Cá tính nữ trong điêu khắc gốm

Là dân vẽ, nhưng họa sĩ Trương Thúy Anh (Hà Nội) lại gây ấn tượng với những tác phẩm điêu khắc gốm mang hiệu ứng sơn mài cùng lối tạo hình độc đáo. Từng thử nghiệm làm gốm giả sắt, giả đồng… những mẻ gốm đầu tiên của chị không chỉ mang hiệu ứng khác lạ mà còn bộc lộ sự phá cách, tìm lối đi riêng trong kỹ thuật và sáng tạo mầu men. Không lệ thuộc vào bất cứ khuôn khổ nào, Trương Thúy Anh vẫn trung thành với lối sáng tác tìm tòi, khám phá, thậm chí đi ngược lại những quy chuẩn sẵn có. Trong lần thử nghiệm này, chị hào hứng "trình làng" những sáng tác mới trên chất liệu gốm giống như đá tự nhiên mang hiệu ứng sơn mài.

Với chủ đề "Miêu", triển lãm tranh, tượng của chị và nữ họa sĩ Nguyễn Thu Thủy trưng bày sáng tác của hai cá tính nghệ sĩ đối lập. Với lối đi riêng trong tạo hình và kỹ thuật, điêu khắc gốm của họa sĩ Trương Thúy Anh mang sự trẻ trung, khỏe khoắn, không có sự ràng buộc và khống chế bởi các tỷ lệ. Tạo hình gốm và tranh mèo của Trương Thúy Anh không hiền lành, dễ thương mà rất cá tính, nhưng vẫn ẩn chứa sự mềm mại với những đường cong đầy bí ẩn, ma mị. Tạo hình những chú mèo tưởng như được điêu khắc từ những khối đá thô cứng tự nhiên với bề mặt bóng sáng đan xen những gam mầu đỏ, vàng, cánh gián lấp lánh của sơn mài truyền thống.

Những vết khía, vết xước, chạm khắc được chế tác và bào mòn hết sức tự nhiên, như thể Trương Thúy Anh mang đá từ vùng rừng núi nào đó về trưng bày, nhưng thực chất vẫn là cuộc chơi với đất, men và lửa của chị bên làng gốm Bát Tràng. Bất ngờ nhất chính là mầu men nổi bật. Chia sẻ về kỹ thuật làm hiệu ứng sơn mài trên gốm, họa sĩ Trương Thúy Anh cho biết: "Từ đất sét, nước và men mầu, tôi phải đắp gốm, xử lý các lớp men nền và rất nhiều lớp men chồng lên nhau, sau đó dùng giấy ráp đánh lộ các mầu. Các lớp men sau khi mài mòn hiển lộ thứ mầu mình mong muốn cũng như sự tương phản về mầu sắc, gợi đến sơn mài vàng son, truyền thống. Khi nung ở nhiệt độ gần 1.3000C, men chảy ra bao phủ bề mặt và tạo hiệu ứng mầu cho từng mảng".

Không theo khuôn mẫu nào, tượng gốm và khối điêu khắc trừu tượng luôn là thế mạnh của chị. Trong thăng hoa, bay bổng của sự sáng tạo, đôi bàn tay của nữ họa sĩ đã tạo nên những đường lượn, vết nứt hết sức ngẫu nhiên, dưới tác động của ánh sáng và các góc quan sát khác nhau mang lại những hình dung, tưởng tượng phong phú, đa diện.

Hình khối, đường nét và mầu men biến hóa các sắc độ tạo nên sự uyển chuyển, linh hoạt cho tác phẩm. Yêu thích chất liệu sơn ta, Trương Thúy Anh sáng tác rất nhiều tranh sơn mài truyền thống, thậm chí thử nghiệm sơn mài trên toan, trên vóc… và nay là ứng dụng kỹ thuật sơn mài cho các tác phẩm điêu khắc gốm. Chị sáng tác dựa trên các yếu tố tạo hình của hội họa, ngôn ngữ điêu khắc trong sáng tạo kiểu dáng, hình khối, những tìm tòi mới trong kỹ thuật làm men. Không đi theo một kỹ thuật chung nào về làm men gốm, Trương Thúy Anh suy nghĩ và sáng tạo hoàn toàn bản năng, cuộc chơi với lửa, tạo hình khối, mầu men, kỹ thuật nung luôn mang đến những thành quả mà như họa sĩ Trương Thúy Anh nói, làm cái thứ hai giống như cái đầu tiên là vô cùng khó. Chị vẫn cứ lặng lẽ trải qua không biết bao nhiêu thử nghiệm đầy háo hức và đam mê, để hình thành nên một kỹ thuật của riêng mình, cứ say sưa với gốm, với men và hồi hộp chờ đợi khoảnh khắc bất ngờ nhất trong cảm xúc, là khi sản phẩm ra khỏi lò nung.

Khám phá là cách để chị giữ lửa với tình yêu nghệ thuật, vì thế dù là nặn tượng hay vẽ tranh, các sáng tác của Trương Thúy Anh luôn bộc lộ sự tìm kiếm cách thức thể hiện và chất liệu mới trong sáng tác. Thử nghiệm sơn mài trên toan đã lâu, nhưng chị vẫn cứ ấp ủ một triển lãm cho loạt tranh này. Không có giới hạn nào trong những thử nghiệm sáng tạo, mà thử nghiệm còn góp phần định hình, nhận diện và gọi tên phong cách sáng tác của chị, một cá tính nữ trong điêu khắc gốm qua những đường nét và hình khối đặc trưng ■