1. Ignacio Ezcurra đến Việt Nam vào ngày 24/4/1968. Chỉ vỏn vẹn hai tuần sau đó, sáng ngày 8/5/1968, ông bị mất tích ở khu vực Chợ Lớn và đến nay, thông tin cụ thể về vụ mất tích này vẫn chưa được sáng tỏ. Gia đình vẫn chưa được gặp lại ông, ngoại trừ việc đón nhận di vật ông để lại trong một khách sạn ở Sài Gòn, như tư trang, phương tiện tác nghiệp với chiếc máy ảnh Pentax Honeywell H3, máy đánh chữ Olivetti Lettera 32, thẻ nhà báo, bản đánh máy bài báo dang dở…
Nhà làm phim Ricardo Preve cho biết, quá trình tìm hiểu về nhân vật giúp ông hiểu rằng, lý do hối thúc Ignacio Ezcurra liên tục đề xuất với tòa soạn cho phép ông đến Việt Nam là từ thông tin trên truyền thông quốc tế về sự mất tích của một số nhà báo Anh và Australia tại chiến trường miền nam Việt Nam. Là một đồng nghiệp, Ignacio Ezcurra muốn tìm câu trả lời phía sau những bí ẩn, những dấu hỏi hàm chứa sự rủi ro của nghề nghiệp trong môi trường làm việc khắc nghiệt nhường ấy. “Trên hết, ông muốn tìm hiểu sự thật về cuộc chiến tranh này, dẫu trong hoàn cảnh vô cùng nguy hiểm”, ông Ricardo Preve bày tỏ. Tên hiện tại của bộ phim, “A Prive We Have to Pay” (tạm dịch: Cái giá mà chúng ta phải trả) được trích dẫn từ câu nói của Ignacio Ezcurra trong một cuốn băng ghi hình mà gia đình ông cung cấp cho đoàn làm phim, trong đó, ông nói về rủi ro tác nghiệp của nhà báo với quyết định dấn thân phản ánh câu chuyện về những thời điểm, sự kiện quan trọng của lịch sử nhân loại.
2. Đã qua hơn tám tháng, ngày nào, Ricardo Preve cũng làm việc cho dự án phim từ 6 giờ sáng đến khoảng 21 giờ tối. Ông tìm kiếm tư liệu về Ignacio Ezcurra ở rất nhiều nguồn khác nhau, đa dạng hình thức lưu trữ: Sách, bài báo, băng ghi hình, ghi âm mà một số thành viên gia đình nhân vật trao cho ông; dữ liệu từ thời sinh viên báo chí của nhân vật tại Đại học Missouri (Columbia, Hoa Kỳ), các chuyến đi thăm và làm việc của nhân vật tại khu vực Trung Đông, năm 1965 và tại Hoa Kỳ năm 1967…
Đặc biệt, ông đã có một cộng sự với nhiều điểm tương đồng về tính cách và ham muốn tìm hiểu hiện thực khách quan dẫu phải vượt qua những chướng ngại: Clara Preve-Durrieu, phóng viên tại châu Âu của báo The New York Sun, một người cháu họ của ông. Cô giữ vai trò người dẫn chuyện và thực hiện một số cuộc phỏng vấn trong cuốn phim tài liệu này. Clara Preve-Durrieu đã có thời gian tác nghiệp ngay tại hiện trường chiến sự ở Ucraina, cuối năm 2023. Điều đó khiến Ricardo Preve suy nghĩ nhiều về sự mạnh mẽ trong tính cách và tinh thần dấn thân của một nhà báo tuổi đời rất trẻ, tương tự như Ignacio Ezcurra hơn 50 năm về trước. Thời điểm có mặt tác nghiệp tại chiến trường miền nam Việt Nam, Ignacio Ezcurra mới 29 tuổi. “Suốt thời gian qua, tôi luôn cảm thấy nhân vật của tôi đang dõi theo dự án phim, quan sát và đồng hành cùng chúng tôi. Bộ phim là một hành trình đi tìm sự thật về một người Argentina cũng đi tìm sự thật trong chiến tranh tàn khốc, dẫu đó là ở tận Việt Nam xa xôi. Bởi vậy, câu chuyện về con người ấy cần được kể lại, tiếng nói của con người ấy cần được lắng nghe, nhất là trong bối cảnh thế giới hôm nay”, Ricardo Preve bày tỏ.
Phần ghi hình tại Argentina đã được hoàn tất trước khi đoàn làm phim đến Việt Nam. Tại Thành phố Hồ Chí Minh và vùng Đồng bằng sông Cửu Long, đoàn làm phim có sự đồng hành của đơn vị sản xuất địa phương, Công ty 2BIG Production. Từ ngày 25/6 đến đầu tháng 7, đoàn sẽ có nhiều buổi ghi hình bối cảnh, phỏng vấn một số nhân chứng chiến tranh quanh khu vực Chợ Lớn, thăm lại nơi Ignacio Ezcurra thực hiện cuộc phỏng vấn cuối cùng trước khi mất tích, khách sạn nơi ông từng cư ngụ khi tác nghiệp. Những nơi chốn đó vẫn thế, như hồi Ignacio Ezcurra hiện diện, nhưng cũng đã nhiều đổi thay sau hơn 50 năm. Bởi vậy, việc có thể truyền tải được không khí cuộc sống của Sài Gòn-Thành phố Hồ Chí Minh hôm nay với tất cả hương vị, mùi vị, thanh âm thấm đẫm vẻ đẹp tinh thần Việt Nam khuyến khích và truyền cảm hứng cho Ricardo Preve rất nhiều. Như ông nói, ông và đoàn làm phim đến Việt Nam để cảm nhận, để thấy, để lắng nghe và được sống trong mối liên tưởng giữa hiện tại tươi đẹp, náo nhiệt với quá khứ đau thương bởi chiến tranh, tại chính nơi mà nhân vật của bộ phim từng sống, từng nếm trải, từng dấn thân…
Sự chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng về nhân sự, thủ tục hành chính và trang thiết bị tại địa phương của đơn vị đồng hành sản xuất đóng vai trò quan trọng giúp Ricardo Preve hy vọng vào kết quả tốt đẹp của bộ phim. Ông đã có kế hoạch sẽ gửi phim tham gia nhiều liên hoan phim quốc tế, sau khi hoàn thành phần hậu kỳ, dự kiến trong tháng 4/2026.
Được biết, đầu năm 2018, hai người con và một người cháu ngoại của nhà báo Ignacio Ezcurra đã đến thăm Việt Nam và trao tặng Bảo tàng Chứng tích chiến tranh tại Thành phố Hồ Chí Minh một số kỷ vật mà ông để lại, trong đó có chiếc máy ảnh Pentax Honeywell H3. Người cháu ngoại đã sử dụng chiếc máy ảnh này để ghi lại hình ảnh cuộc sống tại Việt Nam trong suốt chuyến đi. Hơn một năm sau, những hình ảnh ở mặt trận Huế, Sài Gòn năm 1968 do Ignacio Ezcurra ghi lại đã được trưng bày bên cạnh hình ảnh Sài Gòn-Thành phố Hồ Chí Minh 50 năm sau, do cháu ngoại của ông ghi lại với cùng một chiếc máy ảnh-chứng nhân lịch sử. Triển lãm do Đại sứ quán Argentina và Bảo tàng Chứng tích chiến tranh tổ chức, nhan đề “Câu chuyện từ chiếc máy ảnh”, đã diễn ra từ ngày 9/7 đến 30/8/2019.
Nhà làm phim Ricardo Preve sinh năm 1957, tại Buenos Aires, Argentina. Ông vốn học về nông học và lâm nghiệp tại Trường đại học công lập Virginia Tech, bang Virginia, Hoa Kỳ, có nhiều năm làm việc trong lĩnh vực này trước khi quyết định theo đuổi sự nghiệp làm phim tài liệu, kể từ năm 2001. Ông là tác giả của hơn 30 bộ phim, trong đó, có chín phim đã giành được nhiều giải thưởng quốc tế. Có thể kể đến: Sometime, Somewhere (Đôi khi, nơi nào đó, năm 2023), From Sudan to Argentina (Từ Sudan tới Argentina, năm 2022), Coming Home (Về nhà, năm 2018).
