Nâng cao chất lượng dịch vụ đăng kiểm phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, hướng tới chuẩn quốc tế

Thực hiện nhiệm vụ được Chính phủ giao tại Nghị định số 36 ngày 29/5/1995 về bảo đảm an toàn giao thông đường bộ và trật tự an toàn giao thông đô thị, chỉ trong hai tháng (từ cuối tháng 5 đến 1/8/1995), đúng 7 giờ sáng 1/8/1995, 62 trạm đăng kiểm trên cả nước đồng loạt bắt đầu hoạt động. Đây là một kỳ tích mang dấu ấn đặc biệt của ngành đăng kiểm, thể hiện quyết tâm chính trị và khả năng hành động nhanh chóng, linh hoạt trong thực hiện nhiệm vụ mới, đồng thời là nền tảng cho sự hình thành và phát triển của hệ thống trung tâm đăng kiểm xe cơ giới trên toàn quốc.

Theo Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Tô An, 30 năm qua là hành trình đáng tự hào của đăng kiểm phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. Với sự hỗ trợ từ tiến bộ khoa học-công nghệ, hệ thống đăng kiểm đã có sự thay đổi toàn diện việc tin học hóa mạng lưới, xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung, ứng dụng phần mềm chuyên ngành. Đến năm 2001, mạng lưới kiểm định từng bước được hoàn thiện, cả nước có 78 trung tâm đăng kiểm và 100% đã được cơ giới hóa.

Năm 2003, Việt Nam chính thức gia nhập Tổ chức Đăng kiểm ô-tô Quốc tế (CITA), đánh dấu bước tiến lớn trong hội nhập quốc tế. Năm 2006, Cục Đăng kiểm Việt Nam vinh dự đăng cai tổ chức Hội nghị thường niên và Hội nghị Đại hội đồng Hiệp hội đăng kiểm ô-tô quốc tế lần thứ 12 tại Hà Nội.

Hiện nay, Việt Nam là thành viên tích cực và giữ vai trò Chủ tịch nhóm tư vấn CITA khu vực châu Á-Australia. Qua đó, khẳng định vị thế và tiếng nói của Việt Nam trên diễn đàn kiểm định phương tiện toàn cầu.

Trong lĩnh vực môi trường, việc kiểm soát khí thải phương tiện lưu hành đã được triển khai từ năm 2006 và mở rộng ra toàn quốc từ năm 2008. Việc chuẩn bị triển khai công tác kiểm định khí thải đối với xe mô-tô, xe gắn máy sắp tới cũng là minh chứng cho nỗ lực không ngừng của ngành đăng kiểm trong bảo vệ môi trường sống bền vững.

Trải qua 30 năm hình thành và phát triển, với xuất phát điểm chỉ từ một nền tảng gần như con số 0 vào năm 1995, nay Cục Đăng kiểm Việt Nam đã vươn lên trở thành một hệ thống chuyên nghiệp, hiện đại, có tính kết nối và phục vụ rộng khắp trên toàn quốc; bao gồm các đơn vị chuyên môn của cục, các cơ sở đăng kiểm xe cơ giới đang hoạt động và có 1.920 đăng kiểm viên kiểm định xe cơ giới, xe máy chuyên dùng trong tổng số hơn 2.000 đăng kiểm viên làm việc trong lĩnh vực đăng kiểm phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.

Năng lực kiểm định của toàn hệ thống hiện nay đã bảo đảm phục vụ cho công tác kiểm định phương tiện trên toàn quốc, hàng năm kiểm định hơn 5 triệu lượt phương tiện; đánh giá hàng trăm cơ sở sản xuất và cấp ra hàng nghìn báo cáo thử nghiệm xe, linh kiện, phụ tùng; kiểm tra, cấp chứng nhận cho hàng trăm nghìn phương tiện nhập khẩu.

Hằng năm, qua công tác đăng kiểm, đã phát hiện hàng trăm nghìn phương tiện không đủ điều kiện, góp phần quan trọng trong việc bảo đảm chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện, giảm thiểu tai nạn giao thông bởi yếu tố kỹ thuật; giúp Đăng kiểm Việt Nam hoàn thành sứ mệnh “người gác cổng thầm lặng” bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân và doanh nghiệp.

Tuy nhiên, ngành đăng kiểm hiện vẫn còn không ít khó khăn, trở ngại khi hạ tầng công nghệ thông tin lạc hậu, nhiều phần mềm sử dụng lâu năm không còn phù hợp với các yêu cầu mới; giá dịch vụ kiểm định hơn 10 năm không thay đổi, trong khi chi phí vận hành tăng cao; nhiều thiết bị kiểm tra đã sử dụng lâu năm xuống cấp nhưng chưa có kinh phí thay thế; tình trạng thiếu hụt đăng kiểm viên kinh nghiệm dẫn đến quá tải công việc tại các cơ sở đăng kiểm và Phòng Chất lượng xe cơ giới (VAQ), Trung tâm thử nghiệm xe cơ giới (VMTC), Trung tâm thử nghiệm khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (NETC).

Bên cạnh đó, công tác kiểm định khí thải xe mô-tô, xe gắn máy, chuyển đổi xanh, phát triển phương tiện sử dụng năng lượng sạch cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về nguồn lực, chính sách và công nghệ.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Chiến Thắng tri ân sự quan tâm, chỉ đạo, hỗ trợ, giúp đỡ của lãnh đạo Bộ Xây dựng, các cơ quan, đơn vị trong Bộ Xây dựng, các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp cũng như tập thể cán bộ, đảng viên, công nhân viên ngành đăng kiểm trong suốt những năm qua.

Ông Thắng cho biết, thời gian tới, lĩnh vực đăng kiểm sẽ tiếp tục đổi mới toàn diện, hướng đến sự phát triển bền vững. Trong đó, chú trọng đổi mới toàn diện ngay từ mô hình tổ chức theo hướng tách bạch giữa chức năng quản lý Nhà nước và cung cấp dịch vụ kỹ thuật.

Tiếp tục nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật theo hướng lấy người dân và doanh nghiệp là trung tâm phục vụ, bảo đảm duy trì và phát huy vai trò quản lý nhà nước nhưng phải tạo mọi điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh được phát triển tốt nhất có thể.

Nghiên cứu, tiếp thu, học tập mô hình đăng kiểm của các nước tiên tiến để vận dụng áp dụng phù hợp với thực tế của Việt Nam, đặc biệt là với mô hình hoạt động kiểm định xe cơ giới phải bảo đảm phát triển đúng, cạnh tranh lành mạnh.

Cùng với đó, khẩn trương đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác đăng kiểm. Xây dựng cơ chế chính sách phù hợp để khuyến khích phát triển các trung tâm đăng kiểm đạt chuẩn quốc tế, đáp ứng cho việc kiểm tra xe điện, kiểm tra phanh, khí thải ở chế độ có tải…

Lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam nhấn mạnh, hệ thống đăng kiểm sẽ đồng hành cùng mục tiêu phát triển xanh, bền vững, đặc biệt trong việc kiểm soát khí thải, thúc đẩy phương tiện sử dụng năng lượng xanh, năng lượng sạch, thân thiện với môi trường. Với phương châm “lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ”, hệ thống đăng kiểm thời gian tới cần tiếp tục cải cách mạnh mẽ hơn nữa, tăng cường minh bạch, phục vụ người dân.