Trong nhiệm kỳ 2020–2025, Đảng ủy Tổng công ty đã phát huy vai trò hạt nhân chính trị, lãnh đạo các cấp ủy, tổ chức đảng, chuyên môn và đoàn thể hành động quyết liệt, đồng bộ, thực hiện hiệu quả các nghị quyết của Đảng, bám sát tình hình thực tiễn, theo dõi sát biến động sản xuất kinh doanh, triển khai nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn, đặc biệt trong giai đoạn dịch Covid-19, đồng thời thúc đẩy phục hồi và phát triển ổn định. Trọng tâm là các lĩnh vực: tái cơ cấu lại các đơn vị, doanh nghiệp thành viên; nâng cao năng lực vận tải, kích hoạt những lợi thế cạnh tranh; đẩy mạnh chuyển đổi số, hiện đại hóa công nghệ vận tải và hạ tầng; đào tạo nhân lực chất lượng cao, cải thiện môi trường làm việc và xây dựng văn hóa doanh nghiệp đặc thù đường sắt Việt Nam.
Đảng ủy Tổng công ty đã ban hành 31 nghị quyết, 169 kết luận, 9 chương trình hành động, 67 kế hoạch, 20 hướng dẫn và 2.065 văn bản chỉ đạo khác, cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng thành các nhiệm vụ rõ ràng, sát hợp, góp phần quan trọng trong đổi mới tư duy hành động, bảo đảm an toàn chạy tàu, duy trì hoạt động ổn định trong bối cảnh khó khăn, nâng cao chất lượng dịch vụ và tăng cường kỷ luật kỷ cương trong toàn hệ thống.
Các chỉ tiêu sản xuất kinh doanh cơ bản hoàn thành, từng bước cải thiện thu nhập, phúc lợi người lao động. Công tác tài chính minh bạch, chi phí điều hành hợp lý, tiết kiệm. Lĩnh vực vận tải có nhiều đổi mới, sản phẩm dịch vụ đa dạng hơn, chất lượng nâng cao, đáp ứng tốt hơn nhu cầu thị trường. Nổi bật là các đoàn tàu chất lượng cao được đầu tư như SE19/20 Hà Nội - Đà Nẵng, SE21/22 Sài Gòn - Đà Nẵng; tàu Hoa Phượng Đỏ tuyến Hà Nội – Hải Phòng; tàu di sản Huế – Đà Nẵng, tàu Sjourney xuyên Việt phối hợp với PYS Travel; tàu La Reine tuyến Đà Lạt – Trại Mát; dịch vụ thuê toa xe cộng đồng (charter), toa xe cao cấp The Vietage tuyến Đà Nẵng – Quy Nhơn, khôi phục tàu khách liên vận quốc tế Việt – Trung sau 5 năm tạm dừng do dịch bệnh. Hiệu quả vận tải hành khách được cải thiện rõ rệt; năng lực vận tải quốc tế bằng đường sắt được mở rộng. Công tác an toàn giao thông được chú trọng, tai nạn đường sắt giảm sâu cả 3 tiêu chí; ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số được đẩy mạnh.
Công tác xây dựng Đảng có nhiều chuyển biến tích cực, nhất là trong nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, công tác phát triển đảng viên, kiểm tra, giám sát, bồi dưỡng chính trị tư tưởng và giáo dục đạo đức nghề nghiệp. Tình hình tư tưởng chính trị toàn Đảng bộ cơ bản ổn định, đoàn kết, thống nhất. Cấp ủy các cấp chủ động, linh hoạt ban hành và tổ chức thực hiện các chủ trương sát thực tiễn. Chất lượng sinh hoạt chi bộ được nâng lên, phù hợp với mô hình tổ chức; phần mềm “Sổ tay đảng viên điện tử” phát huy hiệu quả bước đầu. Lãnh đạo tổ chức Công đoàn, Đoàn Thanh niên phát huy tốt vai trò, góp phần nâng cao hiệu quả dân vận và củng cố khối đoàn kết nội bộ. Đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng “Hoàn thành tốt nhiệm vụ” bình quân cả nhiệm kỳ đạt 80,2%, vượt 10,2% chỉ tiêu nghị quyết đại hội; Đảng viên “Hoàn thành tốt nhiệm vụ” đạt 80%, vượt 10% chỉ tiêu nghị quyết đại hội, 100% cơ sở đảng có phát triển đảng viên mới.
trình bày báo cáo chính trị tại Đại hội.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và xây dựng Đảng vẫn còn những hạn chế, yếu kém cần khắc phục. Một số chỉ tiêu sản xuất kinh doanh chưa đạt như kỳ vọng, nhất là trong giai đoạn 2020 - 2022 do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Tiến độ đầu tư, cải tạo hạ tầng còn chậm; ứng dụng công nghệ chưa đồng bộ, sức cạnh tranh yếu so với các loại hình vận tải khác. Một số cấp ủy còn lúng túng trong đổi mới phương thức lãnh đạo, vai trò tổ chức đảng ở doanh nghiệp cổ phần có vốn góp của Nhà nước dưới 50% không chi phối, còn mờ nhạt. Cán bộ lãnh đạo tại một số đơn vị chậm đổi mới, chưa thích ứng với yêu cầu thị trường; người lao động còn tâm lý thụ động, năng suất lao động thấp…
Trong 5 năm tới, những cơ hội lớn từ chủ trương phát triển Tập đoàn Đường sắt Việt Nam, triển khai tuyến đường sắt tốc độ cao bắc – nam, tuyến đường sắt Lào Cai- Hà Nội- Hải Phòng và các tuyến kết nối cảng biển, khu kinh tế, đô thị lớn; đồng thời đón đầu xu thế chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn... mở ra khả năng hiện đại hóa toàn diện: từ tổ chức, vận hành, quản trị đến bảo trì hạ tầng và phát triển dịch vụ thông minh, thân thiện môi trường.
Mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam chuyển đổi theo mô hình Tập đoàn, đủ năng lực tổ chức, khai thác hiệu quả các tuyến đường sắt mới khi được giao; đóng góp tích cực vào phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, tăng trưởng bền vững trên tuyến đường sắt hiện hữu; phát huy vai trò của đường sắt trong phát triển kinh tế xanh, tuần hoàn. Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh toàn diện; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên; chủ động phòng, chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt đủ phẩm chất, năng lực, uy tín; tăng cường kiểm tra, giám sát trọng tâm, trọng điểm; phát huy tinh thần “Đoàn kết - Kỷ cương - An toàn - Phát triển”. Phấn đấu tăng trưởng từ 8% trở lên trong kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2025 và tăng trưởng hai con số trở lên trong những năm tiếp theo; bảo toàn và phát triển vốn Nhà nước; bảo đảm thu nhập, việc làm ổn định cho người lao động. Trong nhiệm kỳ 2025-2030 ban hành từ 3 Nghị quyết chuyên đề trở lên về lãnh đạo nhiệm vụ sản xuất kinh doanh và công tác xây dựng Đảng; hằng năm có từ 90% tổ chức cơ sở đảng, đảng viên được đánh giá, xếp loại từ “Hoàn thành tốt nhiệm vụ” trở lên; tỷ lệ kết nạp đảng viên mới hằng năm đạt từ 4% trở lên so với tổng số đảng viên toàn Đảng bộ.
Các nhiệm vụ trọng tâm trong nhiệm kỳ là tăng trưởng bền vững, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và chuyển đổi số, đổi mới mô hình tổ chức, quản lý và kinh doanh, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, tăng cường kết nối liên vận quốc tế, đề xuất triển khai mô hình TOD để huy động nguồn lực và phát triển hạ tầng đường sắt hiện hữu.
Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà biểu dương những kết quả nổi bật của Đảng bộ Tổng công ty Đường sắt Việt Nam trong nhiệm kỳ vừa qua; đánh giá cao trong bối cảnh đối mặt với khó khăn, thách thức, Đảng bộ Tổng Công ty đã thể hiện được vai trò lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, không chỉ là hạt nhân lãnh đạo chính trị, tư tưởng, chuyên môn, mà còn là hạt nhân đổi mới.
Phó Thủ tướng chỉ rõ điểm nghẽn lớn nhất của ngành đường sắt nằm ở hạ tầng lạc hậu, khổ đường không tương thích với tiêu chuẩn quốc tế, hạn chế khả năng kết nối; đang dần mất sức cạnh tranh trong khi đường bộ và hàng không liên tục mở rộng, hiện đại hóa. Một trong những hạn chế lớn nhất hiện nay là đường sắt chỉ được coi dịch vụ giao thông vận tải, mà chưa nhìn nhận đầy đủ vai trò của một hệ sinh thái đường sắt hoàn chỉnh. Trong khi đó, đường sắt không chỉ đơn thuần phục vụ vận chuyển, mà còn có giá trị to lớn trong thúc đẩy phát triển kinh tế, thương mại vùng, miền, quốc gia và quốc tế; thúc đẩy hội nhập, thương mại quốc tế. Hệ sinh thái đường sắt bao gồm công nghiệp, dịch vụ, thương mại, xây dựng đường sắt và sự kết nối với các ngành kinh tế khác, cùng với việc khai thác hiệu quả, đa mục tiêu, đa giá trị toàn bộ tài sản đã được Nhà nước và doanh nghiệp đầu tư rất lớn. Mô hình tổ chức ngành đường sắt hiện vẫn chủ yếu dựa vào một doanh nghiệp nhà nước duy nhất – Tổng công ty Đường sắt Việt Nam. Quá trình tái cấu trúc, cổ phần hóa đang triển khai nhưng gặp nhiều khó khăn, bắt nguồn từ cơ chế, chính sách, thể chế, và đặc biệt là tư duy quản lý đối với doanh nghiệp nhà nước. Trong một không gian phát triển vẫn còn bó hẹp bởi pháp luật và cơ chế, doanh nghiệp nhà nước khó khăn trong việc đổi mới sáng tạo, phát huy nội lực và nâng cao sức cạnh tranh. Việc tổ chức và điều phối quản lý ngành đường sắt chưa thật sự ổn định, rõ ràng, nhất quán ở Trung ương cũng như phân cấp giữa Trung ương và địa phương.
Ngành đường sắt đang đứng trước thời cơ lịch sử để làm nên kỳ tích mới. Đảng và Nhà nước đã đặt quyết tâm chính trị ở mức cao nhất cho mục tiêu phát triển giao thông đường sắt hiện đại ngang tầm khu vực của thế giới. Phó Thủ tướng yêu cầu ngành đường sắt phải tháo gỡ điểm nghẽn, mở ra không gian phát triển mới, tạo ra được nguồn lực nội sinh từ các tuyến đường sắt tốc độ cao, kết nối trong nước, kết nối đô thị, kết nối quốc tế, liên vận... đủ để tạo thị trường phát triển ngành công nghiệp xây dựng và công nghiệp đường sắt hiện đại, tự chủ.
Cùng với thay đổi về tổ chức bộ máy, lĩnh vực kinh doanh, lực lượng lao động, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam phải khẳng định được vai trò nhạc trưởng, vị thế của doanh nghiệp nhà nước chủ lực trong xây dựng chiến lược, quy hoạch phát triển đường sắt quốc gia; xác định chính xác nhu cầu, nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng, thu hút nguồn đầu tư của Nhà nước, tư nhân, quốc tế, dẫn dắt các doanh nghiệp tư nhân trong một hệ sinh thái hoàn chỉnh.
Bên cạnh phục hồi ngành công nghiệp, cơ khí chế tạo, các ngành công nghiệp mũi nhọn, công nghệ cao, Tổng công ty cần chú trọng đầu tư mạnh mẽ cho khoa học công nghệ, thậm chí nghiên cứu, đề xuất phương án thành lập các trường đại học, viện nghiên cứu nhằm đào tạo, nghiên cứu, phát triển và làm chủ những công nghệ đường sắt hiện đại, có tính tiên phong. Xây dựng cơ chế đặc thù, đãi ngộ nhân tài bởi “muốn thiết kế đoàn tàu phải có kỹ sư thiết kế giỏi nhất”.
Ngành đường sắt cũng cần tái cơ cấu toàn diện theo hướng hiện đại, hiệu quả. Mục tiêu là hướng tới hình thành một tập đoàn kinh tế công nghiệp đường sắt mạnh, hệ sinh thái công nghiệp, dịch vụ, thương mại, phát huy tối đa công năng, hiệu quả hệ thống cơ sở vật chất hạ tầng. Mạnh dạn cung cấp dịch vụ giao nhận trọn gói "từ cửa đến cửa" (door-to-door) thông qua liên kết chặt chẽ với các đối tác vận tải đường bộ; khai thác các thị trường mà đường sắt có lợi thế tuyệt đối, như vận tải hàng siêu trường, siêu trọng, hàng nguy hiểm, chất lỏng, và container lạnh chuyên dụng...; đầu tư, nâng cấp các ga hàng hóa nội địa trở thành các "cảng cạn" (ICD) đúng nghĩa, không chỉ có xếp dỡ, mà cung cấp trọn gói các dịch vụ giá trị gia tăng như kho bãi hiện đại, thông quan tại chỗ, kiểm định, đóng gói, dán nhãn..., biến ga đường sắt thành "cánh tay nối dài" của cảng biển và các khu công nghiệp.
Phó Thủ tướng giao nhiệm vụ cho Tổng công ty đẩy mạnh chuyển đổi số để quản trị, điều hành sản xuất, vận hành, an toàn; chuyển đổi xanh gắn với điện khí hóa, công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo và phát triển bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu. Nghiên cứu, phát triển hệ thống đường sắt kết nối các khu kinh tế, cảng biển, biên giới, khu công nghiệp. Hình thành trung tâm trung chuyển của khu vực, tận dụng vị trí địa lý đặc biệt của Việt Nam trong kết nối Đông Nam Á, giữ vai trò quan trọng trong các sáng kiến kinh tế quốc tế như "một vành đai, một con đường".
Trước mắt, ngành đường sắt phải xử lý dứt điểm những điểm nghẽn cố hữu như hơn 3.000 điểm giao cắt nguy hiểm, hạ tầng xuống cấp, năng lực vận hành kém... nhằm phát triển hệ thống đường sắt an toàn, hiện đại, chống chọi được với thiên tai cực đoan, thích ứng biến đổi khí hậu..."Trên những chuyến tàu 5 sao về chất lượng, dịch vụ, tiện nghi... mỗi điểm đến sẽ là một điểm kết nối di sản, mỗi nhà ga là một dấu ấn về bản sắc văn hóa dân tộc để từng hành khách được xem, được thưởng thức, được hiểu biết, được cảm thụ sâu sắc về nền văn hóa Việt Nam đa sắc màu", Phó Thủ tướng bày tỏ mong muốn.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tin tưởng, với quyết tâm chính trị cao, tư duy và tầm nhìn chiến lược, với những khát khao đổi mới, đại hội đề ra được những quyết sách đúng đắn, đóng góp những quyết sách quan trọng với Đảng và Nhà nước. Ban Chấp hành nhiệm kỳ mới là một tập thể đoàn kết, bản lĩnh, trí tuệ, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm để lãnh đạo toàn Tổng công ty thực hiện thắng lợi Nghị quyết đại hội, xây dựng Tổng công ty Đường sắt Việt Nam ngày càng phát triển vững mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp nâng tầm vị thế quốc gia.
Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Đảng bộ Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, nhiệm kỳ 2025-2030 gồm 32 đồng chí. Tại Phiên họp thứ nhất của Ban Chấp hành Đảng bộ, đồng chí Đặng Sỹ Mạnh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng Công ty được bầu làm Bí thư Đảng ủy nhiệm kỳ 2025-2030.
