Trên khu đất đồi thoai thoải ở bản Lầm, xã Hạnh Lâm, những luống chè cổ như được khoác màu áo mới. Không còn cảnh phun thuốc sâu ào ạt, không còn đổ phân hóa học mỗi vụ, một số hộ dân đang thử nghiệm chăm chè theo hướng hữu cơ: chỉ dùng phân ủ mục, nuôi cỏ giữ đất, để cây chè “tự mình chống chọi với sâu bệnh bằng cách sống khỏe”.
Ông Nguyễn Thanh Đức - xã Hạnh Lâm chia sẻ: “Sản lượng có giảm, nhưng giá bán cao hơn gấp đôi. Đất đai cũng đỡ bạc màu hơn”.
Với nông dân ở Hạnh Lâm, sản xuất hữu cơ không còn là khái niệm xa vời mà là con đường thiết thực để nâng giá trị sản phẩm, bảo vệ sức khỏe và giữ lại sự sống cho đất.
Không chỉ chè, Hạnh Lâm và vùng Thanh Chương rộng lớn đang nổi lên với mô hình cam, bưởi hữu cơ. Một trong những người tiên phong làm nông nghiệp hữu cơ ở Thanh Chương là anh Trần Điện Vi-nông dân xã Hạnh Lâm. Trên 5 ha đất đồi của gia đình, anh Vi chuyển toàn bộ sang trồng cam theo hướng hữu cơ, nói không với phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, chất kích thích. Thay vì dọn sạch cỏ, anh để cỏ mọc tự nhiên, tận dụng sinh khối để giữ ẩm và cân bằng hệ vi sinh. Nhờ đó, vườn cam cho quả ngọt thanh, vỏ thơm, sạch đến mực “ăn được cả vỏ” được thị trường phía bắc và xuất khẩu ưa chuộng, đặt mua tận gốc. Anh Trần Điển Vi từng được nhắc đến là “cú hích” truyền cảm hứng cho người dân địa phương khi vườn cam hữu cơ của anh đạt doanh thu khoảng 2,5-3 tỷ đồng/năm, với lợi nhuận cả tỷ đồng từ 5 ha cam đạt chứng nhận hữu cơ VietGAP và OCO.
Cam hữu cơ, bưởi hữu cơ, gà cỏ hữu cơ… đang dần trở thành những từ khóa mới trong canh tác của nông dân nơi đây. Tại xã Thanh Liên (cũ), hơn 40 ha bưởi và 10 nghìn con gà đã được nuôi trồng theo quy trình hữu cơ. Những tín hiệu tích cực ấy đang lan dần về Hạnh Lâm.
Khác với nhiều nơi chỉ dừng lại ở cổ vũ, huyện Thanh Chương cũ đã ban hành hẳn một đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ gắn với chuỗi giá trị. Từ các chuyến học tập kinh nghiệm ở một số tỉnh đến những mô hình chè hữu cơ, chăn nuôi công nghệ cao, nông dân được hỗ trợ từng bước để không đơn độc trên hành trình chuyển đổi.
Tại Hạnh Lâm, chính quyền địa phương định hướng rõ: Chọn những cây trồng có thế mạnh như chè, cam, rau màu để làm hạt nhân chuyển đổi; không làm đại trà mà làm chắc từ các mô hình điểm, rồi lan rộng. Với hơn 400 ha chè hiện có, đây là “của để dành” lý tưởng để phát triển sản xuất hữu cơ bài bản, gắn với thương hiệu vùng miền.
Sản xuất hữu cơ giúp giá bán cao hơn, sản phẩm dễ truy xuất nguồn gốc và có thể bước vào các thị trường khó tính. Nhưng giá trị lớn hơn, theo lời người dân, là sự thay đổi trong tư duy: Không còn chạy theo năng suất tức thời, mà học cách tính lâu dài, giữ đất, giữ sức khỏe, giữ sự sống cho thế hệ sau.
