Sửa đổi Hiến pháp đáp ứng yêu cầu phát triển mới

Chiều 14/5, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Các đồng chí: Nguyễn Hải Ninh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Tư pháp; Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội; Đặng Hoàng Oanh, Thứ trưởng Tư pháp đồng chủ trì hội nghị.

Việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp cần được tiến hành thận trọng, khách quan, dân chủ, khoa học, hiệu quả

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh, việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp dù ở quy mô, phạm vi nào cũng là một việc hết sức hệ trọng, cần được tiến hành thận trọng, khách quan, dân chủ, khoa học, hiệu quả.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh, chủ trương lần này chỉ sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, tập trung phục vụ thực hiện chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị, bao gồm cả bộ máy chính quyền địa phương các cấp và tổ chức của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Bộ Tư pháp được giao nhiệm vụ tổ chức lấy ý kiến góp ý sửa đổi, bổ sung Hiến pháp như các cơ quan khác, đồng thời thực hiện thêm nhiệm vụ tổng hợp ý kiến của các cơ quan thuộc Chính phủ trong việc lấy ý kiến nhân dân về sửa đổi, bổ sung Hiến pháp.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của hội nghị lần này, với sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, các cơ quan, tổ chức có chuyên môn sâu, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh mong nhận được nhiều ý kiến tâm huyết, chất lượng, đóng góp cho việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp.

Tin liên quan

[Video] Bộ Tư pháp triển khai mười nhóm nhiệm vụ trọng tâm lấy ý kiến sửa đổi Hiến pháp 2013

Theo báo cáo tại hội nghị, sau hơn 11 năm triển khai thi hành, các quy định của Hiến pháp năm 2013 đã tạo cơ sở hiến định quan trọng cho việc kiện toàn tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện các quy định của Hiến pháp và pháp luật liên quan đến Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội và chính quyền địa phương vẫn còn một số vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện, nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển đất nước.

Trong bối cảnh Đảng ta đã chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị bảo đảm yêu cầu tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, Nghị quyết số 60-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII ngày 12/4/2025 đã thống nhất định hướng xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, sắp xếp các tổ chức chính trị-xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ vào Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 trong thời điểm hiện nay là hết sức cần thiết, tạo cơ sở hiến định cho việc thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển đất nước nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc.

Đẩy mạnh phân quyền cho chính quyền địa phương

Góp ý vào dự thảo Nghị quyết, Giáo sư, Tiến sĩ Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội hoàn toàn tán thành chủ trương sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 để đáp ứng yêu cầu sắp xếp lại hệ thống tổ chức và bộ máy hành chính Nhà nước theo hướng tinh gọn, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

Giáo sư, Tiến sĩ Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội phát biểu tại hội nghị. Ảnh: TH.

Đối với việc sửa đổi các quy định về đơn vị hành chính và chính quyền địa phương, Giáo sư Phan Trung Lý cơ bản tán thành với nội dung sửa đổi để thực hiện yêu cầu tinh gọn tổ chức, khắc phục chồng chéo, trùng lặp trong tổ chức, hoạt động của đơn vị hành chính và chính quyền địa phương, bỏ cấp trung gian (cấp huyện), tổ chức chính quyền địa phương phù hợp đặc điểm nông thôn, đô thị và miền núi hải đảo. Khi bỏ cấp huyện, theo ông, cần có hình thức ghi nhận, tuyên dương những cống hiến của cấp huyện trong suốt quá trình xây dựng, bảo vệ Tổ quốc vừa qua.

Tuy nhiên, ông đề nghị, hai cấp hành chính ở địa phương nên là cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và cấp cơ sở (cấp xã). Đồng thời, quy định khái niệm về Uỷ ban nhân dân, Hội đồng nhân dân một cách rộng hơn, chung hơn.

Tại khoản 3 Điều 110 dự thảo Nghị quyết nêu: “Việc xác định các loại đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và trình tự, thủ tục thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính do Quốc hội quy định”.

Theo ông Phan Trung Lý, cần giữ quy định về việc “lấy ý kiến nhân dân đối với việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính” và việc này do Quốc hội quy định.

Về điều khoản thi hành, ông bày tỏ nhất trí nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 và cần chuẩn bị các điều kiện để nghị quyết có hiệu lực thi hành đúng hạn định.

Góp ý vào nội dung liên quan chính quyền địa phương, ông Trần Anh Tuấn, nguyên Thứ trưởng Nội vụ đề xuất nên chăng bổ sung thêm một khoản vào điều 111 dự thảo Nghị quyết như sau: Chính quyền địa phương chỉ tổ chức hai cấp, gồm: Chính quyền cấp tỉnh và chính quyền cấp dưới tỉnh. Như vậy, dù tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có được chia thành phường, xã, liên phường, liên xã, đặc khu hay là tên gọi khác như phủ, trấn, thành phố thì chính quyền địa phương được tổ chức ở đó cũng đều là chính quyền cấp dưới tỉnh và chỉ là một cấp mà thôi.

Ông Trần Anh Tuấn, nguyên Thứ trưởng Nội vụ phát biểu tại hội nghị. Ảnh: TH.

Để từ bỏ tư duy "không biết mà vẫn quản, cái gì không quản được thì cấm"; xóa bỏ tình trạng một việc đã được giao thẩm quyền rồi nhưng vẫn phải hỏi các cơ quan trung ương hoặc các cơ quan liên quan; đồng thời góp phần nâng cao sự tự tin của đội ngũ lãnh đạo, dám quyết, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích phát triển địa phương, theo ông Trần Anh Tuấn, nội dung Điều 112 dự thảo Nghị quyết cần được nghiên cứu sửa đổi mạnh mẽ hơn vấn đề phân quyền giữa Trung ương và địa phương.

Thí dụ khoản 1 Điều 112 quy định: "chính quyền địa phương quyết định các vấn đề của địa phương do luật định" cần được sửa đổi theo hướng “chính quyền địa phương quyết định các vấn đề của địa phương"; sau đó Luật Tổ chức chính quyền địa phương sẽ quy định cụ thể. Hoặc nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương, theo ông, nếu có thể, cần được quy định khái quát ngay tại Hiến pháp này, ít nhất cũng là những vấn đề mang tính nguyên tắc.

Bên cạnh đó, ông Trần Anh Tuấn cũng đề nghị cần chú ý tăng cường vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên, của doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, xã hội nghề nghiệp trong kiểm soát quyền lực khi thực hiện phân quyền mạnh cho chính quyền địa phương và để thực hiện quản trị địa phương hiệu quả.