Phát huy lợi thế, vươn lên tầm cao mới

Để hiện thực hóa mục tiêu này, song song với phát huy các nguồn lực, thành phố phải giải quyết hiệu quả bài toán về quy hoạch, khơi thông các điểm nghẽn bằng tầm nhìn hiệu quả, dài hạn.

Tầm nhìn chiến lược

Thực hiện Nghị quyết số 202/2025/QH15 của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, chính quyền, người dân kỳ vọng vào một “siêu đô thị” Thành phố Hồ Chí Minh sau hợp nhất ba địa phương (Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu). Kỳ vọng ấy hoàn toàn có cơ sở khi đây là các địa phương năng động, có tốc độ tăng trưởng nhanh trong vùng cũng như cả nước. Trong đó, tỉnh Bình Dương (cũ) là trung tâm đô thị, công nghiệp, dịch vụ hiện đại, mang tầm khu vực và quốc tế.

Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (cũ) là trung tâm kinh tế biển quốc gia, trung tâm dịch vụ hàng hải của khu vực Đông Nam Á, trung tâm dịch vụ chất lượng cao đẳng cấp quốc tế, một trong những trung tâm công nghiệp lớn của Đông Nam Bộ. Thành phố Hồ Chí Minh (cũ) là đầu tàu, trung tâm kinh tế lớn của cả nước với mục tiêu, tầm nhìn đến năm 2060 sẽ là thành phố toàn cầu, văn minh, hiện đại, nghĩa tình, có trình độ phát triển ngang tầm các đô thị trên thế giới, là trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ của châu Á. Thành phố sẽ là cực tăng trưởng, động lực thúc đẩy phát triển phía nam và cả nước. Theo ước tính, Thành phố Hồ Chí Minh mới sẽ có GRDP lớn nhất cả nước, đạt khoảng 2,717 triệu tỷ đồng (24% GDP của cả nước); diện tích 6.772km2; dân số hơn 13 triệu người.

Tầm nhìn quy hoạch và các động lực phát triển kinh tế của Thành phố Hồ Chí Minh sau sáp nhập

17/06/2025 13:01

Với vị thế, vai trò trung tâm vùng và tầm nhìn chiến lược dài hạn, thành phố đã quy hoạch, phát triển theo mô hình đô thị đa trung tâm, hình thành các khu đa chức năng nhằm thúc đẩy tương tác trong phát triển kinh tế-xã hội và liên kết hiệu quả với các địa phương lân cận. Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường nhận định, với đồ án điều chỉnh quy hoạch mới được phê duyệt sẽ tạo cơ sở pháp lý vững chắc, là kim chỉ nam để thành phố phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế nhằm cụ thể hóa các mục tiêu phát triển bền vững cho thành phố và Vùng kinh tế trọng điểm phía nam. Quy hoạch này giúp thành phố phấn đấu trở thành 1 trong 100 thành phố đáng sống nhất thế giới trong tương lai.

Khơi thông các nguồn lực

Tiềm năng, dư địa nhiều nhưng Thành phố Hồ Chí Minh cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách. Trước sáp nhập, các địa phương vẫn tồn tại nhiều vấn đề chưa giải quyết xong như: Quy hoạch thiếu tích hợp; hạ tầng quá tải; tính liên kết vùng chưa hiệu quả; năng lực điều hành dàn trải... Bối cảnh đó đòi hỏi sự tái thiết mô hình phát triển và đổi mới cách thức điều hành. Nói cách khác, muốn quản trị một đại đô thị, nhất thiết phải có những cách tiếp cận hiệu quả hơn.

Tiến sĩ Trần Du Lịch-Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai Nghị quyết số 98 của Quốc hội chia sẻ: Thành phố hiện có vị thế về kinh tế-xã hội chưa nơi nào có được nhưng để đạt mục tiêu đề ra cần một định hướng rõ ràng và thống nhất để làm kim chỉ nam cho sự phát triển; đồng thời tránh tình trạng chồng chéo gây lãng phí nguồn lực. Nội tại ba quy hoạch của ba địa phương (cũ) cũng đã bảo đảm các yếu tố về hiệu quả, bền vững, song bài toán đặt ra là thành phố sẽ căn chỉnh ra sao để tạo nên một thể thống nhất khi “nhập” lại. Cụ thể hơn, tỉnh Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu trước đây đã quy hoạch và hình thành vành đai đô thị công nghiệp dịch vụ.

Sau sáp nhập, thành phố chỉ cần phát triển các khu đô thị công nghệ cao với các lĩnh vực đã quy hoạch để tiếp nối cho bản quy hoạch này. Trong đó, thành phố cần quan tâm vấn đề kết nối cơ sở hạ tầng bởi công tác này có hiệu quả thì mới khơi thông, phát huy được thế mạnh của mỗi vùng, mỗi lĩnh vực.

Đồng quan điểm, Tiến sĩ, Kiến trúc sư Lê Quốc Hùng, Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia, Bộ Xây dựng cho rằng, để phát triển bền vững và cạnh tranh quốc tế, thành phố phải có một quy hoạch tổng thể, đồng bộ chứ không thể ghép cơ học ba quy hoạch lại với nhau. Đây là một thách thức khi thành phố phải giải quyết bài toán về quy hoạch không gian tích hợp; mô hình quản trị đô thị hiện đại và phát triển đô thị bền vững. Ngoài ra, còn cần hài hòa những vấn đề mang tính văn hóa, đặc điểm phát triển của ba địa phương trước đây.

Thành phố Hồ Chí Minh mới đang nỗ lực hoàn thiện mô hình quản lý, vận hành. Ở góc nhìn này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trịnh Tú Anh, Viện trưởng Viện Đô thị thông minh và Quản lý, Trường đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh nêu giải pháp: Thành phố cần hình thành một “Cộng đồng nền tảng đồng sáng tạo”, nơi các chuyên gia, người dân, doanh nghiệp cùng chia sẻ, đồng kiến tạo giải pháp đổi mới, góp ý cho sự phát triển của thành phố. Ở lĩnh vực cụ thể như phát triển công nghiệp, Tiến sĩ Đỗ Thiên Anh Tuấn, giảng viên Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright cho rằng, thành phố mới vẫn sẽ là đầu tàu. Tuy nhiên, với những nguồn lực thuận lợi như hiện nay, thành phố cần phát triển theo chiều sâu với việc tái cấu trúc và phân vai rõ ràng giữa các vùng để tối ưu hóa chuỗi giá trị.

Các chuyên gia chia sẻ: Thành phố cần lấy khoa học-công nghệ làm nền tảng, lấy chính sách đổi mới làm công cụ điều hành để đẩy nhanh tốc độ phát triển, đặc biệt là vận hành hiệu quả kho dữ liệu dùng chung trong vận hành chính quyền số. Cần đặt người dân vào trung tâm của các chính sách để họ vừa là đối tượng thụ hưởng vừa là người đồng hành của quá trình phát triển. Những mô hình vận hành mới của chính quyền địa phương 2 cấp sau hơn một tháng hoạt động đã cho thấy những kết quả tích cực. Tuy nhiên, nhiều vấn đề khó khăn cần tiếp tục được nhận diện và tháo gỡ để các nguồn lực, tiềm năng được giải phóng, qua đó tạo ra những dư địa cũng như khơi thông hiệu quả các nguồn lực nhằm thực hiện hiệu quả các mục tiêu lớn đã đề ra.