Theo Đề án chỉnh trang nhà ở trên và ven kênh, rạch do Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh chủ trì, giai đoạn 2021-2025, thành phố đặt mục tiêu di dời khoảng 6.500 căn nhà tại các quận: 4, 6, 7, 8, 12, Bình Thạnh, Gò Vấp và Tân Bình. Trong đó, hai dự án trọng điểm đang được khẩn trương triển khai là dự án cải tạo bờ bắc kênh Đôi (Quận 8) và cải tạo rạch Xuyên Tâm (Quận Bình Thạnh, Quận Gò Vấp).
Tại Quận 8, dự án cải tạo bờ bắc kênh Đôi có quy mô thu hồi đất hơn 5.800ha, ảnh hưởng đến hơn 1.600 trường hợp có nhà ở trên và ven kênh, dự kiến chi phí bồi thường lên đến 7.400 tỷ đồng. Tính đến tháng 5/2025, Quận 8 đã chi trả bồi thường đạt gần 20% và đang tiếp tục tổ chức hiệp thương với các hộ còn lại, phấn đấu khởi công dự án ngay trong tháng 5.
Đầu tháng 5, ông Nguyễn Phép Duy, ngụ 289 đường Nguyễn Duy, Phường 9, Quận 8 tháo dỡ căn nhà cấp 4 khoảng 40m2 nằm sát mép kênh Đôi mà gia đình ông ở từ năm 1995 rồi bàn giao mặt bằng cho Quận 8. Trước đó, trong tháng 3, ông Duy đã nhận chi phí bồi thường phần diện tích căn nhà của mình thuộc dự án cải tạo bờ bắc kênh Đôi và tự lo nơi ở mới.
Thành phố Hồ Chí Minh đột phá, tăng hỗ trợ đất ở khi bồi thường nhà trên và ven kênh rạch
Dọc tuyến đường Nguyễn Duy có hàng chục căn nhà đã tháo dỡ toàn bộ, xúc tiến bàn giao mặt bằng cho chính quyền địa phương. Tương tự, các hộ dân ở Phường 14, Hưng Phú, Xóm Củi đã bàn giao mặt bằng xong cho phường sau khi nhận bồi thường.
Theo Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng Quận 8, hiện tỷ lệ chi trả bồi thường dự án bờ bắc kênh Đôi đạt gần 20%. Quận đang tiếp tục tổ chức hiệp thương các trường hợp còn lại để đẩy nhanh tiến độ, đồng thời hoàn thành công tác bàn giao mặt bằng bảo đảm khởi công dự án bờ bắc kênh Đôi trong tháng 5 này.
Tương tự, tại các quận Bình Thạnh và Gò Vấp, dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm đã được tái khởi động sau gần 15 năm bị đình trệ do thiếu nguồn vốn. Dự án ảnh hưởng đến hơn 2.200 hộ dân, trong đó riêng Quận Bình Thạnh có 2.077 trường hợp, với kinh phí bồi thường và tái định cư dự kiến lên tới 13.200 tỷ đồng. Quận Gò Vấp, với 138 trường hợp, phấn đấu hoàn tất chi trả bồi thường trong quý II/2025.
Để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, Thành phố Hồ Chí Minh đang áp dụng nhiều chính sách đặc thù, linh hoạt nhằm tạo đồng thuận cao nhất trong người dân. Đáng chú ý, người bị thu hồi đất được hỗ trợ đến 70% đơn giá đất ở theo bảng giá nhà nước, được chọn suất tái định cư (thuê, mua, trả góp), được bốc thăm căn hộ có sẵn, được bố trí nơi tạm cư và hỗ trợ di chuyển.
Thuộc diện di dời của dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm, bà Phan Thị Bé Hiếu, ngụ 27/183 Điện Biên Phủ, Phường 15, Quận Bình Thạnh cho biết, cách đây một tháng bà đã nhận tiền đền bù gần 1,3 tỷ đồng cho căn nhà 30m2, do quận chi trả. Gia đình bà Hiếu chọn nhận suất tái định cư nên đăng ký bốc thăm căn hộ chung cư Phan Chu Trinh, Phường 12, Quận Bình Thạnh.
“Chung cư có sẵn, chỉ chờ kết quả bốc thăm là dọn vào ở. Căn hộ 60m2 giá bán 2,2 tỷ đồng, tôi thấy hợp lý mà không phải chờ đợi công trình xây dựng. Nơi tái định cư bố trí gần nơi ở cũ, nằm trong nội thành sẽ là động lực để người dân đồng thuận chủ trương cải tạo nhà trên kênh, rạch của thành phố”, bà Hiếu nhận định.
Theo ông Võ Trung Trực, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá: “Trong điều kiện nguồn kinh phí còn hạn chế nhưng Thành phố đã có nhiều chính sách hỗ trợ cho bà con bị ảnh hưởng trong dự án, nhất là được hỗ trợ đến 70% đơn giá đất ở. Đây là chính sách hết sức nhân văn của Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố để tạo đà đẩy nhanh tiến độ di dời hơn nữa, quan trọng hơn là bảo đảm cho người dân có chỗ ở ổn định và có cuộc sống tốt hơn nơi ở cũ”.
Theo Sở Xây dựng, hiện Thành phố Hồ Chí Minh còn gần 40 nghìn căn nhà trên và ven kênh rạch cần di dời tại 16 quận, huyện và Thành phố Thủ Đức. Trong đó, giai đoạn 2021-2025, Thành phố đặt mục tiêu di dời 6.500 căn, tập trung ở các quận 4, 6, 7, 8, 12, Bình Thạnh, Gò Vấp, Tân Bình. Theo Ủy ban nhân dân Thành phố, hiện trên địa bàn còn 398 tuyến sông, kênh, rạch chưa triển khai. Riêng tại Quận 8 có gần 15 nghìn căn nhà phải ưu tiên di dời.
Sở Xây dựng tính toán, Thành phố cần khoảng 221.370 tỷ đồng kinh phí phân bổ ban đầu thực hiện đề án. Trong đó, cần nhất là phân bổ cho công tác bồi thường, di dời, giải phóng mặt bằng, xây nhà tái định cư, cải tạo hạ tầng...
Qua khảo sát thực địa tại các tuyến sông, rạch mới đây, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được nhấn mạnh: Các dự án chỉnh trang nhà ven kênh, rạch phải được xem là ưu tiên hàng đầu trong chương trình phát triển đô thị thành phố, nhất là giải quyết nhu cầu nhà ở cho người dân, đặc biệt ưu tiên những hộ đang gặp khó khăn.
Thành phố sẽ ban hành lộ trình, ưu tiên bố trí nguồn vốn ngân sách đầu tư để triển khai Đề án di dời toàn bộ nhà trên kênh, rạch có trọng tâm và hiệu quả. Thành phố Hồ Chí Minh chọn Quận 8 là địa bàn trọng điểm để tập trung nguồn lực, xem xét, giải quyết các khó khăn, vướng mắc và làm cơ sở để các địa phương nghiên cứu phương thức triển khai di dời nhà ở trên kênh, rạch.
