Sông Hinh, vụ mía trúng mùa, được giá

Ðược mùa, lại được giá

Rời Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) vào lập nghiệp tại Sông Hinh, ông Ðặng Quốc Dụ gắn bó với cây mía từ năm 1996, nhưng chưa có năm nào được niềm vui trọn vẹn như năm nay. Với 20 ha mía hiện có, ông vừa thu hoạch bốn ha mía lưu gốc từ 3 đến 4 năm, cho sản lượng hơn 200 tấn; trừ các khoản chi phí, lãi gần 80 triệu đồng. Nếu thu hoạch diện tích mía còn lại, với giá bán tại ruộng 730.000 đồng/tấn, ông sẽ có trong tay khoảng 400 triệu đồng. Ông Dụ phấn khởi nói: "Chưa lúc nào, người trồng mía bán được giá như thế, nên đều có lãi cao, trên dưới 20 triệu đồng/ha. Mía được giá đang khuyến khích nhiều người mở rộng diện tích trồng mía. Riêng tôi đang thuê đất nương rẫy của bà con trong vùng, ký hợp đồng nhận đầu tư của Công ty cổ phần mía đường Tuy Hòa trồng thêm 20 ha nữa".

Người dân huyện miền núi Sông Hinh với 48% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, biết đến cây mía từ khi Nhà máy đường Tuy Hòa có công suất chế biến 1.250 tấn mía/ngày đi vào hoạt động năm 1995. Những năm sau đó, diện tích mía của huyện phát triển nhanh, có thời điểm lên hơn 2.500 ha. Tuy nhiên, thời gian này, cây mía của Sông Hinh trồng theo "phong trào", thiếu đầu tư chăm sóc nên năng suất không cao, hiệu quả kinh tế kém. Gặp thời kỳ mía đường khủng hoảng vào các năm 2000 - 2002, diện tích mía của huyện bị thu hẹp dần. Gần đây, giá mía nguyên liệu tăng lên đáng kể và có sự đầu tư tích cực từ phía Công ty cổ phần Mía đường Tuy Hòa nên diện tích mía của huyện dần được phục hồi và phát triển đến hầu hết các xã trong huyện. Tại Ea Ly, cây mía bén rễ trong vòng 5 năm trở lại đây với 550 ha. Theo Công ty cổ phần Mía đường Tuy Hòa, trên địa bàn huyện Sông Hinh hiện có gần 2.250 ha mía đều được bà con nông dân ký hợp đồng đầu tư và tiêu thụ sản phẩm mía, cung cấp gần 70% nguyên liệu cho nhà máy. Mặc dù, vừa qua nhiều diện tích của huyện bị đổ ngã do cơn bão số 11 làm ảnh hưởng đến năng suất, song nhờ có sự đầu tư đúng mức nên năng suất mía trên diện tích đã thu hoạch bình quân đạt 53 tấn/ha, tăng 5 tấn/ha so vụ trước. Riêng tại khu vực Rừng Già thuộc xã Ea Bá có 200 ha mía, đã thu hoạch xong 70 ha, cho năng suất 80 đến 90 tấn/ha. Ông Nguyễn Ngọc Sang ở thị trấn Hai Riêng trồng 10 ha mía tại khu vực này vừa thu hoạch bốn ha với sản lượng gần 360 tấn, tính ra lãi 30 triệu đồng/ha.

Ông Nguyễn Ðình Chiến, phụ trách Phòng Nguyên liệu- Vận tải Công ty cổ phần Mía đường Tuy Hòa cho biết: Diện tích mía thu hoạch vừa qua hầu hết là mía lưu gốc nên năng suất chưa cao. Nay đang vào chính vụ thu hoạch với phần lớn là mía tơ thì năng suất sẽ còn cao hơn nữa. Hiện nay, Công ty mua mía xô tại ruộng với giá là 730.000 đồng/tấn, đồng thời còn thưởng 20.000 đồng/tấn nếu mía sạch (tạp chất dưới 2%); Với giá mía này, người trồng mía có lãi 30 - 40% trên giá trị sản phẩm làm ra.

Tạo sự gắn kết với nông dân

Những năm trước đây, từ việc hợp đồng đầu tư đến thu mua, vận chuyển mía về nhà máy thường gây phiền hà khiến không ít nông dân nản lòng. Nào là cán bộ nguyên liệu thiếu sâu sát, phát phiếu thu hoạch mía không đúng đối tượng; nào là nhà máy vận chuyển không kịp thời để mía khô héo giảm sản lượng, chữ đường; nào là cánh lái xe nhũng nhiễu đòi tiền "boa"... Ðể khắc phục, vào vụ sản xuất 2009 - 2010, Công ty cổ phần mía đường Tuy Hòa chủ động phối hợp UBND huyện Sông Hinh thành lập Ban chỉ đạo điều hành chương trình mía đường (gọi tắt Ban điều hành). Các xã, thị trấn trọng điểm mía trên địa bàn huyện cũng thành lập Tổ điều hành do Chủ tịch UBND xã, thị trấn làm Tổ trưởng. Qua họp giao ban hằng tháng, những bất cập, tồn tại liên quan đến mía đường đều được Ban điều hành và công ty phân tích, giải quyết "thấu lý đạt tình" nên trong vụ mía đường này đã khắc phục được nhiều bức xúc của người trồng mía.

Trước đây, nông dân muốn nhận đầu tư của nhà máy, phải đến Trạm nguyên liệu hoặc văn phòng công ty để làm thủ tục đăng ký, rồi trở về địa phương nhờ chính quyền cơ sở ký xác nhận, sau đó lại đến công ty để ký hợp đồng chính thức. Chính việc đi lại nhiều lần, mất nhiều thời gian, công sức mà nhiều nông dân không mặn mà nhận đầu tư của công ty. Mới đây, thông qua đề xuất của Ban điều hành, Công ty mía đường đã tổ chức ký hợp đồng đầu tư trồng mía với bà con dân tộc thiểu số buôn Dô ngay tại buôn. Các thủ tục được ký kết ngay tại chỗ và được UBND xã Ea Ly xác nhận. Kết quả, sau vài giờ làm việc, công ty đã hoàn tất thủ tục ký hợp đồng đầu tư với 29 hộ đồng bào dân tộc thiểu số trong buôn để trồng mới 45 ha mía. Cách làm mới này chẳng những đơn giản thủ tục hành chính mà quan trọng hơn còn tạo thuận lợi cho đồng bào dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa tiếp cận vốn đầu tư trực tiếp của công ty đang được nhân rộng ở các xã để xây dựng Sông Hinh trở thành vùng nguyên liệu chủ lực, tạo điều kiện nhà máy đường Tuy Hòa nâng công suất chế biến lên 2.500 tấn/ngày trong những năm tới.

Bên cạnh đó, với chủ trương đầu tư 100% chi phí trồng và chăm sóc mía, vụ này công ty đã nâng mức đầu tư cho nông dân trồng mới mỗi ha mía lên 18 triệu đồng/ha, tăng ba triệu đồng/ha so vụ trước và chăm sóc mía gốc chín triệu đồng/ha (tăng một triệu đồng/ha). Với những biện pháp đó, từ đầu vụ đến nay, công ty đã đầu tư cho nông dân Sông Hinh mở rộng diện tích mía thêm 420 ha, nhiều nhất là các xã Ðức Bình Ðông (130 ha), Ðức Bình Tây (132 ha), Sơn Giang (75 ha). Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Phó Trưởng ban điều hành Chương trình mía đường huyện Sông Hinh Trần Thanh Ðịnh, cho biết: Mía là một trong những cây trồng có hiệu quả, đang là đối tượng chuyển đổi cây trồng được huyện quan tâm chỉ đạo, phối hợp với đầu tư của Công ty cổ phần Mía đường Tuy Hòa, nên năm nay toàn huyện có khả năng trồng mới thêm 1.000 ha. Bên cạnh đó, các công trình thủy lợi đang xây dựng như hồ chứa nước La Bách, hệ thống thủy lợi sau thủy điện Sông Hinh, khi đi vào hoạt động, phục vụ tưới cho cây mía sẽ góp phần phát triển ổn định vùng nguyên liệu mía Sông Hinh.

Bài và ảnh: NGUYÊN TRƯỜNG