Giản dị và chân thành với niềm tin sâu sắc vào giá trị nhân văn, bằng tập truyện “Chim én bay về” (NXB Trẻ), tác giả Tất Thắng đã tặng bạn đọc sợi chỉ hồng, nối hiện thực với lãng mạn, nối hiện thực với văn hóa, giăng mắc, dệt nên tấm thảm tên gọi yêu thương.
Xuất hiện lòng nhân ái
Tuổi thơ là thế giới hiện thực huyền ảo ở sự quan sát, khám phá muôn màu đời sống. Kết quả của chặng đường háo hức đó là những nhân cách được hình thành, và có những điều tốt đẹp từ từ lan tỏa. “Như thể con chuột tha quả dưa (quả dưa lại lớn hơn con chuột) Tứ cõng Hồng về. Lúc đi qua gốc đa - chỗ bọn con gái hay chơi nhảy dây - Tứ đứng lại một lát. Cô giáo vội nép sang phía bên kia. Bóng hai đứa xa dần trên con đường cát bỏng chang chang ánh nắng. Thỉnh thoảng Tứ đứng lại, xốc Hồng lên cho ngay ngắn, rồi vẫn bước đi thong thả nhưng vững chắc. Cô giáo đi theo Hồng và Tứ. Chốc chốc cô lại nép vào bụi cây hay bụi tre, cô sợ hai đứa ngoảnh lại. Nhưng Tứ vẫn đi thẳng. Cô giáo bây giờ mới để ý thấy Tứ đeo khăn quàng đỏ, còn Hồng thì không. Gió thổi chiếc khăn quàng của Tứ bay bay về đằng sau, vờn vào má Hồng làm nó buồn buồn” (trích trong truyện “Đôi bạn”).
Cô giáo quan sát Tứ cõng bạn đi học về, độc giả quan sát đời sống tình cảm sống động của hai em nhỏ, Tứ cõng Hồng (bị bại liệt) đi học. Ở đó niềm xúc động chạm vào tình cảm đã ngân lên, lan tỏa nỗi xúc động chân thành.
Con Xù, một trong những con cá chọi được Ngàn yêu quý nhất, bị “chết cong như một con rô ron rán”. Ngàn đã ngủ mê “thấy mình bơi lội giữa những con sóng xanh vàng óng lên bởi ánh mặt trời giữa bầy cá chọi và con Xù vây tím của nó. Những con sóng xô táp vào ngực nó, khi nó cố hết sức bơi đuổi theo con Xù vây tím lúc đó đã biến thành cá thần tiên bơi ra tít xa bờ” (trích truyện “Những con cá chọi của thằng Ngàn”). Lòng trắc ẩn là điều cao quý, nó là khả năng cảm nhận về nỗi đau, sự khó khăn và mong muốn đỡ đần. Một đứa trẻ có lòng trắc ẩn sẽ là một người lớn với nội tâm sẵn tính sẻ chia, bao dung tha thiết.
Hai truyện ngắn trong tập “Chim én bay về” vừa kể trên là bức tranh hiện thực yêu thương mà tác giả Tất Thắng nung nấu. Những trang truyện viết về lòng nhân ái, mang đầy lòng nhân ái của tác giả là tâm huyết của một trí thức với cuộc đời, trước cuộc đời.
Nhà nghiên cứu, dịch giả Phan Hồng Giang (1941-2022) từng chia sẻ: Truyện ngắn của Tất Thắng viết từ hơn 35 năm trước, tôi đọc ở làng Đồng Béo, Mã Cháy, Trung Hòa, Hiệp Hòa (Hà Bắc) thời kháng chiến chống Mỹ. Bây giờ đọc lại vẫn nguyên cảm giác ban đầu... Hồi đó và bây giờ tôi vẫn không thôi ngạc nhiên vì vẻ đẹp, vẻ lung linh huyền ảo của nó - có một chút gì đó của Bunhin, một chút gì đó của Sôkhốp và trên tất cả vẫn là của người viết Việt Nam, tâm hồn và hương sắc Việt Nam - và cũng là chung của nhân loại.
Niềm tin chim én bay về
Truyện thiếu nhi dành cho thiếu nhi. Ở tập truyện “Chim én bay về”, các bạn nhỏ sẽ thấy một đời sống gia đình, trường lớp, chim muông, cây, cá… hiện rõ nét như thể với tay cầm nắm được. Thậm chí còn thấy được cả sự ấm áp của cốc nước lọc tinh khiết mẹ đưa hằng ngày nữa đấy!
Truyện thiếu nhi không chỉ dành cho thiếu nhi. Độc giả còn thấy ở đó những thang âm rung động mà vẻ đẹp của đời sống con người mang lại. Nó bình dị mà thiết tha sâu lắng. Nó lẳng lặng diễn ra trước độ tinh khiết mắt nhìn.
Chạm tới những giá trị nhân văn, những hiện hữu tinh tế của lòng nhân ái, “Chim én bay về” mang lại cho người đọc niềm tin về vẻ đẹp đa thanh hiện hữu ở đời người, ở mỗi người trong lắng đọng - “Con chim càng lớn, mình càng thon, lông càng ngả sang màu xám, đuôi càng dài, càng tách ra làm hai nhánh, nom như lá tên nỏ. Con chim càng lớn, cánh càng nhọn, còn đám lông bụng thì trắng trắng. Nom giống một con chim én như đúc. Có lẽ mẹ nó mải bay lượn trên trời cao, mải bay lượn trên mặt chiếc hồ giữa làng, mải bay tới những chân trời, những miền quê, đất nước xa xôi nào, nên để Quạ ăn trộm mất trứng. Quạ đánh rơi quả trứng ấy xuống đồi; chú Thu, bé Giang nhặt được, bé Giang đem cho gà Lông Xước ấp, mới nở ra nó ngày nay” (trích “Chim én bay về”).
