Tỷ lệ trẻ mắc tăng động giảm chú ý gia tăng
Tiến sĩ, bác sĩ Cao Việt Tùng, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là rối loạn thường gặp ở trẻ em, ảnh hưởng đến đời sống, học tập và tương lai của trẻ.
Thực trạng tỷ lệ trẻ mắc tăng động giảm chú ý đến bệnh viện ngày một gia tăng và nhóm trẻ này có rất nhiều hoàn cảnh khác nhau. Gia đình bệnh nhi thường gặp nhiều khó khăn, thách thức từ khâu chăm sóc cho đến nuôi dạy trẻ. Trước kia, những nhóm bệnh này chưa được quan tâm và khi quan tâm thì mọi người gặp tình trạng quá bi quan.
Thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa II Thành Ngọc Minh, Trưởng khoa Tâm thần, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là một rối loạn bao gồm suy giảm sự tập trung chú ý, hoạt động thái quá và hấp tấp, bốc đồng. Tại Việt Nam, tỷ lệ trẻ mắc tăng động giảm chú ý dao động từ 3,2-9,3% và trẻ tăng động giảm chú có kèm những rối loạn đồng diễn là 67%
Tỷ lệ trẻ em mắc rối loạn tăng động giảm chú ý thay đổi tùy theo các nghiên cứu, rối loạn này có thể gây ảnh hưởng đến khả năng học tập và tương tác xã hội của trẻ, và nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, sẽ gây ảnh hưởng lâu dài đến cuộc sống của trẻ khi trưởng thành.
Tăng động giảm chú ý (ADHD) thường gặp ở trẻ em trai hơn trẻ em gái, và trẻ mắc chứng ADHD bắt đầu phát triển triệu chứng trước khi lên 7 tuổi.
Trong đa số các trường hợp thì tăng động giảm chú ý (ADHD) không xuất hiện đơn lẻ, cho nên việc tìm kiếm các rối loạn đi kèm cần thực hiện thường xuyên và cần chú ý rằng hầu hết các cá nhân bị ADHD có rối loạn đi kèm thường có biểu hiện lâm sàng khá phức tạp. Vì vậy, khi chẩn đoán nếu chỉ quan tâm đến ADHD mà bỏ quên các rối loạn đồng mắc thì sẽ khó để xác định được đúng bệnh.
 |
| Chương trình “Họp mặt gia đình trẻ rối loạn tăng động giảm chú ý 2024” tại Bệnh viện Nhi Trung ương. |
Không chỉ gây phức tạp cho việc chẩn đoán, việc hiện diện các rối loạn đi kèm tăng động giảm chú ý (ADHD) còn làm tăng nặng các vấn đề cùng xảy ra, gây khó khăn cho việc lên kế hoạch, đánh giá hiệu quả điều trị, đồng thời tiên lượng khó khăn do các yếu tố gây nhiễu.
Các bác sĩ cần lưu ý ADHD và rối loạn lo âu; ADHD và rối loạn lưỡng cực; ADHD và trầm cảm trong quá trình chẩn đoán. Ngoài ra, biểu hiện ADHD tại từng độ tuổi khác nhau cũng có những đặc điểm khác nhau.
Vai trò của gia đình rất quan trọng
Những dấu hiệu cảnh báo trẻ mắc ADHD là không thích hoặc né tránh những hoạt động đòi hỏi sự chú ý trên vài phút, mất hứng thú ngay lập tức hoặc chuyển ngay sang hoạt động khác chỉ sau khoảng thời gian rất ngắn, nói nhiều và ồn ào hơn so với trẻ cùng tuổi.
Đồng thời trẻ hoạt động quá nhiều, thiếu kiềm chế, có tính xung động, bốc đồng nên dễ gây ra những căng thẳng trong quan hệ xã hội, hành vi không phù hợp, gây nguy hiểm cho bản thân và cho người khác.
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Mai Hương, Phó trưởng khoa Tâm thần, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, nhìn chung, 67% trẻ ADHD có ít nhất 1 rối loạn đồng diễn, trong đó có 16% có 2 rối loạn đồng diễn và 18 % có từ 3 rối loạn đồng diễn trở lên. Việc hiểu biết về các rối loạn đồng diễn theo các giai đoạn tuổi của trẻ sẽ hỗ trợ các bác sĩ nhi khoa vượt qua các trở ngại trong quá trình điều trị, tăng cường chăm sóc cho trẻ em và thanh thiếu niên mắc ADHD tốt nhất.
Hơn 50% bệnh nhân trẻ em được chẩn đoán ADHD tiếp tục có những biểu hiện triệu chứng trong suốt thời kỳ thanh thiếu niên và hơn một nửa có những suy giảm chức năng xã hội ở tuổi trưởng thành. Ngoài ra, trẻ bị ADHD có nguy cơ cao hơn trong sử dụng chất gây nghiện, hành vi phạm tội… so với trẻ bình thường.
Bác sĩ nhấn mạnh, việc chẩn đoán và điều trị sớm ADHD giúp ngăn ngừa sự xuất hiện các rối loạn/vấn đề đi kèm; làm giảm thiểu các ảnh hưởng chức năng sau này; tăng chất lượng các mối quan hệ; giảm xung đột gia đình và giảm chi phí điều trị.
Điều trị trẻ mắc ADHD cần sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và các cán bộ y tế. Trẻ có thể cải thiện khi cha mẹ có các biện pháp quản lý hành vi, thái độ ứng xử tích cực, thực hiện những nguyên tắc dựa trên sự tôn trọng và hỗ trợ trẻ tối đa. Đồng thời trẻ có thể tham gia các khóa trị liệu chuyên sâu hoặc sử dụng thuốc.
Bác sĩ Thành Ngọc Minh nhấn mạnh, việc điều trị trẻ ADHD là một quá trình lâu dài và liên tục khiến gia đình và trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn, thách thức, gia đình cần có sự kiên trì cũng như sự hỗ trợ từ nhà trường và nhà chuyên môn. Chiến lược can thiệp và trị liệu sớm trẻ ADHD sẽ giúp trẻ có cơ hội cải thiện những bất lợi của rối loạn ADHD trong sinh hoạt, học tập lẫn vui chơi giúp trẻ nâng cao chất lượng cuộc sống.
Đồng thời, việc chọn lựa những phương pháp trị liệu thích hợp để gia đình khắc phục khó khăn hiện tại nhằm giúp trẻ đạt hiệu quả và an toàn khi trị liệu (đa trị liệu).
Cha mẹ cần đưa trẻ có những dấu hiệu tăng động giảm chú ý đến các chuyên khoa Tâm thần Nhi khám và điều trị sớm để trẻ ADHD được can thiệp và giúp đỡ sớm, cải thiện kịp thời các chức năng cuộc sống như học tập, vui chơi, các mối quan hệ…
