Khối EFTA và Việt Nam nhất trí hướng tới ký Hiệp định thương mại tự do

Khối EFTA được các nước châu Âu không tham gia Liên hiệp châu Âu (EU) thành lập ngày 3-5-1960 và sau nhiều thay đổi hiện tại khối EFTA có bốn thành viên chính thức là Thụy Sĩ, Na Uy, Iceland và Lich-ten-xtanh.

Trên cơ sở tiềm năng hợp tác kinh tế giữa EFTA và Việt Nam cũng như nhu cầu của các doanh nghiệp, nhà đầu tư, từ năm 2009, lãnh đạo cấp cao của Việt Nam và EFTA đã nhất trí sẽ nâng tầm hợp tác kinh tế thông qua việc đàm phán và ký kết một Hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và khối EFTA. Được sự phê duyệt và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, từ ngày 22 đến 25-5-2012, Việt Nam đã tiến hành đàm phán phiên đầu tiên Hiệp định Thương mại tự do với khối EFTA và tới nay hai bên đã trải qua bảy phiên đàm phán FTA.

Trong khuôn khổ đàm phán các Hiệp định thương mại tự do với các đối tác, các nước châu Âu, như EU và EFTA, đã thường xuyên đưa ra yêu cầu về bảo hộ chỉ dẫn địa lý (GI) và đối với Việt Nam cũng không là ngoại lệ.

Tuy vấn đề bảo hộ chỉ dẫn địa lý là tương đối mới đối với Việt Nam, nhưng trong thực tế Việt Nam đã thực hiện việc bảo hộ chỉ dẫn địa lý đối với một số sản phẩm theo yêu cầu của một số nước đối tác và cũng có yêu cầu được bảo hộ chỉ dẫn địa lý đối với một số mặt hàng nông sản tiêu biểu, có uy tín. Đối với EU, Việt Nam đã đăng ký thành công bảo hộ GI nước mắm Phú Quốc vào năm 2012.

Để được bảo hộ về chỉ dẫn địa lý, ngoài việc đăng ký theo đúng yêu cầu và thủ tục của nước sẽ bảo hộ là cách đúng chuẩn nhưng khá phức tạp và kéo dài (tới ba năm như Việt Nam đã đăng ký tại EU cho nước mắm Phú Quốc), trong thực tế thương mại quốc tế hiện đại, một số nước đã thỏa thuận về bảo hộ GI đối với một số sản phẩm cụ thể khi đàm phán các thỏa thuận thương mại, như đàm phán gia nhập WTO, các Hiệp định Thương mại tự do (FTA), các hiệp định hợp tác, đối tác...

Nhằm giới thiệu về hệ thống bảo hộ chỉ dẫn địa lý đang được áp dụng tại các nước thành viên EU và Khối EFTA, ngày 27-5-2014, tại Hà Nội, Bộ Công thương phối hợp với Cục Sở hữu trí tuệ và Ban thư ký EFTA tổ chức Hội thảo về “Chỉ dẫn địa lý”.

Hội thảo là cơ hội để các cơ quan, tổ chức liên quan của Việt Nam hiểu rõ hơn về hệ thống bảo hộ và đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý của các nước EFTA và mối quan hệ giữa bảo hộ chỉ dẫn địa lý của EFTA với bảo hộ chỉ dẫn địa lý của EU. Đồng thời, các địa phương sẽ hiểu biết rõ hơn về việc đăng ký bảo hộ GI tại châu Âu và sẽ chủ động hơn trong việc đưa ra đề xuất bảo hộ GI đối với các sản phẩm của Việt Nam. Đây cũng là diễn đàn để Việt Nam trình bày quan điểm về bảo hộ chỉ dẫn địa lý ở Việt Nam.

Tham dự hội thảo có hơn 50 đại biểu là các nhà quản lý, chuyên gia trong và ngoài nước, hiệp hội sản xuất sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý trên cả nước như sản phẩm vải thiều Lục Ngạn, chè Mộc Châu, nón Huế, cà phê Buôn Ma Thuột…

Chỉ dẫn địa lý là những từ, tên gọi, dấu hiệu, biểu tượng, hình ảnh được sử dụng để chỉ ra rằng sản phẩm có nguồn gốc tại quốc gia, vùng lãnh thổ hoặc địa phương mà đặc trưng về chất lượng, uy tín, danh tiếng hoặc các đặc tính khác của loại hàng hóa này có được chủ yếu là do nguồn gốc địa lý tạo nên.

Khái niệm về bảo hộ chỉ dẫn địa lý đã hình thành ở Pháp vào đầu thế kỷ XX, được biết đến là Tên gọi Xuất xứ hàng hóa. Sau đó, nó được nâng lên tầm quốc tế, đặc biệt trong Cộng đồng châu Âu, và được thừa nhận năm 1994 bởi Hiệp định về những vấn đề liên quan đến thương mại của Quyền Sở hữu trí tuệ (TRIPS) trong khuôn khổ Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Hiệp định này thiết lập các tiêu chuẩn để quy định về bảo hộ và thực thi sở hữu trí tuệ quốc tế, xây dựng các tiêu chuẩn quốc tế tối thiểu đối với chỉ dẫn địa lý. Bảo hộ chỉ dẫn địa lý tức bảo hộ độc quyền của cư dân thuộc một vùng sử dụng chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm có nguồn gốc từ vùng đó.