Xây dựng và hình thành văn hóa tuân thủ pháp luật trong toàn xã hội
Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc nhấn mạnh, thời gian qua, Trung ương đã ban hành 4 Nghị quyết rất quan trọng, được ví như 4 trụ cột chiến lược, nhằm tạo bước đột phá trong quá trình phát triển đất nước thời kỳ mới. Trong đó, Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới đã đề ra nhiệm vụ rõ ràng là phải xây dựng và hình thành văn hóa tuân thủ pháp luật trong toàn xã hội.
“Từ việc thảo luận nội hàm khái niệm cho tới xác định đặc điểm, tiêu chí, phạm vi, cấu trúc văn hóa tuân thủ pháp luật, tọa đàm sẽ làm rõ được điểm chung và điểm riêng với từng đối tượng cụ thể. Thí dụ như trong doanh nghiệp, văn hóa tuân thủ pháp luật cần thể hiện ở ý thức rõ ràng trong việc chống hàng gian, hàng giả, minh bạch thông tin; còn trong đội ngũ cán bộ, công chức thì tiêu chí là tính chuyên nghiệp, hiện đại, tận tụy, liêm chính…” Thứ trưởng nhấn mạnh.

Đóng góp ý kiến tại Tọa đàm, một số chuyên gia nhận định, trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền trong thời đại mới, việc kiến tạo và duy trì văn hóa tuân thủ pháp luật được xem như là nhiệm vụ chiến lược. Văn hóa tuân thủ pháp luật phải là một bộ phận hợp thành của văn hóa pháp lý và đồng thời là một yếu tố cấu thành trong tổng thể nền văn hóa của xã hội. Chỉ khi pháp luật được tôn trọng, thực hiện một cách tự giác, văn hóa tuân thủ mới thực sự trở thành nền tảng cho sự phát triển dân chủ, kỷ cương và công bằng trong xã hội. Văn hóa tuân thủ pháp luật cũng phải trở thành động lực nội sinh thúc đẩy sự phát triển bền vững, dân chủ và văn minh.
Văn hóa tuân thủ pháp luật phải trở thành thói quen, nếp sống
Theo Tiến sĩ Phạm Thị Thanh Hương, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội, văn hóa tuân thủ pháp luật cần được coi là có vai trò quan trọng không thể thiếu trong sự nghiệp xây dựng, hoàn thiện pháp luật, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật. Việc phát triển văn hóa tuân thủ pháp luật vừa nhằm tạo động lực nâng cao tri thức pháp luật, hướng tới ứng xử, quan hệ với pháp luật một cách văn minh, phù hợp với giá trị chân-thiện-mỹ; vừa góp phần khơi dậy và lan tỏa các giá trị tốt đẹp của văn hóa pháp luật trong cộng đồng và toàn xã hội.
Ông Nguyễn Chính Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh cho rằng, các yếu tố ảnh hưởng đến việc hình thành và duy trì văn hóa tuân thủ pháp luật gồm hệ thống pháp luật và chất lượng thể chế, trình độ dân trí và năng lực nhận thức về pháp luật, vai trò của giáo dục và truyền thông pháp luật, môi trường xã hội và chuẩn mực cộng đồng niềm tin vào pháp luật và công lý xã hội.
Đại diện Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh đề xuất một số giải pháp xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật trong đó tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật dễ hiểu, dễ tiếp cận, công khai, minh bạch, sát thực tế và bảo đảm tính công bằng tạo lập môi trường pháp lý thuận lợi, thân thiện và hỗ trợ để thúc đẩy văn hóa tuân thủ pháp luật.
Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc nhấn mạnh, người dân là trung tâm nên nội hàm khái niệm văn hóa tuân thủ pháp luật phải giúp người dân hiểu rõ, hiểu đúng.

“Để tạo nên văn hóa tuân thủ pháp luật phải có đủ hai yếu tố cần và đủ. Điều kiện cần là pháp luật, điều kiện đủ phải là hành vi tự giác, chủ động và trở thành thói quen, nếp sống hằng ngày, từ đó nâng lên thành văn hóa. Như vậy sẽ bao hàm thành văn hóa tuân thủ pháp luật. Có ý thức tuân thủ pháp luật mới chỉ là một phần của văn hóa, do đó cần phải có hành vi của các chủ thể, cá nhân… đưa việc tuân thủ trở thành thói quen hằng ngày, từ đó hình thành khái niệm văn hóa tuân thủ pháp luật”, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc nhấn mạnh.
Thứ trưởng cho rằng, để nâng cao văn hóa tuân thủ pháp luật cần tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật từ gia đình tới nhà trường; hoàn thiện Cổng pháp luật quốc gia; đổi mới công tác truyền thông chính sách, phổ biến giáo dục pháp luật; nâng cao tính gương mẫu của chính đội ngũ cán bộ, công chức, đảng viên trong thực thi công vụ, chấp hành pháp luật; gắn kết chặt chẽ xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật với giáo dục đạo đức, lối sống, xây dựng văn hóa con người; khơi dậy vai trò chủ thể của nhân dân trong việc kiến tạo và thực hành văn hóa tuân thủ pháp luật.