Theo báo cáo rà soát, quản lý người nghiện của Bộ Công an cho thấy, tình hình nghiện ma túy ở nước ta vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp: người nghiện ma túy đã có ở 100% các tỉnh, thành phố, gần 90% quận, huyện và khoảng 70% số xã, phường, thị trấn trong cả nước; số người tái nghiện vẫn ở tỷ lệ cao... Toàn quốc có 10 địa phương trọng điểm về ma túy, HIV/AIDS. Tại cuộc họp, lãnh đạo nhiều bộ, ngành, địa phương cho rằng, công tác CNMT và QLSCN thời gian qua đã đạt được những kết quả bước đầu, tuy nhiên tình hình vẫn diễn biến phức tạp, còn nhiều hạn chế, vướng mắc; các văn bản quy định liên quan công tác phòng, chống ma túy, cai nghiện chưa đồng bộ; kinh phí và nguồn lực cho công tác phòng, chống ma túy, CNMT giảm; sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương còn thiếu chặt chẽ, chưa đồng bộ; đối tượng nghiện ma túy thường liên quan các hoạt động tệ nạn xã hội, bị kỳ thị và tái nghiện cao; gia đình và bản thân đối tượng nghiện ma túy thường thuộc diện khó khăn do không có khả năng tài chính để cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng và trung tâm; người sử dụng ma túy tổng hợp có xu hướng gia tăng và trẻ hóa... Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất Chính phủ và Quốc hội ban hành Nghị quyết chung về công tác phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm trong tình hình mới để có cơ sở giải quyết bất cập, hạn chế trong hệ thống chính sách pháp luật hiện hành; xem xét đưa vào Chương trình xây dựng luật của Quốc hội khóa XIV dự án Luật Dự phòng và Điều trị nghiện ma túy để thống nhất các quy định pháp luật hiện hành về lĩnh vực cai nghiện (trong đó sửa đổi các Luật Phòng, chống ma túy; Luật Xử lý vi phạm hành chính và các Luật liên quan).
Phát biểu ý kiến kết luận cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết, công tác phòng, chống ma túy, CNMT và QLSCN được Đảng, Nhà nước, các cấp chính quyền quan tâm chỉ đạo, bố trí nguồn lực và kiên trì thực hiện trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, qua rà soát, đánh giá, tình hình buôn bán và sử dụng ma túy vẫn còn diễn biến phức tạp, số người nghiện gia tăng, kết quả cai nghiện hiệu quả không cao. Với thực tế cũng như nhận thức rằng, ma túy không chỉ liên quan sức khỏe, nòi giống mà còn là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới các hành vi tội phạm, làm mất trật tự an toàn xã hội, Nhà nước cũng như cả cộng đồng xã hội đều xác định phải bằng các giải pháp đồng bộ, mạnh mẽ, cụ thể và với tinh thần quyết liệt, kiên trì, lâu dài để bảo đảm thực hiện đạt kết quả cao nhất trong công tác phòng, chống, ma túy, CNMT và QLSCN.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, chúng ta cần tiến hành sơ kết, tổng kết công tác này, nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá nghiêm túc, nguyên nhân và trách nhiệm, trả lời cho được câu hỏi vì sao công tác này chưa hiệu quả, từ đó bổ sung những chỉ đạo, giải pháp mới, phù hợp thực tế; bảo đảm công tác phòng, chống ma túy, công tác CNMT và QLSCN đạt hiệu quả hơn. Thủ tướng nêu rõ, theo Hiến pháp năm 2013, việc hạn chế quyền công dân, quyền con người phải được quy định bởi Luật và phải được quyết định bởi Tòa án. Luật Xử lý vi phạm hành chính mới thông qua đã thể hiện tinh thần này. Tuy nhiên, khi đi vào thực tiễn cuộc sống, có một số điều, quy định giữa luật này và các luật liên quan còn chưa đồng bộ, thậm chí mâu thuẫn, từ đó đặt ra yêu cầu phải kiến nghị xem xét, sửa đổi, vừa bảo đảm quyền con người, quyền công dân, đồng thời phù hợp thực tiễn, bảo đảm lợi ích chung của cộng đồng, xã hội.
Trên tinh thần này, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu các bộ, ngành chức năng cần tiếp tục triển khai quyết liệt các chỉ đạo của Chính phủ liên quan công tác CNMT và QLSCN. Khẩn trương ban hành các văn bản hướng dẫn theo quy định; tăng cường rà soát, nắm chắc số liệu người nghiện, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về công tác phòng, chống ma túy; rút ngắn thời gian lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Cùng với đó, các địa phương cần khẩn trương chuyển đổi một số cơ sở cai nghiện bắt buộc ở các địa phương thành các cơ sở cai nghiện không bắt buộc để tiếp nhận người nghiện ma túy; giải quyết tốt tình trạng người nghiện không được quản lý tại cộng đồng như hiện nay.
Trên cơ sở các đề xuất, kiến nghị của TP Hồ Chí Minh và Hà Nội cũng như đề xuất của các bộ, ngành T.Ư, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành liên quan xây dựng văn bản của Chính phủ báo cáo và kiến nghị Quốc hội theo hai phương án, thứ nhất là cho thí điểm lập Trung tâm tiếp nhận xã hội bắt buộc để tiến hành cắt cơn nghiện, giải độc, tư vấn tâm lý cho người nghiện ma túy trong khi chờ cơ quan chức năng hoàn thiện thủ tục, lập hồ sơ và quyết định đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; hoặc theo hướng thứ hai là kiến nghị cho lùi thời gian thực hiện Điều 103 và Điều 131, Luật Xử lý vi phạm hành chính để sửa đổi, bổ sung một số quy định của luật này.
