say lao động và có thêm những tác phẩm đầy chất anh hùng ca, giàu tính nhân văn.

Ông Nguyễn Cao Tấn, Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình cho biết, thời gian qua, nhiều cuộc nghiên cứu, hội thảo đã giúp tỉnh có thêm nguồn tư liệu đầy đủ, chính xác về giá trị di sản của danh nhân Trương Hán Siêu. Đây là tài nguyên du lịch lớn để ngành du lịch tỉnh quảng bá, tích hợp các câu chuyện về danh nhân Trương Hán Siêu vào các tour, tuyến du lịch; nhất là các điểm đến liên quan đến ông như núi Non Nước, đền thờ. Đồng thời, tỉnh xây dựng các sản phẩm du lịch trải nghiệm như tham quan di tích, tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp hay tham gia vào các hoạt động văn hóa truyền thống và thưởng thức ẩm thực địa phương; qua đó, không chỉ góp phần phát huy tiềm năng du lịch của tỉnh mà còn góp phần gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc đến với du khách, nhất là đối với thế hệ trẻ.

Bà Hoàng Thị Thu Hằng, Viện Nghiên cứu văn hóa (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) cho rằng, di sản văn hóa Trương Hán Siêu có vai trò quan trọng trong việc thu hút du khách đến với loại hình du lịch văn hóa tâm linh và góp phần phát triển kinh tế-xã hội của Ninh Bình. Để khai thác tối đa tiềm năng này, tỉnh cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quảng bá di sản, cụ thể là tạo trang web và ứng dụng giới thiệu thông tin về di sản Trương Hán Siêu gồm di tích đền, lễ hội, tác phẩm văn học nổi tiếng của ông; cung cấp bản đồ số, thông tin hướng dẫn tham quan cho khách du lịch; đổi mới lễ hội bằng cách bổ sung thêm các hoạt động trải nghiệm như tái hiện lịch sử thời Trần, diễn xướng bài phú, giao lưu văn hóa. Ngoài ra, cần ứng dụng công nghệ thực tế ảo giúp du khách trải nghiệm những trận chiến, những giai thoại về Trương Hán Siêu một cách sống động; tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng thuyết minh, kể chuyện di sản để nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch…

Di sản Trương Hán Siêu không chỉ là một biểu tượng có giá trị lịch sử sâu sắc mà còn giữ vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển du lịch văn hóa-tâm linh tại tỉnh Ninh Bình. Trong bối cảnh phát triển du lịch bền vững, sự kết hợp giữa bảo tồn di sản với hoạt động giáo dục, truyền thông quảng bá và ứng dụng công nghệ hiện đại sẽ góp phần nâng cao hiệu quả khai thác giá trị di sản Trương Hán Siêu trong lĩnh vực du lịch. Đồng thời, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế-xã hội lâu dài trong kỷ nguyên mới dựa trên nền tảng bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc