Chính phủ đã ban hành Nghị định số 94/2025/NĐ-CP ngày 29/4/2025 quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng, cho thấy xu hướng mở rộng chính sách thử nghiệm sang các ngành kinh tế trọng điểm. Một số địa phương như Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng cũng đã chủ động ban hành nghị quyết riêng về thử nghiệm có kiểm soát trong các lĩnh vực đổi mới sáng tạo.
Hà Nội được xác định là trung tâm đổi mới sáng tạo, công nghệ cao và khởi nghiệp quốc gia, vì vậy việc xây dựng và ban hành Nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố về hoạt động thử nghiệm có kiểm soát là cần thiết và cấp bách.
Trong khi chưa có văn bản pháp luật chung ở cấp quốc gia quy định đầy đủ về thử nghiệm có kiểm soát, thì việc Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội – trên cơ sở phân quyền từ Luật Thủ đô sửa đổi – ban hành Nghị quyết quy định chi tiết về tiêu chí, điều kiện, trình tự, thủ tục thử nghiệm là phù hợp với thẩm quyền, luật pháp và yêu cầu thực tiễn.
Nghị quyết được ban hành nhằm tạo lập không gian thử nghiệm để hỗ trợ xây dựng, phát triển các sản phẩm thử nghiệm phù hợp với nhu cầu của thị trường, đánh giá rủi ro, chi phí, lợi ích của các giải pháp thử nghiệm, qua đó thúc đẩy ứng dụng và thương mại hóa các sản phẩm thử nghiệm mới mang lại giá trị, hiệu quả cao về kinh tế-xã hội.
Xây dựng và hoàn thiện các quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức kỹ thuật mới, cơ chế giám sát, hỗ trợ nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và phát triển thị trường cho sản phẩm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; kiến nghị các giải pháp hoàn thiện pháp luật về các lĩnh vực, nội dung có liên quan làm cơ sở cho việc áp dụng chính thức các sản phẩm đã được thử nghiệm.
Theo ý kiến phản biện của các chuyên gia, việc ban hành Nghị quyết là rất cần thiết. Nhiều ý kiến lưu ý cần đặc biệt quan tâm đến việc xác định cơ quan hướng dẫn kiểm soát quá trình thử nghiệm, cần bổ sung khái niệm này vào nghị quyết. Xác định rõ là cơ quan độc lập, cơ quan quản lý nhà nước hay cơ quan do Ủy ban nhân dân thành phố thành lập.
Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng lưu ý đã là “hoạt động thử nghiệm” thì cần tạo không gian, trao quyền tự chủ cho đơn vị thực hiện và cơ quan quản lý nhà nước chịu trách nhiệm về lĩnh vực này là Sở Khoa học và Công nghệ.
Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội Nguyễn Lan Hương yêu cầu Sở Khoa học và Công nghệ tiếp thu đầy đủ các ý kiến phản biện của các chuyên gia.
Đồng chí Nguyễn Lan Hương yêu cầu bổ sung, sửa đổi dự thảo nghị quyết theo hướng rõ nội dung, rõ đặc thù Hà Nội đặc biệt là khi thành phố Hà Nội đã nằm trong mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Đặc biệt, nội dung người dùng sản phẩm thử nghiệm cần phải được thể hiện đầy đủ về quyền lợi, trách nhiệm khi tham gia các dự án.
Đồng chí Nguyễn Lan Hương yêu cầu đơn vị soạn thảo cần lưu ý đến tính công khai, minh bạch; hiệu quả và tác động xã hội cần phải được thể hiện bằng tính định lượng, cơ chế đánh giá. Đồng thời, nghị quyết cần quy định rõ trách nhiệm giải trình, kiểm tra giám sát của các cơ quan liên quan.
"Trách nhiệm giải trình theo phân công khi phát sinh vấn đề, không chỉ là Sở Khoa học và Công nghệ, phần việc của ai thì người đó phải chịu trách nhiệm đến cùng", Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội Nguyễn Lan Hương nói.
