Nông nghiệp bứt phá từ kinh tế tư nhân

Để thích ứng và đưa nông nghiệp bứt phá trong chu kỳ tăng trưởng mới, doanh nghiệp tư nhân ngày càng đóng vai trò quan trọng trong hình thành chuỗi giá trị, đầu tư công nghệ, chế biến sâu, phát triển nông nghiệp xanh và kết nối thị trường toàn cầu.

Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã nêu rõ, kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, đồng thời đưa ra nhiều nhiệm vụ giải pháp để kinh tế tư nhân phát triển nhanh, mạnh, bền vững thời gian tới.

Dẫn dắt chuỗi giá trị sản xuất và xuất khẩu

Là doanh nghiệp tôm hàng đầu của Việt Nam, hằng năm đóng góp giá trị lớn trong kim ngạch xuất khẩu tôm của cả nước, Công ty cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú đang tập trung hoàn thiện chuỗi giá trị khép kín, từ lai tạo con giống, nuôi trồng, chế biến đến xuất khẩu. Ông Lê Văn Quang, Tổng Giám đốc Công ty cho biết: Công ty sẽ triển khai các dự án vùng nuôi tập trung với hạ tầng đầy đủ về cấp thoát nước và dịch vụ kỹ thuật.

Bên cạnh đó, phát triển khu phức hợp chế biến tôm gần vùng nguyên liệu nhằm nâng cao chất lượng tôm, giảm chi phí bảo quản, vận chuyển và hao hụt sau thu hoạch, hướng đến mô hình sản xuất chuyên môn hóa cao. Khu phức hợp sẽ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (Blockchain), kết hợp với một ứng dụng di động thông minh (Mobile App) để quản lý toàn bộ quy trình nuôi tôm.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), 5 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả nước đạt 4,11 tỷ USD, tăng 15,1% so với cùng kỳ năm 2024; phấn đấu cả năm đạt mốc 11 tỷ USD. Điều này phụ thuộc lớn vào khả năng tiếp cận và mở rộng thị trường của các doanh nghiệp.

Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta, Hồ Quốc Lực cho biết: Chỉ 2 tháng đầu quý II/2025, Sao Ta đã xuất khẩu được 3.742 tấn sản phẩm, chủ yếu là thủy sản, tăng hơn 31%; doanh thu gần 45 triệu USD, tăng 41% so với cùng kỳ năm 2024. Trong quý I/2025, Sao Ta và công ty con đã xuất khẩu sang Mỹ hơn 46 triệu USD. “Ngoài thị trường Mỹ, hiện chúng tôi tăng cường thâm nhập các thị trường khác như Canada, Australia, Hàn Quốc, Nhật Bản. Trung Quốc cũng là một thị trường rất tiềm năng mà chúng tôi đang theo dõi để sẵn sàng bước vào”, ông Lực nhấn mạnh.

Bên cạnh ngành hàng xuất khẩu mũi nhọn thủy sản, ngành lúa gạo cũng đang chuyển mình mạnh mẽ khi năm 2024, xuất khẩu gạo đạt mức kỷ lục 9,18 triệu tấn với kim ngạch 5,75 tỷ USD. Một lần nữa, các doanh nghiệp tư nhân kinh doanh và xuất khẩu lúa gạo lại thể hiện vai trò rõ nét trong cả sản xuất và tiêu thụ. Mới đây nhất, ngay đầu tháng 6/2025, Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An đã xuất khẩu lô hàng gạo mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” đầu tiên của Việt Nam sang thị trường Nhật Bản.

Đây là lô hàng được sản xuất theo quy trình tiêu chuẩn của Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”. Theo ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị công ty, dù công ty đã từng xuất khẩu gạo sang Nhật Bản từ lâu, nhưng lô hàng này mang ý nghĩa đặc biệt, mở ra một hướng đi mới cho công ty và cho cả ngành lúa gạo Việt Nam trong việc chinh phục phân khúc gạo phát thải thấp đang rất được người tiêu dùng trên thế giới quan tâm.

Kỳ vọng "luồng gió mới"

Một trong những nhiệm vụ, giải pháp mà Nghị quyết số 68-NQ/TW đưa ra để phát triển kinh tế tư nhân là đẩy mạnh và đa dạng hóa nguồn vốn cho kinh tế tư nhân thông qua phát triển tín dụng xanh trên cơ sở Nhà nước có cơ chế hỗ trợ lãi suất và khuyến khích các tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho doanh nghiệp tư nhân vay để triển khai các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG); khuyến khích các tổ chức tài chính, tín dụng tài trợ vốn cho các doanh nghiệp tư nhân hoạt động theo chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng.

Đây là điều nhiều doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn rất quan tâm. Ông Thái Văn Chuyện, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thành Thành Công (TTC AgriS) cho rằng, các mô hình nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp công nghệ cao cần các nguồn lực đầu tư dài hạn, nhưng hiện nay, việc tiếp cận nguồn vốn trung- dài hạn hoặc các gói tài chính ưu đãi dành riêng cho lĩnh vực này còn hạn chế, nhất là với mô hình liên kết giữa doanh nghiệp với nông dân và hợp tác xã.

Dưới góc nhìn của ông Lê Văn Quang, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú, Nghị quyết số 68-NQ/TW đã tạo ra “cú huých” quan trọng, giải phóng nguồn lực và tinh thần kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp tư nhân. Công ty đang mong chờ các chính sách hỗ trợ phát triển các cụm liên kết ngành, nhất là công nghiệp hỗ trợ, chế biến nông sản, thực phẩm, công nghiệp sáng tạo được đi vào thực tế. Hiện công ty kiến nghị được xem xét đầu tư thí điểm 1 khu công nghiệp đô thị xanh hướng tới kinh tế tuần hoàn cho ngành thủy sản. Ở đó có các nhà máy chế biến thủy sản, các nhà máy công nghiệp phụ trợ và các khu nhà ở công nhân.

Với quan điểm muốn nông nghiệp Việt Nam phát triển thì phải có cơ chế chính sách thúc đẩy xây dựng các nhà máy sản xuất, chế biến trong lĩnh vực này ở các địa phương, ông Phan Minh Thông, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Phúc Sinh, doanh nghiệp chuyên sản xuất và xuất khẩu cà-phê, hồ tiêu cho rằng: Trước đây, một doanh nghiệp khởi nghiệp sau khoảng 3-4 năm có thể xây được nhà máy nhưng giờ thì rất khó vì cần một số tiền khổng lồ. Do đó doanh nghiệp tư nhân cần có các cơ chế chính sách hỗ trợ để xây dựng nhà máy sản xuất, chế biến vì đây là nền tảng cho hoạt động kinh doanh. Từ đó tạo ra hệ sinh thái nông nghiệp bền vững, giải quyết việc làm cho lao động địa phương và triển khai các hoạt động kinh doanh nông sản từ Việt Nam đi khắp thế giới.